Həyat enerjisi

SÖZ ƏN BÖYÜK SƏRVƏT VƏ ƏN GÜCLÜ SİLAHDIR. TƏRİF XOŞ SÖZLƏRDƏN İBARƏTDİR. O HEÇ DƏ QÜSUR DEYİL, NORMAL HALDIR

Səmavi dinlərin müqəddəs kitablarında Allaha şükür edib, onu mədh etmək (tərifləmək), səmimi məhəbbət hissini ifadə etmək tələb olunur. Əgər hansısa vacib istəyiniz varsa, belə hallarda Allahın yer üzərində yaşayıb ehtiyacı olan məxluqlarına maddi yardım da qadağan deyil (nəzir vermək, qurbanlıq kəsib paylamaq, pirlərə baş çəkmək və s.). Necə deyərlər, bu da müstəhəb işlər sırasındadır. Bir mühüm amili unutmamaq tövsiyə olunur: səma sakinləri Sizin dualarınızın eşidilməsi üçün ucadan danışmağı buyururlar. Yalnız bu zaman insan göydəki qüvvələrin köməyinə ümid bəsləyə bilər. Çünki səsləndirilməmiş istək yalnız niyyət olaraq qalır. Onların sayı çox ola bilər. Söyləmək, dilə gətirmək ən əsasını seçmək deməkdir. Allaha müraciət yalnız o zaman yerinə düşər ki, istəyini həyata keçirmək üçün öz imkanların kifayət etməsin. Müqəddəs kitablardan aydın olur ki, Allah səmada tək deyil. Orada Onun iradəsinin milyardlarla icraçısı var. Bu doğrudurmu? Mən dəqiq bir söz deyə bilmərəm. Lakin zənn edirəm ki, məntiqlə bu belə də olmalıdır. Çünki fizika qanunlarına əsasən, ilkin mənbə yalnız əsas mexanizmi, onun strukturunu hərəkətə gətirir. Bizim halda isə söhbət varlığın strukturundan, insanın fəaliyyət sistemindən gedir. Sonra, görünür, hər obyekt və ya subyekt bir-biri ilə əlaqələrinin olmasına baxmayaraq, təyinatı üzrə müstəqil şəkildə hərəkət edir: özünü reallaşdırma, özünü təminetmə, özünümühafizə və s. İnsana gəlincə, bildiyimiz kimi, ona əlavə olaraq hələ ağıl və şüur da verilib. O yalnız bu növ canlıya xas olan xarakterə görə İlkin səbəb tərəfindən təyin edilmiş hüdudlardan kənara çıxa bilmək ehtimalına malikdir. Öz əməllərinin səbəblərini seçmək azadlığı və insana verilmiş geniş imkanlardan istifadə edilməsi, güman ki, məhz bunun üçün nəzərdə tutulub.

Şüurlu məxluq əvvəlcədən proqramlaşdırılmış canlı aləmdən məhz bununla fərqlənir. Bu səbəbdən, özünü təkmilləşdirmək məqsədi ilə onun kosmosla mümkün əlaqələri tamamilə realdır. Fikrimcə, səmavi qüvvələr insanın inkişafında və pozitiv təkamülündə olduqca maraqlıdırlar. Onlarla əlaqə yaratmaq məhz bu zərurətdən meydana çıxır. Lakin bəşəriyyətin yaranma və inkişaf tarixindən göründüyü kimi, Tanrıların da öz "zəif xüsusiyyətləri" var. Düzünü desək, əgər biz həyatımız və bizim üçün yaradılmış nemətlərin müqabilində Tanrıya təşəkkür etməsək, bunu bizim əvəzimizə kim edəcək?

Deməli, əsas hiss hətta ən kiçik sevincə görə səmavi qüvvələrə şükür edərkən bildirdiyin minnətdarlıq hissidir. Tərifləmək, mədh etmək birinci və ən vacib şərtdir. Bir çoxları haqlı olaraq hesab edirlər ki, bizlərə, yer əhlinə bu xüsusiyyətlər səmavi məkanların sakinlərindən keçmişdir. Səmavi məxluqu nəzərdə tutaraq əbəs yerə demirlər ki, insan Allahın surəti və bənzərində yaradılmışdır. Buna görə də tərif istisnasız olaraq bütün insanların xoşuna gəlir. Bu bizim adəti üzrə hesab etdiyimiz kimi, heç də qüsur deyil. Bu, normal haldır. Sadəcə, bu insani keyfiyyətin mümkün hüdudları bizə tam şəkildə məlum deyil. Ona görə də iltifatlarınızı əsirgəməyin. Tərifdən əzab çəkənlər haqqında tarix və ədəbiyyat əbəs yerə susmur ki! İnanıram ki, tərif bizim orqanizmimizə bəzən hətta qidadan da vacib bir element kimi lazım olur. Söz ən böyük sərvət və ən güclü silahdır. Bunu, demək olar ki, hamı bilir. Tərif isə xoş sözlərdən ibarətdir. Hər şey çox sadədir! Tərifi minnətdarlıq kimi qəbul edib dəyərləndirmək lazımdır. Xristian dinində, görünür, səmavi qüvvələrlə razılaşmadan, hətta, müraciətin ardıcıllığı da müəyyənləşdirilib: əvvəlcə oğula, sonra ataya, yalnız bundan sonra isə Müqəddəs ruha mədhiyyə demək olar. Ola bilsin ki, məhz bu səbəbdən, səmadakılardan başqa, çoxlu sayda yerli təsisatlar, müasir dildə desək, "menecerlər" də mövcuddur. Məsələn, kilsə və keşişlər. Guya onlar üçün kiçik günahların bağışlanmasına kimi, bütün səlahiyyətlərin sərhədləri müəyyənləşdirilib. Onlar, sanki, yolunu azmış və ya günaha batmış ruhları təmizləyirlər. Zavallılar başa düşmürlər ki, ruh ilahi həyat enerjisidir. Enerjinin istənilən digər forması kimi, ruh da nə iləsə ləkələnə bilməz. Azmış, günahlı ruh olmur. Bütün bunlar yalnız Sizin ağlınız və şüurunuz tərəfindən idarə edilən vücudunuzla bağlıdır. Nazil olmuş səmavi enerjiyə gəlincə, mən əminəm ki, zamanın heç bir çirkabı bu və ya digər formada ona yapışa bilməz. Bununla belə, ehtimal edirəm ki, keşişlər həyat enerjisinin tutduğu məhdud məkanı təmizləməyə çalışırlar. Bu, çoxlu sayda variantlardan yalnız biridir. Ümumiyyətlə, bu barədə həddən çox mübahisə etmək olar. Keşişlər hər zaman təkidlə öz dediklərinin üstündə durublar və duracaqlar da. Əks halda, həqiqətən də onların başqa çarələri yoxdur!

İslamda bu proses sadələşdirilib və xristianlıqla müqayisədə köklü surətdə fərqlənir. Hər bir istək və ya arzu vasitəçi olmadan həyata keçirilir. Bu vəzifəni insan özü - mömin müsəlman yerinə yetirir. Sənin etdiyin hər bir hərəkət Yaradanın adı ilə bağlı olmalıdır. Yalnız Onun Özünü mədh etmək lazımdır. Peyğəmbərlər Ona bərabər tutula bilməzlər. Deyilənə görə, onlar da bizim kimi insanlar olublar. Lakin səmimi minnətdarlığa layiqdirlər. Kimlərsə peyğəmbərin qohumlarını da tərifləyirlər. Olsun, bu heç də qadağan deyil. Təşəkkür vaxtına gəlincə, onu deyə bilərəm ki, yuxu üçün ayrılmış vaxt istisna olmaqla, hər zaman Allaha şükür etmək vacib və məqbul iş sayılır. Yadınıza salın, hansısa səbəblərdən, hətta gecənin yarısı oyananda belə insan ilk növbədə "Bismillah" və ya Allahın adı ilə bağlı olan başqa bir söz deyir. Bu vacib, yazılmamış qanunları hamı bilir.

Bütün bunlardan sonra yol verilmiş günahlara və naqis hərəkətlərə görə bağışlanmağı xahiş etmək də olar. Yalnız işlətdiyin günahlardan təmizləndiyini hiss etdikdən sonra öz xahişlərini ərz edə bilərsən. Əlbəttə, qəti məhdudiyyətlər yoxdur. Hər nə könlündən keçsə, onu da xahiş etmək olar. Tanrı və onun mələkləri hər şeyə qadirdirlər. Lakin möminlərin və təmənnaçıların təcrübəsi göstərir ki, sənə dərhal cavab verməyəcəklər. Qulaq asacaqlar və əgər bağışlamaq üçün səbəbləri və vaxtları olsa, sənin istəklərini nəzərə ala bilərlər. Əsas odur ki, sənin istəklərin Müqəddəs kitaba zidd olmasın və əlbəttə, sən hər cəhətdən layiqli insan olmalısan. Əks təqdirdə, səylərin əbəs yerə imiş. Deməli, sənin tövbən Onlara heç də səmimi görünməyib. Səma sakinləri üçün bunu müəyyən etmək çətin deyil. Məlumdur ki, hər bir valideyn öz övladını başa düşür, onun psixologiyasını başqalarından daha yaxşı bilir. Biz də səma övladlarıyıq. Yaradanın iqamətgahı da məhz orada yerləşir. Əgər birinci dəfədən alınmadısa, təkrarən səy göstərmək məsləhətdir. Dəfələrlə cəhd etmək olar. Son nəticədə, yerdə olduğu kimi, bəlkə sənin xahişin onları təngə gətirə bilər və fərsiz məxluqu sakitləşdirmək üçün sənə kömək edə bilərlər. Axı çox vaxt belə də olur. Əbəs yerə demirlər ki, "damla daşı deşər" və ya "ağlamayan uşağa süd verməzlər". Mən doğrudan da hadisələrin bu cür gedişatına inanıram. Bu gün biz Sizinlə elə bir insan cəmiyyətində yaşayırıq ki, burada heç nəyi gizlətmək mümkün deyil. Göylərin və yerin qanunlarının oxşar cəhətləri çoxdur. Yaxşısı budur, ağlına gələn ilk fikri söyləmə. Lazım olduğu kimi, hər şeyi şüurun süzgəcindən keçir. Əminəm ki, nəticə də başqa cür olacaq. Bu səbəbdən, əgər kimsə kimisə sənin düşündüyündən çox tərifləyirsə, heç də nahaq yerə üz-gözünü turşutma. Məsləhətim odur ki, əziz din qardaşlarım, xeyirxah olun, həmrəy olun və "yuxarıdan" (səmadan) göndərilmiş ayinləri yetərincə icra edin. Bilmək vacibdir ki, bizim həyatımız ayinlər üzərində qurulub. Onlarda əsrlərin, çoxlu sayda nəsillərin xatirəsi və nişanəsi var. Ayinlər çox vaxt milləti uzunömürlü edir. Misal üçün Çinə və ya Yaponiyaya müraciət etmək kifayətdir. Onlar hər zaman ayinlərə, adətlərə sadiqdirlər və heç vaxt minnətdarlıq hissini gizlətmirlər. Buna görə də uzun və dinc həyat sürürlər. Məgər Siz bunu istəmirsiniz?!

Rafiq ƏLİYEV,

fəlsəfə elmləri doktoru,

professor

525-ci qəzet.- 2009.- 25 iyul.- S.8.