"Azərbaycan
ailəsində erkən
nigah problemi var"
AYNUR SOFİYEVA: "TƏƏSSÜF
Kİ, ERKƏN NİGAHLAR ƏKSƏR HALLARDA VALİDEYNLƏRİN
TƏSİRİLƏ BAŞ VERİR"
"Azərbaycan qadınına
həmişə hörmət,
diqqət və qayğı olub. Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin hakimiyyətə
gəlişindən sonra
isə qadın məsələsinə dövlət
siyasəti səviyyəsində
yanaşılıb. Azərbaycan qadınının
bu gün cəmiyyətdə özünü
təsdiq etməsi üçün hər cür imkan və şərait var. Qanunvericilik baxımından
da Azərbaycan qadınının geniş
fəaliyyəti üçün
lazım olan hüquqi baza formalaşdırılıb". Bu fikirləri kütləvi
informasiya vasitələrinə
açıqlamasında Ailə,
Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədr müavini Aynur Sofiyeva dilə gətirib. Onun sözlərinə görə, 1998-ci ildə
Qadın Problemləri
üzrə Dövlət
Komitəsi yaradılıb.
Həmin
ildən başlayaraq dövlət qadın siyasəti, qadınların
fəallığının artırılması ilə
bağlı ölkə
prezidentinin fərman və sərəncamları
olub, 2006-cı ildə
"Gender bərabərliyinin təminatları haqqında"
qanun qəbul olunub. Eyni zamanda, həmin ildə Qadın Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin
nəzdində Ailə,
Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin yaradılması
bu sahəyə dövlətimizin xüsusi
diqqətinin nümunəsidir:
"Ümumiyyətlə, Konstitusiyamızda
və digər qanunlarda gender məsələləri
nəzərə alınıb.
Yəni,
qadınların hüquq
bərabərliyi təsbit
olunub. Hakimiyyətin hər üç
qoluna - istər icra hakimiyyəti orqanlarında, istər qanunvericilik orqanında, istərsə də məhkəmə sisteminə
baxsaq görərik ki, qadınların rolu artmağa doğru gedir. Bir neçə il öncə
rayon icra hakimiyyətlərində
cəmi bir neçə yüksək
vəzifəli qadın
çalışırdısa, hazırda 30-dək rayonda qadınlar icra başçılarının müavini
səviyyəsində təmsil
olunur. Bu artıq
müsbət göstəricidir.
Bəzən belə bir fikir də deyilir
ki, qadın olduğuna görə kimsə irəli çəkilməlidir. Mən bununla
razı deyiləm.
Biz gender məsələsini
nəzərə alırıqsa,
bu o demək deyil ki, qadınlara
üstünlük verilməlidir.
Gender hüquq bərabərliyi deməkdir,
yəni qadınların
statusunu daha yüksək tutmur. Qadınlığına görə, kiməsə
üstünlük verilsə,
bu kişilərin hüquqlarının pozulması
olardı. Bu gün biz hüquqi dövlətdə, bazar iqtisadiyyatı şəraitində
yaşayırıq. Əgər kiminsə
bacarığı varsa,
öz imkanlarını
göstərə bilirsə,
təbii ki, irəli çəkiləcək.
Bu baxımdan da əgər belə bir sual
olsa ki, Azərbaycan qadını fəaldırmı, o zaman
söyləmək olar
ki, bəli, fəaldır. Amma müəyyən
problemlər var. Biz tez-tez
müxtəlif bölgələrdə
oluruq, qadınlarla görüşürük, görürük
ki, bir çox
qadınlar hətta öz hüquqlarını
belə bilmirlər.
Ona görə də bu gün Dövlət
Komitəsinin əsas prioritet istiqamətlərindən
biri məhz qadınların maarifləndirilməsi
ilə bağlıdır".
Onu da qeyd edək ki, hər
bir cəmiyyətdə ailə cəmiyyətin əsasını
təşkil edir. Bu baxımdan, görəsən, komitə sədrinin
müavini ölkəmizdə ailə məsələləri
haqqında nə düşünür? Eyni zamanda, təmsilçisi
olduğu təşkilat tərəfindən müasir
dövrümüzdə xalqımızın ailə ənənələrini
qorumaq və inkişaf etdirmək istiqamətində nə kimi
tədbirlər görülür? A.Sofiyevanın bildirdiyinə
görə, Azərbaycan xalqının ailə modeli nəinki
Qərbdə, həm Şərqdə unikal hesab olunan bir ailə
modelidir. Yəni, buraya ailədaxili münasibətlər,
böyüklərə hörmət və ehtiram,
valideyn-övlad münasibətləri və sair kimi ənənələr
daxildir və fundamental milli dəyərlər ta qədimdən
bu günə kimi gəlib çatıb: "Amma əlbəttə
ki, zaman, müasir inkişaf da öz təsirini göstərir.
Bilirik ki, inkişafın müsbət təsirləri
olduğu kimi, yaratdığı problemlər də var. Azərbaycan
ailəsinin də hər bir cəmiyyətdə olduğu kimi
müəyyən problemləri var. Bu gün təəssüflər
olsun ki, məişət zorakılığı hallları da
mövcuddur. Azərbaycan ailəsində erkən nigah problemi
var. Biz bu məsələlərlə bağlı
araşdırmalar aparırıq. Erkən nigahlar da təəssüflər
olsun ki, əksər hallarda valideynlərin təsiri ilə
baş verir. Bu valideynlər öz övladlarının
xoşbəxtliyini istəyirlər, lakin özləri də
bilmədən onları risk altına qoyurlar. Erkən
nigahın olması həm uşağın psixologiyasına
pis təsir edən hadisədir, həm də həmin
uşağın ailə məsuliyyətini öz zərif
çiyinlərinə götürə bilməməsinə gətirib
çıxarır. Bu sonradan doğulan körpələrin
fiziki və psixi xəstəliklərlə dünyaya gəlməsinə
səbəb olur".
Yeri gəlmişkən,
Milli Məclis (MM) tərəfindən Ailə Məcəlləsinə
əlavə və dəyişikliklərin edilməsi nəzərdə
tutulur. Bəs, görəsən, yuxarıda qeyd edilən
problemlərin həlli ilə bağlı bu Məcəlləyə
hansısa dəyişikliklər ediləcəkmi? Komitə sədrinin
müavininin qeyd etdiyinə görə, Azərbaycan ailəsində
qan qohumluğu problemi var ki, bu da təəssüflər olsun
ağrılı problem kimi qalır: "Qan qohumlarının
evlilik problemi və onun fəsadları haqda əvvəllər
elmi məlumat yox idi. Amma son zamanlar bu tibb elmi tərəfindən
ortaya qoyulub və insanlar bu haqda məlumat əldə edə
bilirlər. Bu kimi faktlar milli genefondumuzu zədələyən
tendensiyadır. Bir çox xarici ölkələrdə belə
hallara qanunvericilikdə qadağa qoyulur. Bəzi hallarda deyirlər
ki, bu ailədaxili problemdir və heç kimin
qarışmağa haqqı yoxdur. Amma biz bilirik ki, ailədə
yaranan problemlər sonradan cəmiyyətdə yayılır və
cəmiyyət üçün pis nəticələr verir. Buna
görə də bizim buna kənarda durub baxmağa
haqqımız yoxdur. Bu, həm də dövlətçiliyimiz
və milli inkişafımız üçün problem yarada
bilər. Ona görə də dövlət bu məsələni
tənzimləməlidir. Biz də Dövlət Komitəsi
olaraq bu istiqamətdə iş aparırıq. Bəli, ailə
problemlərinin həlli baxımından biz qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi
üçün öz təkliflərimizi vermişik. Yəqin
ki, yaxın zamanlarda Milli Məclisdə bu məsələyə
baxılacaq. Təkliflər sırasında erkən nigahın
yaş həddinin qaldırılması, nigah öncəsi
tibbi arayışın alınması, nigah müqaviləsi və
s. məsələlər daxildir. Belə təcrübə
inkişaf etmiş ölkələrdə var. Sağlam cəmiyyətin
yaradılması üçün bütün bunlar məcburi
qaydada olmalıdır. Bizə olan müraciətlərin 30
faizi məhz əmlakın bölüşdürülməsi
ilə bağlı problemlərdir ki, burada ən çox əziyyət
çəkən qadınlardır. Nigah müqaviləsi
olmadıqda, qadınlar hüquqi olaraq müdafiəsiz
qalırlar. Bizim işimiz də qadınları bu sahədə
maarifləndirməkdən ibarətdir. Problemlərin
böyük bir hissəsi məhz maariflənmənin
aşağı səviyyədə olmasından meydana gəlir.
Bu məsələdə kütləvi informasiya vasitələrinin
dəstəyinə ehtiyacımız var".
"Ölkə
prezidenti tərəfindən 2009-cu il Azərbaycan "Uşaq
ili" elan olunub. Dövlət Komitəsi "Uşaq ili"
çərçivəsində hansı layihələri həyata
keçirməkdədir" sualına cavabında isə
A.Sofiyeva bunları qeyd edib: "Uşaq problemləri çox
vacib məsələdir. Bizim dövlətimizin siyasətində
uşaqlara diqqət və qayğı həmişə olub.
"Uşaq ili" ilə əlaqədar müxtəlif layihələr,
proqramlar həyata keçirilir. Buna görə biz hörmətli
Prezidentimizə təşəkkür etməliyik. Dünya
hazırda iqtisadi böhran keçirir və bir çox
ölkələr bu cür tədbirləri təxirə
salırlar. Amma belə bir vaxtda bizim ölkədə
uşaqlarla bağlı dövlət proqramlarının həyata
keçirilməsi onlara böyük bir qayğıdır. Uşaqların
daha yaxşı təhsil alması, onlara milli mənəvi dəyərlərin
aşılanması, ana-uşaq ölümünün
azaldılması yönündə tədbirlər və sair
bu kimi işlər həyata keçirilir. Bu il bütün bu
işləri təkcə bizim komitə yox, bütün
aidiyyatı qurumlar lazımi səviyyədə həyata
keçirməkdədir".
Kamil HƏMZƏOĞLU