Xeyirxah və işıqlı insan

(Zakir Kərimovun portret cizgiləri)

Qəribə bir əsrarəngizliyə bürünmüş, sirli-sehrli bu qoca dünyada hərəmiz Tanrının lütf etdiyi bir ömrün sahibiyik. Bizə əta edilən həmin ömrün bir gün harada, hansı gün sona yetəcəyini, bitəcəyini bir kimsə indiyədək bilmədi və bilməyəcək də. Bəlkə də elə-belə yaxşıdı, çünki bəşər övladı bu faniliyin içində nə qədər qalacağını bilmiş olsaydı özündən başqa heç nəyi eyninə almazdı, heç kimin aqibətini düşünməzdi...

Niyə gəldik bu dünyaya? Elə-belə yaşamaq üçünmü? Dünyaya “beş günlük dünyadır” – deyib də hər cür, hər növ var olması, görünəni, duyğulanı unudaraq, hər nə yolla olur-olsun dünyanın dadını çıxarmağamı? Dünya-zaman-insan arasında təzahür edən dağıdıcı inkarın, təzadların üstündə çırpınan, nizamı pozulan hormoniyanın içində boğulan səsimizlə səhərlərin, axşamların qulağına dediyimiz gileylərin içində necə görünürük bu gün? Vaxtı yetəndə, tarix qarşısında hansı statusda, hansı qiyafədə çıxış edəcəyik, hansı əməllərimizi dayaq nöqtəsinə çevirib az da olsa qınaqlardan yaxa qurtara biləcəyik?...

Böyük insanlıq deyilən məfhumun önünə çıxası, özünə veriləsi bu tip suallar yüzlərlədir və bu sualları əməliylə, işiylə, münasibətiylə hər insan ayrı-ayrılıqda cavablandırır ömrü boyunca...

Yaxşı insanlar bütövlükdə insanlıq deyilən nəsnənin bir növ güzgüsüdür, onların yaşadıqları ömrün hər günü, hər əməlləri bizim üçün, bizdən sonra gələnlər üçün də bir növ nümunədir.

Yaxşı insanların həyatı hamının oxuya biləcəyi ən yaxşı, ən mükəmməl, ən kamil kitabdır – özü də canlı kitab...

Yaxşı insanların əməlləri hər bir insan üçün qeyrət dərsidir, nümunədir, yol göstəricisi funksiyalı bir işıqdır...

Yaxşı insanların əməlləri ürəkdən-ürəyə salınan mehr, istək körpüsüdür, Vətənlə-vətəndaş arasında umacaqsız şəkildə təzahür edən kamil münasibətdir...

Yaxşı insanların əməlləri insanlığın kişilik vəsiqəsidir, gələcəyin suallarına verilən ən dəqiq cavab misalıdır...

Bu gün tanıdığım, ünsiyyət qurduğum, oturub-durduğum insanlar arasında baxtımın gətirdiyinə görəmi, ya nədəndirsə, pis adamlara demək olar ki, rast gəlmədim, Tanrı yolumu onlara sarı ürcah eləmədi. İndiyədək tanıdığım adamların hər biri öz xarakteri, dünyaya baxışı, münasibətiylə mənə doğmalaşan, ürəyimi əlimdən alan insanlar oldular.

İndi onların adlarını bir-bir çəksəm uzun bir siyahı alınacaq və üstəlik adlarını çəkəndən sonra da ürəyimdən gələn xoş sözləri deməsəm, alınmayacaq. Bəlkə elə “axtaran tapar” – ifadəsindəki həqiqət insanın istəyinə uyğun şəkildə Tanrı tərəfindən həmin istəyə doğru insanı yönəltmişdi? Bəlkə elə mənə qarşı Tanrının ən böyük səxavəti odur ki, əlimi nadan, cahil adamların əlinə uzatmağa bu günə qədər qıymayıb...

Ürəyimdə, gözümdə, sözümdə, ruhumda yaşayan yaxşı əməl, kəramət sahibi olan çiyindaşlarımı biri-birindən ayıra bilmirəm, onlar bütövlükdə mənim yaddaşımın insanlıq səhifəsinə imzalarını atmış şəxslərdir. Həmin şəxslərdən biri Zakir Qəzənfər oğlu Kərimovdur.

Bəri başdan deyim ki, Zakir müəllim təkcə mənim üçün deyil, onu tanıyan hər bir insan üçün doğma ünvana çevrilə bilən bir şəxsiyyətdir. Onunla qısa zaman kəsiyində ünsiyyət qurmaq kifayət edir ki, sonra onu heç cürə yaddan çıxara bilməyəsən. Onun ünsiyyəti o qədər incə, o qədər lətif, o qədər ürəyəyatımlı şəkildədəir ki, onunla təzəcə tanış olan adam onu sanki çoxdan, illər öncə tanıdığı şəxs kimi qəbul edir.

Qədim Göyçə mahalının ağırtaxtlı kişilərinin götür-qoyunu, sambalını, nüfuzunu əməliylə yaşadan kişilərdəndir Zakir müəllim.

Uşaq ürəyi qədər təmiz, sakit, bir ürək sahibi olan Zakir müəllimin şəxsiyyətinin ucalığı, böyüklüyü məncə ondadır ki, o, insanları fərq qoymadan, ayrı-seçkilik salmadan sevə bilir. Hamıya qarşı qayğıyla, mərhəmliklə, nəvazişlə dolu eyni cür münasibət göstərə bilir. Onun üçün insanların doğması –yadı yoxdu, insanlıq deyilən məvhum var və məvhumun içində sən də, mən də o da var. Yəni bütövlükdə hamımız varıq – o taylı, bu taylı Azərbaycan xalqı!

Ürəkli, çörəkli kişilərdəndir, Zakir müəllim. Qapısı umanların, ehtiyacı olanların üzünə daim açıq olan bu ər kişinin sonuncu tikəsini də ağız açandan, uman kəsdən əsrgəmədiyinin dəfələrlə şahidi olmuşam. Bəlkə elə buna görədir ki, ruzisi heç vaxt kəm olmayıb Zakir müəllimin, Tanrı yox yerdən var edib onun qismətini.

Zakir müəllim nə olur-olsun haqqı nahaqqın ayağına verməyən, əməli sözüylə üst-üstə düşən kişilərdəndir. Haqq bildiyi işdən dönməyən, hər şeyi öz adıyla, olduğu kimi çağıran Zakir müəllim mənim nəzərimdə bir ləyaqət təcəssümüdür. Hazırda ARDNŞ-nin “Neft Kəmərləri” İdarəsində şöbə rəisi işləyən Zakir müəllim 30 ildən artıq Daxili İşlər Nazirliyində, müxtəlif rayonlarda polis rəisi işləyib, ehtiyatda olan polis polkovnikidir.

Azərbaycan kəlməsi yetərlidir ki, Zakir müəllim özünü, duyğularını, iç dünyasını, torpaq, yurd sevdasını varaq-varaq, sətir-sətir, kəlmə-kəlmə dilə gətirsin.

Araz çayının adının çəkilməsi bəs edir ki, onun ayrılığın odunda indi də od tutub yanan ürəyindəki kədərinin, pərişanlığını səsini eşidəsən.

Zakir müəllim üçün sərhədsiz bir Azərbaycan məvhumu var və o məvhumun içində yaşayan Təbriz, İrəvan, Göyçə mahalı, Dərbənd, Qarabağ, Borçalı elləri eyni ağrıyla onun ömür yaddaşında yaşamaqdadır. Hamının güvənc yerinə çevrilən hər birimizin yurddaş, cığırdaş, sirdaş ola bilən bir ümid qapısıdır Zakir müəllimin adı, ünvanı.

Zakir müəllimin ruhunda incə bir lirizm yaşayır, sözə vurğunluğunu gizlətməyən şair ruhlu Zakir müəllimin poeziyaya vurğunluğunu izah etmək çətin deyil. Qədim Göyçənin böyüyündən-balacasına qədər hamı Aşıq Alının Dədə Ələsgərli söz çeşməsindən dadmadılarmı? Sözə aşiqlik onların ruhunda doğulan gündən özlərinə yer tutmadımı? Bax, həmin ovqatdan, həsbi-haldan qaynaqlanır Zakir müəllimin poeziyaya vurğunluğu. Bu qeyri-adi vurğunluq içində adları, sözləri, misraları Zakir müəllimin dilindən əskik olmayan şairlər, yazıçılar sırasında Xəlil Rzanın, Hüseyn Arifin, Musa Yaqubun, Bəhmən Vətənoğlunun, Zəlimxan Yaqubun, Dədə Ələsgərin nəvəsi İsmixan Məmmədovun, Alqayıtın, Qənbər Şəmşiroğlunun, İsmayıl Şıxlının, Aqil Abbasın və digər tanınmış yaradıcı şəxslərin adlarına rast gəlmək mümkündür. Amma Zakir müəllimin məxsusi bir vurğunluqla adını çəkdiyi, sözünə heyranlığını gizlətmədiyi şair rəhmətlik Məmməd Arazdır.

Məmməd Araz poeziyasının Zakir müəllim tərəfindən ən kamil poetik toplu kimi qəbul edildiyinin dəfələrlə canlı şahidi olmuşam. Hətta bir dəfə böyük şairimizə həsr etdiyim:

Uzaqdan dolandı, yan aldı haqq da,

Şöhrət istəmədi, göz yumdu taxta.

Dəni sünbüldədi, kökü torpaqda,

Əkinçi xışında Məmməd Araz var.

Adi bir deyimi hikmətdən keçir,

Qədim yurd yerindən, bir kənddən keçir,

Üfüqdən boylanıb sərhəddən keçir,

Türkün savaşında Məmməd Araz var.

– bəndiylə başlanan şeirimi ona oxudum. Diqqət kəsilib maraqla dinlədi və sonra- “Eldar Həsənli, Məmməd Araz elə Araz çayını özünə təxəllüs götürməklə həm özünün şair tənhalığını, həm də Araz çayının sularındakı ayrılığın ahəngini bir yerə cəm edib, vəhdət halında təqdim edə bilib. Bu adları bir-birindən ayırsan böyük bir şəxsin təkliyi, eləcə də Araz çayının izahedilməz tənhalığıyla üz-üzə gələcəksən. Bu vəhdəti poetik söz süzgəcindən keçirəndə belə onların böyüklüyünü qoruyacaq oxucuya çatdırmaq vacibdir. Gəl sənə dediyimi ehtiva edən bir mövzu verim, ürəyinə yatsa, yaz” – dedi. Bax, elə Zakir müəllimin dediyi misralardan yarandı mənim:

Eşit deyim sübut, dəlil,

Cavid, Müşfiq neçə Xəlil.

Rəsul Rza, Mirzə Cəlil,

Mirzə Sabir tarazı var.

Bu dünyanın bircə dənə,

Məmmədi var, Arazı var.

Belə nəğmə, belə bəstə,

Ola bilməz hər nəfəsdə.

Onu düşün, onu səslə,

Bir ilahi avazı var.

Bu dünyanın bircə dənə,

Məmmədi var, Arazı var.

– başlıqlı şeirim.

Deməyim odur ki, Zakir müəllim sözün əsl mənasında söz-sov adamdır və ruhu şair olan adamın ruhu kimi ürəyi də kövrək, həlim olur, elə Zakir müəllim qədər. Zakir müəllimin Hüseyn Arifin, el şairi Əli Qurban Dastançının kiatblarının işıq üzü görməsindəki xeyirah əməli də unudulmamalı, qiymətləndirilməlidir.

Zakir müəllim elmə, biliyə üsünlük verən bir ziyalıdır və hər vaxt onun gəncləri savad almağa səslədiyinin canlı şahidi olmuşam.

Dünya malında gözü olmayan kişilərdəndir, Zakir müəllim və indiyədək qazandığı ən böyük var-dövlət onun adının hamı tərəfindən ehtiramla çəkilməsidir, hamı tərəfindən böyük bir insan, ağsaqqal kimi qəbul edilməsidir.

60 yaş nə yaşdır ki? Əsası neçə il yaşamaq deyil, necə yaşamaq, xalq tərəfindən adının necə qəbul edilməsidir. Bu mənada elə hesab edirəm ki, Zakir müəllim yaşadığı bu 60 ili əsl insan, vətəndaş kimi yaşayıb və buna rəğmən sevilib, hörmət-izzət sahibi olub, elin-obanın ümidgahına, sözü keçərli ağsaqqalına çevrilə bilib.

Sonda noyabın 23-də 60 yaşı tamam olan, 4 gözəl-göyçək nəvənin babası, doğma qardaş, mənə yaxın olan Zakir Qəzənfər oğlu Kərimova Tanrı kölgəsi üstündə olsun, deyirəm. Amin!

Eldar Həsənli,

şair-publisist

525-ci qəzet.- 2009.- 19 noyabr.- S.6.