“Sənət şəxsi ambisiyalardan yüksəkdə tutulmalıdır”

XOREOQRAF ŞƏHRİYAR CƏFƏROV: “İNANIRAM Kİ, YARADICILIĞIN QƏRƏZLİ MÜNASİBƏTƏ QURBAN GETMƏSİNƏ İMKAN VERİLMƏYƏCƏK”

Azərbaycan rəqs sənəti öz qədimliyi və zəngin tarixi ilə seçilir. İndiyədək bu sənətin bir çox ustadları öz istedadları, peşəkar ifaları ilə milli rəqsimizi inkişaf etdirərək mənəvi sərvətimizi dünyaya çatdırıblar. Bir çox gənc ifaçılar da bu gün ustadlarının yolu ilə getməyə səy göstərirlər. Məşhur rəqs ustası, SSRİ Xalq Artisti Mahmud Esembayevin yetirməsi, istedadlı balet ifaçısı Şəhriyar Cəfərov da öz istedadı ilə rəqs sənətimizə töhfələrini verməyə çalışır.

1994-cü ildə Dövlət Opera və Balet Teatrına təyinat alan Ş.Cəfərov burada xalq artisti Rəfiqə Axundovanın təşəbbüsü ilə bir çox tamaşalarda solo rəqslər ifa edib. P.İ.Çaykovskinin “Qu gölü”, F.Əmirovun “Min bir gecə”, “Əlibaba və qırx quldur”, Ə.Bədəlbəylinin “Qız qalası” baletində, M.Maqomayevin “Şah İsmayıl” operasında maraqlı obrazlar canlandırıb. 1996-cı ildən 1999-cu ilədək Dövlət Musiqili Komediya Teatrının balet truppasında müəllim kimi çalışıb, teatrın səhnəsində göstərilən bir sıra tamaşaların quruluşuna zəhmət sərf edib. Ş.Cəfərov 2000-02-ci illərdə İstanbul Opera və Balet Teatrında işləyib. Həmin dövrdə “Xürrəm Sultan”, “Çanaqqala”, “Məhəbbət əfsanəsi”, “Fındıqqıran” kimi baletlərdə çıxış ifa edib. 2002-ci ildə ikinci ali təhsil almaq məqsədilə Bakıya qayıdan Ş.Cəfərov arzusunu Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin xoreoqrafiya fakültəsində gerçəkləşdirib. 2006-ci ildə Ş.Cəfərov diplom işini 20 Yanvar hadisələrinə həsr edərək, “İlham və Fərizə” faciəvi baletini ortaya qoyub. Gənc rəqqasın xarici səhnələrdəki uğurları da davam edir. 2003-cü ildə Qırğızıstanda keçirilən “İssıkkul-2003” beynəlxalq rəqs müsabiqəsində birincilik qazanıb. Bu ilin mayında Türkiyənin Antalya şəhərində keçirilən II Beynəlxalq Rəqs Müsabiqəsində modern rəqs nominasiyası üzrə qalib olub.

Ş.Cəfərov əməkdaşımızla söhbətində son uğurundan danışıb və yaradıcılığıyla bağlı bir sıra mübahisəli məqamlardan bəhs edib: “Türkiyənin Antalya şəhərində bu il ikinci dəfə keçirilən Beynəlxalq Rəqs Müsabiqəsində özümün quruluş verdiyim “İlan” rəqsinə görə modern rəqs nominasiyasında birinci yerə layiq görüldüm. Bu müsabiqəyə Almaniya, Macarıstan, İtaliya, Polşa, Yunanıstan, Çin, Hindistan, Rumıniya, Bolqarıstan, Çexiya, Qazaxıstan, Ukrayna və bir sıra digər ölkələrdən peşəkar rəqqaslar qatılmışdılar. Rəqqasların ifasını Çexiya, Polşa, Almaniya, Türkiyə və Rumıniyadan dəvət olunmuş professional xoreoqraflar dəyərləndirdilər”.

Ş.Cəfərov sözügedən müsabiqə haqqında internet vasitəsilə məlumat əldə etdiyini və öz vəsaiti hesabına həmin yarışmaya qatıldığını bildirib. Gənc rəqqasın sözlərinə görə, müsabiqədə həmçinin bədnam qonşularımız ermənilərin öz adına çıxdığı “Şalaxo” rəqsini qala-konsertdə ifa etmək üçün münsiflər heyətindən icazə almağa nail olub: “Türkiyədən döndükdən sonra televiziyalarımız, mətbuat mənim bu uğurumu işıqlandırdı. Lakin məni ağrıdan cəhət budur ki, rəsmi səviyyədə heç bir məmur bununla maraqlanmadı”. Ş.Cəfərov bunun əsas səbəblərindən biri kimi indiyədək bir neçə dəfə ölkədə balet ifaçılığının inkişafdan qalması, səviyyəsinin aşağı enməsi barədə fikirlər söyləməsini önə çəkib: “Rəqs sənətimizin çox zəngin tarixi var. Milli rəqsdə Əminə Dilbazi, Əlibaba Abdullayev, Roza Cəlilova, Kamil Dadaşov, Azad Hüseynov, Nisə Rəhimova kimi insanlar iz qoyublar. Balet sahəsində də çox gözəl sənətkarlarımız var; Rəfiqə Axundova, Maqsud Məmmədov, Qəmər Almaszadə, Leyla Vəkilova... İndiki dövrdə isə, heyiflər olsun ki, bizdə balet ifaçılığı xeyli zəifləyib. Çünki müəllimlər gəncdirlər, onların təkmilləşdirilməsinə, müəyyən müddətə xarici ölkələrdə kurslara yollamaq lazımdır. O zaman milli xoreoqrafiya inkişaf edəcək”. Ş.Cəfərov balet sahəsində çalışan gənc kadrların özlərini realizə edə bilməsi üçün lazımi imkana yiyələnə bilməməsindən, təcrübəli və peşəkarların isə müxtəlif səbəblər, hətta intriqalar üzündən fəal yaradıcılıqdan uzaqlaşmasından şikayətlənib: “Yaxşı rəqqaslarımızın əksərini itirmişik. Xarici ölkələrdə təhsil alıb gələnlər də sonra buradan qaçırlar. Mən özüm də bir ara inciyərək, gedib Türkiyədə çalışdım. Bir faktı qeyd edim: Böyük bəstəkarımız Arif Məlikovun “Məhəbbət əfsanəsi” əsəri 60 teatrda qoyulub. Amma öz ölkəmizdə bu əsər səhnələşdirilmir, görünür, burada müəyyən şəxsi amillər rol oynayır. Halbuki əsl sənət şəxsi ambisiyalardan yüksəkdə tutulmalıdır. Əlbəttə, xaricdən də xoreoqrafların gəlməsi lazımdır. Ancaq ehtiyac varsa. Amma bizim Rəfiqə Axundova, Maqsud Məmmədov kimi baletmeysterlərimiz dura-dura, xaricdən baletmeyster dəvət edib onlara pul xərcləməkdənsə, elə öz təcrübəli kadrlarımıza diqqət göstərmək, gənclərin isə təkmilləşməsinə çalışmaq doğru olmazmı? Bu gün Rəfiqə Axundovanın quruluş verdiyi “Babək”, “Yeddi gözəl”, “Qobustan kölgələri”, “İldırımlı yollarla” baletləri nümayiş etdirilmir. Əminəm ki, Rəfiqə xanım bu gün də müasir dövrə uyğun baletlərə quruluş verə bilər, lakin ona lazımi şərait yaradılmır. İstedadlı gənclər də bu kimi hallara görə teatrdan uzaqlaşmaq yolunu seçirlər”.

Gənc rəqqas ölkə rəhbərliyinin, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin istedadlı gənclərə şərait yaratmağa çalışmasını alqışlayır. Sənətçi bu qayğının gələcəkdə də davam edəcəyinə inanır: “Lakin ayrı-ayrı məmurlar işlərinə laqeyd yanaşırlar, bu isə sənət aləmində müxtəlif problemlərin, narazılıqların ortaya çıxmasına yol açır. İnanıram ki, dövlətimizin rəhbərliyi, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi həmişə olduğu kimi yenə də yaradıcı, istedadlı gəncləri diqqətdə saxlayacaq, sənətin, yaradıcılığın şəxsi ambisiyalara, qərəzli münasibətə qurban getməsinə imkan verməyəcək”.

S.MÜRVƏTQIZI

525-ci qəzet.- 2009.- 20 noyabr.- S.7.