“Aşıq sənətinin təbliğində İctimai Teleradionun böyük rolu var”

“GÜNÜN SONU”NUN APARICISI QORXMAZ TOFİQOĞLU: “ÇOX MƏMNUNUQ Kİ, BU İŞİN MÜƏYYƏN HİSSƏSİ BİZİM VERİLİŞİN ÜZƏRİNƏ DÜŞÜR”

Aşıq yaradıcılığı Azərbaycanın tarixən inkişaf etmiş qədim el sənətlərindən biridir. Lakin qloballaşan dünyada bir sıra qeyri-maddi mənəvi irs nümunələrilə yanaşı, aşıq sənəti ənənələri də unudulmaq təhlükəsi ilə qarşılaşmışdı. İnsanların zövqlərinin korşalması, bayağı musiqilərə meyllənməsi muğam kimi aşıq sənətinin də gələcək inkişafını sual altında qoymuşdu. Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, millət vəkili Mehriban Əliyevanın hər iki sənətə diqqət, qayğı və həssaslıqla yanaşması problemin çözülməsinə böyük təkan verdi. M.Əliyevanın təşəbbüsü və səyləri nəticəsində Azərbaycanın aşıq sənətinin də YUNESKO-nun Qeyri-maddi mədəni irs üzrə siyahısına daxil edilməsi bu qayğı və diqqətin bariz təzahürü oldu. Hazırda milli ekran və efirimizdə aşıq sənətinin təbliği istiqamətində bir sıra tədbirlər həyata keçirilir. İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkəti muğam və aşıq sənətinin təbliği ilə bağlı maraqlı layihələrlə çıxış edən öncül qurumlardandır. İctimai radioda “Günün sonu” verilişinin ilk saatının bütünlüklə aşıq sənətinə həsr olunması da buna sübutdur. Sözügedən verilişin tanınmış aparıcılarından olan Qorxmaz Tofiqoğlu bizimlə söhbətində bu barədə ətraflı danışdı.

1981-ci ildə Kəlbəcərdə dünyaya göz açan Q.Tofiqoğlu saz-söz mühitində, aşıqların formalaşdırdığı ab-havada böyüyüb. 12 yaşından köçkünlüyün ağrı-acısını yaşamalı olub. Mənəvi dünyasının formalaşmağa başladığı bir vaxta, yeniyetmə dövrünə təsadüf edən məlum hadisələr onun yaddaşında, psixologiyasında dərin izlər buraxıb. Aşıq sənəti, saz səsi onun üçün həm mənəvi güc mənbəyi, dayaq nöqtəsi olub, həm də maraq və fəaliyyət predmetinə çevrilib.

Azərbaycan teleradio məkanında aşıq musiqisi ilə bağlı ilk silsilə verilişin aparıcısı olan həmsöhbətim aşıq sənətinə hədsiz bağlılığının ailə ənənəsindən irəli gəldiyini bu cür açıqlayır: “Kiçik yaşlarımdan ölkənin tanınmış aşıqlarından olan atam Aşıq Firidunun ifaları ilə böyümüşəm. O, sovet dönəmində demək olar ki, keçmiş SSRİ ölkələrinin hər birində dövlət əhəmiyyətli tədbirlə qatılıb, dəfələrlə bu tədbirlərdən laureat olaraq qayıdıb, fəxri fərmanlarla təltif edilib. Babam da aşıq olub. Görünür, ailədən gələn bir ənənəylə mən də ruhuma, ürəyimə tabe oldum, bu axara düşdüm”.

İşlədiyi mühitdən razılığını ifadə edən Q.Tofiqoğlu bu sahəyə gəlişi barədə deyir: “Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin ədəbi yaradıcılıq və ekran dramaturgiyası fakültəsini bitirib, 2006-cı ildən İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkətində fəaliyyətə başlamışam. Mən oraya işləməyə gedəndə aşıq musiqisi ilə bağlı veriliş vardı, ancaq yalnız musiqilər səslənirdi. Şirkətimizin rəhbəri İsmayıl Ömərov digər ciddi mədəniyyət sahələri kimi, aşıq musiqisinə də yüksək dəyər verən insandır. Onun verdiyi tövsiyələr, irəli sürdüyü yüksək tələblər şirkətin, demək olar ki, bütün verilişlərində öz əksini tapır, hazırlanan proqramlara məxsusi kolorit gətirir. İlk verilişimiz 2007-ci ilin 14 iyununda canlı efirə çıxdı. Verilişin qonağı Aşıq Qələndər, mövzumuz isə Koroğlu havaları ilə bağlı idi”.

Q.Tofiqoğlu bildirir ki, onlar Azərbaycan efir məkanında hər kəsə rəqib kimi yox, həmkar kimi yanaşırlar: “Digər televiziya və radiolarda aşıq musiqisi ilə bağlı verilişlər çox deyil. Əlbəttə, istərdim ki, bu qədər geniş meydan verilən estrada musiqisi ilə yanaşı, xalq musiqisinə də layiqincə yer ayrılsın. Xalqımızın qədim və ənənəvi musiqisini təbliğ etmək istiqamətində hamının birgə fəaliyyəti vacibdir, biz bu sahədə səylərimizi birləşdirməliyik. Aşıq musiqisinin təbliğinə digər kanallar da İctimai Teleradio qədər yer ayırsa, bu sənətin dünyaya tanıdılması yönündə çox böyük işlər görmək olar”.

Q.Tofiqoğlu qeyd edir ki, Dərbənddən Türkiyəyəcən, Cənubi Azərbaycandan Avropanın müxtəlif ölkələrinəcən, Rusiyanın müxtəlif vilayətlərindən Çinəcən olan böyük bir coğrafiyadan verilişlə bağlı rəylər, zənglər, mesajlar gəlir: “Bu, son dərəcə sevindiricidir və ilk növbədə xalqımızın mənəvi irsinin, aşıq musiqisinin təntənəsidir. Biz sadəcə bu işə təkan verənlərik, bunu irəli çıxarmağa cəhd göstərənlərik. Azərbaycandan kənarda yaşayan, maddi imkansızlıq səbəbindən verilişə qatıla bilməyən insanlar başqa vasitələrlə bizimlə əlaqə saxlayırlar”.

Proqramın fəaliyyətə başladığı gündən indiyədək 500-dək aşığın verilişə dəvət olunduğunu önə çəkən Q.Tofiqoğlu onların yalnız 20-30-nun xalqın ürəyində yer tutan, çox dəyərli sənətkarlar olduğunu söyləyir: “Keçən əsrin ortalarından sonlarına doğru Aşıq Şəmşir, Aşıq Kamandar, Aşıq Əmrah Gülməmmədov, Aşıq Hüseyn Saraclı, Aşıq Şakir, Aşıq Pənah, Aşıq Mahmud kimi sənətkarlar vardı, hər bölgəni ən azı 2-3 görkəmli aşıq təmsil edirdi. İndi isə, təəssüf ki, həm sənətkar, həm də şəxsiyyət olaraq seçilən aşıqlarımızın say azdır, hətta barmaqla sayılacaq qədərdir. Amma biz yenə də onların sırasında hər cəhətdən fərqlənənlərin yaradıcılığını daima diqqətdə saxlamağa və təbliğ etməyə çalışırıq”.

Q.Tofiqoğlunun sözlərinə görə, aparıcısı olduğu verilişin əsas məqsədlərindən biri də istedadlı gənc aşıqların üzə çıxarılması və tanıdılmasıdır: “Aşıq sənətinin təbliğində, həmçinin gənc aşıqların tanıdılmasında İctimai Teleradionun böyük rolu var. Çox məmnunuq ki, bu işin müəyyən bir hissəsi bizim verilişin üzərinə düşür. Davamlı olaraq dinləyici auditoriyası ilə ünsiyyət quraraq, gənc aşıqların tanınmasına, özlərini realizə etmələrinə imkan yaradırıq. Bu baxımdan Mehdi Məsimov, Abdin Musayev, Şöhrət Kərimov, Elbrus Hüseynov, Ramin Qarayev, Familə İsgəndərova, Könül Gədəbəyli kimi gənc sənətkarların insanların yaddaşına yazılmasında bizim veriliş xüsusi rol oynayıb”.

Mövzu seçərkən verilişin digər aparıcısı Şakir Qurbanovla Azərbaycandakı aşıq məktəblərini nəzərə aldıqlarını bildirən Q.Tofiqoğlu bu gün Azərbaycanda əsasən üç – Borçalı, Göyçə və Şirvan aşıq məktəbinin mövcudluğunu vurğulayır: “Elə dastanlarımız var ki, onlar konkret olaraq hansısa bir aşıq məktəbi ilə bağlıdır. Verilişə qonaq çağıranda həmin aşığın təmsil etdiyi bölgəni nəzərə alırıq. Verilişimizdə, aşıq havaları ilə yanaşı, dastanlarımızın təbliğinə də çalışırıq. Bundan başqa, fəaliyyətimizi həm də ustad aşıqların doğum gününə, istər yaşayan, istər dünyasını dəyişən aşıqların yaratdığı havacatların təbliğinə, erməni terroruna, repressiyaya məruz qalmış aşıqlarımız haqqında həqiqətləri təqdim etməyə yönəltmişik. Elə bu günlərdə Aşıq Ədalət Nəsibovun 70 illik yubileyi münasibətilə hazırladığımız veriliş dinləyicilər tərəfindən rəğbətlə qarşılandı”.

Azərbaycanda saz ifaçılığına, aşıq sənətinə böyük diqqət yetirildiyini, qayğı göstərildiyini deyən Q.Tofiqoğlu bu cəhətdən aşıqların üzərinə önəmli məsuliyyət düşdüyünü bildirir: “Bu yaxınlarda Azərbaycan aşıqlarının Fransada möhtəşəm çıxışları oldu. Bu aşıq musiqisinin Qərb dünyasına zəfər yürüşü sayıla bilər. Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, millət vəkili Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü və rəhbərliyilə indi Azərbaycan mədəniyyətinin, o cümlədən aşıq sənətinin təbliği və inkişafı naminə misilsiz layihələr həyata keçirilir. Respublika Aşıqlar Birliyi də bu sənətin tərəqqisinə çalışır. Bu cür yüksək diqqət və qayğı aşıqlarımızın qarşısına ciddi vəzifələr, böyük məsuliyyət qoyur. Bu məsuliyyət aşıqlarımızdan onlara olan diqqət və etimadı doğrultmağı, aşıq sənətini yeni zirvələrə ucaltmaq üçün davamlı çalışmağı tələb edir”.

Sevinc MÜRVƏTQIZI

525-ci qəzet.- 2009.- 25 noyabr.- S.7.