İlqar Fəhmidən söz düşmüşkən...

ÇOXDAN DÜŞÜNDÜKLƏRİM VƏ İMZA GÜNÜNDƏ GÖRDÜKLƏRİM

"Bayatı" kitab mağazasında keçirilən İmza günü İlqar Fəhmi haqqında çoxdan yazmaq istədiyim bu yazı üçün bəhanə oldu. Deyəsən, hərdən bəhanələr də işə yarayır, axı...

Onun barəsində tərifli-tənqidli yazıları müəyyən qədər izləmişəm. Şair Çingiz Əlioğlunun "Körpü" dərgisinin 2004-cü il sayındakı "Yaza bilmədiyim yazıdan fraqmentlər" adlı sonsöz əvəzi qeydlərində İlqar Fəhmi haqqında dediyi diaqnozsayağı ifadələr, üstündən beş il keçməsinə baxmayaraq, hələ də yadımdadır. Daha doğrusu, bir hissəsini yaxşı xatırlayıram: "İlqar Fəhmi tikanları içəri bitən kirpini xatırladır mənə, özgələrdən qorunma yarağı özünü yaralayan silaha çevrilir. Mən bunu alqışlayıram, İlqar yeganə şairdir ki, hamı kimi doğulmadığının utancaqlığını yaşayır".

İlqar Fəhminin nəyinsə utancaqlığını yaşayıb-yaşamadığını deyə bilmərəm, amma "tikanları içəri bitən kirpi" çox uyğun görünən ifadədir. Hətta bəziləri onu özündən çıxarmağın və ədəbi mühitdə gedən "zurna-qavalsız" oyunların iştirakçısına çevirməyin mümkünsüzlüyünü görəndə bir-birinə sakit-sakit etiraf edirlər: "Başını aşağı salıb, öz işi ilə məşğul olur də..." Nəinki kənardan, hətta öz çevrəsindən olanlar, məsələn, tənqidçi Əsəd Cahangir qələm yoldaşı kimi və dostyana giley-güzarını gizlətmir: "İlqar özü üçün bir akvarium düzəldib və deyəsən, ordan çıxmaq istəmir. Ədəbi mühitdə gedən proseslərdən xəbərdar olsa da, sanki iştirakçı kimi nədənsə ehtiyat edir".

Universitetin səs-küylü auditoriyalarına təzə-təzə öyrəşdiyim vaxtlarda hekayəçi olmaq arzuma qoşulub "Ulduz" jurnalına gələndə ilk yazımı oxuyan da İlqar Fəhmi olmuşdu. Sonrakı görüşümüzdə mənim hekayəyəbənzər yazımı əvvəlcə tərifləyib, sonra tənqid eşitməyə hazır vəziyyətə gətirəndə qüsurlarmı başa düşüb " yazmağa dəyərmi" deyə nigarançılıqla soruşmuşdum. Aldığım cavabın təsirindən bir həftə sonra yeni hekayəmi gətirdim. O vaxt "Körpü" jurnalında dərc olunan "Çənlibel tülküsü" povesti və "Ölüm gözəldi, yoxsa sən?" adlı şeir kitabını dərsdə oxuyanda ədəbiyyata marağı olan tələbə yoldaşlarımı İlqar Fəhmi ilə görüşdürmək niyyətində idim. Nədənsə alınmadı...

Onun "Aktrisa" , "Akvarium" , "Qarğa yuvası", "Bakı tarixindən kollaj" kimi romanları qısa vaxt ərzində yazılan və ədəbi mühitdə maraqla qarşılanan əsərlər sırasındadır. Təbii ki, bu əsərlər haqqında təfsilatı ilə yazmaq, bədii dəyərini, məziyyətlərini qiymətləndirmək ədəbi tənqidçilərin öhdəsinə düşən işdir. Və müəyyən qədər bu əsərlər haqqında deyilib, yazılıb da!

İlqar Fəhmi həm də yağışlı-qarlı günlərdə Gənc Ədiblər Məktəbi üzvlərinin çəkinmədən, qorxmadan və ürəkaçıqlığı ilə üz tutub çox şey görüb-götürə biləcəyi bir dayanacaqdır...

Yazıçılar Birliyinin təşəbbüsü ilə keçirilən və artıq ənənə halını alan İmza günündə oxucular İlqar Fəhminin "Qarğa yuvası" , "Akvarium" və "Aktrisa" kitablarını müəllifin avtoqrafı ilə əldə edə bildilər.

Tədbirin başlamasına on beş dəqiqədən çox vaxt qalmışdı. "Bayatı" kitab mağazasının rəflərində gözə dəyməyən kitablar əməkdaşların stolunun üstündə qalaqlanıb, təşkilatçılıq işlərinə qarışmağa həvəsi olmayan müəllifin arın-arxayınlığının, laqeydlinin altını çəkirdi, deyəsən... Mağazanın işçiləri də, yəqin ki, bu "münbit" vəziyyətdən istifadə edib, stolun altında "gizlənən" bağlamalardakı kitabları gözəgəlimli yerlərə düzməyə ərinirdilər. Haradansa ağlıma gəldi ki, görünür, bu mağazada Yunus Oğuzun "Nadir şah"ının qəzəbli və zəhmli baxışlarının qorxusu lazımdır...

Tədbirə gecikən telekanalların yolunu gözləməkdən ən çox usandığı hiss olunan və tədbirin aparıcısı vəzifəsini boynuna götürən yazıçı-dramaturq, " Ulduz" jurnalının baş redaktoru Elçin Hüseynbəyli olmasaydı, güman ki, görüşü səbirsizliklə gözləyənlərin sayı daha çox olacaqdı. Amma nədənsə, ədəbi mübahisələrdə səsini hamıya eşitdirə bilən Elçin müəllim bu dəfə səs tellərinə əziyyət vermək istəmirdi. Tədbiri işıqlandıran qəzetçilərin yer-yerdən səslənən narazılığı və qəzetdə nə yazacaqlarının dərdini çəkmələri müqabilində kimsə əsəbini gizlədə bilmədi: "Nə görmüsüz, onu da yazın.Yazın ki, Elçin Hüseynbəyli astadan danışırdı".

İmza gününün keçirilməsi ənənəsinin müəllif və oxucular üçün vacibliyini qeyd edən E.Hüseynbəyli İlqar Fəhmi haqqında xoş sözlər dedi, onun dəyərli qələm yoldaşı, istedadlı yazıçı olduğunu söylədi.

Xalq şairi Fikrət Qoca da İmza gününün keçirilməsini yüksək qiymətləndirdi, tədbiri alqışladı: "Mən çox sevinirəm ki, bu cür tədbirlər keçirilir. Bu çox yaxşı ənənədir". İlqar Fəhmi haqqında fikirlərini tədbir iştirakçıları ilə bölüşən Fikrət Qoca bu sözləri xüsusi vurğuladı: "Vaxt gələcək ki, İlqarla cavan vaxtı görüşdüyünüzə görə fəxr edəcəksiniz. Onun imzası ilə əldə etdiyiniz kitabları maraqla oxuyacaqsınız. İnanıram ki, İlqarın yaradıcılığının bundan sonrakı təbliğatı da yaxşı qurulacaq".

Şair Ədalət Əsgəroğlu İlqar Fəhmini çoxdan tanıdığını, onun ilk oxucularından olduğunu önə çəkib: "Belə qələm sahiblərinə az-az rast gəlinir" - dedi.

Aydın Xan Əbilovun fikri belə oldu ki, İ.Fəhmi indi ən çox oxunan və əsərləri maraqla qarşılanan yazıçılarımızdan biridir.

Sonda söz alan İlqar Fəhmi tədbirdə iştirak edənlərə, xüsusən Fikrət Qocaya minnətdarlığını bildirdi.

Qeyd edim ki, İ.Fəhminin kitablarının satış qiymətinin münasib olmasını oxucular razılıqla qarşılamışdılar. Bunu ən azı, "Bayatı" kitab mağazasındakı oxucu növbəsinə əsasən söyləmək olardı...

Cavid ZEYNALLI

525-ci qəzet.- 2009.- 19 may.- S.7.