YAXŞILIQLAR ÜÇÜN DOĞULAN ŞAİR

Hər bir yaradıcı şəxsin həyat hadisələrinə aid təsəvvürləri, görüşləri və fərqli münasibətləri olur. Eyni zamanda bu baxışlar, təsəvvürlər məxsusi bir yönümdə inkişaf edir, poetik ovqatda cilalanır. Yaradıcı insanı fərqləndirən əsas cəhət onun həyata, insana, dəyərli amillərə olan fərdi münasibəti, eləcə də bu məziyyətləri sənət, şeir, poeziya dili ilə şövqləndirərək, onun fəlsəfi mahiyyətini bütün gözəlliyi ilə sərgiləyə bilməsindədir. Həyatın, cəmiyyətin, insanın gözəllik və qəribəliklərini görmək, təxəyyül vasitəsiylə onun bütün xüsusiyyətlərini duymaq məharəti, təbii ki, istedadın təzahürüdür.

İstedad Uca Tanrının insana bəxş etdiyi ən qiymətli mənəvi xəzinədir. Hər bir istedadlı insan çalışdığı, fəaliyyət göstərdiyi sahədə özünəxas düşüncə tərziylə, duyğularla seçilir, fərqlənir. Bütün bunları nəzərə alıb demək olar ki, həyatda, cəmiyyətdə seçilmək xüsusiyyətləri istedadın təbiətinə xas olan ən ümdə cəhətlərin inikasıdır.

Hər bir yaradıcı insanın inkişafı, tərəqqisi, mənəvi zənginliyi, əxlaqi paklığı onun vətənpərvərliyi, yurda səmimi qəlbdən bağlılığından başlanır. Sadalanan bu xüsusiyyətlər olmadan həqiqi yaradıcılıq sahibi olmaq, əsl vətənpərvər ziyalı kimi formalaşmaq mümkün deyil. Söz sənəti, ədəbiyyat, mədəni tərəqqi onun əsl təmsilçilərinin simasında əyaniləşir, formalaşır, inkişafa və tərəqqiyə başlayır. Bu bir ədəbi faktor olaraq, hər bir istedadlı fərdin yaradıcılığında öz ədəbi təsdiqini tapır. Ədəbiyyatı, bədii sənəti şərtləndirən amillər fərdi xarakter daşıdığı üçün hər bir qələm sahibinin özünəməxsus sənət dünyası, duyğu və düşüncələri, cəmiyyətə, həyata münasibəti onun ədəbi-bədii surətini göz önündə canlandırır.

Bu sadalanan cəhətlərlə isə hər bir istedadlı fərdin yaradıcılıq imkanları, yazı manerası dəst-xətti, ifadə tərzi təsdiqlənir. Bu mənada poetik duyğularını dolğun və sərrast şəkildə sərgiləyən, qəlbi vətən sevgisiylə, məhəbbətlə, eşqlə, gözəllik həsrətiylə çırpınan istedadlı şairlərdən biri də Novruz Nəcəfoğludur.

Novruz Nəcəfoğlunun şeirlərində yurd və torpaq məhəbbəti, bütöv azərbaycançılıq ideyası, milli bütövlük, geniş anlamlı mənəvi sərvətlərin poetik, estetik təzahürü öz əksini tapır.

Novruz Nəcəfoğlunun şeirlərini oxuduqca insan sanki bir nağıl dünyasına düşür və uluların dilindən süzülüb gələn bu mənəvi sərvət Adamı öz ağuşuna alıb çox-çox uzaqlara aparır. Düşünürsən ki, yolun düz ortasında saçlarını qərinələr daraqlamış, alnında illərin möhnət izi qalmış, çiyinlərində əsrlərin dərdini, kədərini, sevincini, həsrətini, sevgisini daşıyan bir insan dayanıb. Yollara baxdıqca, baxırg Yollarınsa nə əvvəli, nə də sonu bilinmir.

Şairin diliylə desək:

Qulağıma səs düşübdü, nal səsi,

Qovur məni addım səsi, "Hal" səsi,

Bitən deyil dünyanın bu nəğməsi,

Səs də yükdü, daşıyan yol, tutan yol!

Poetik sözün obrazlı formada ifadəsi, fikrin yerli-yerində işlədilməsi şeirin bədii yükünü artırır. Eyni zamanda, şair "Qulağıma səs düşübdü, nal səsi" ifadəsiylə tarixi keçmişi varaqlayaraq babaların at belindəki qəhrəmanlıqlarına işarə edir.

Novruz Nəcfəoğlunun poeziyasında poetik təfəkkür ideya-estetik gözəlliyi tamamlamaqla bərabər, həm də onu dolğunlaşdırır.

Mən pisliklər üçün doğulmamaışam,

Sözümü deməyə boğulmamışam.

Məni yamanlardan Tanrım qorusun,

Daşmağın olubdur, dağılmamışam.

Şair mənəvi dəyərlərin keşiyində dayanaraq düzlüyü, saflığı əlində bayraq tutub ümidini Tanrısına bağlamaqla mənəvi ucalığa yüksəlir. Bununla o özünün timsalında xalqın əyilməzliyini nümayiş etdirir. Digər bir şeirində şair daha da dərinə gedərək ixtiyar bir qocaya hörmət etməklə sanki, hamıya ibrət dərsi verir və eləcə də misraları poetik fikirlərlə heyranlıq doğurur. Doğma eldən gələn ixtiyar qoca,

Bu payız ömrümə yaz gətirmişəm,

Kövrək xatirələr, həzin nəğmələr,

Ruhumu oxşayan saz gətirmisən,

Kövsər bulaqlardan, şiş qayalardan,

Haray gətirmisən, hay gətirmisən.

O doğma torpaqdan, mehr, məhəbbət,

Bir qucaq dolusu pay gətirmisən.

Bu bədii nümunələrin məğzində, poetik mündərəcəsində özünü göstərən səmimiyyət, ağsaqqala hörmət, saza, sözə vurğunluq, torpağa bağlılıq şair qəlbinin ecazkar siqlətidir. Vətən, millət, xalq anlamı demək olar ki, Novruz Nəcəfoğlu poeziyasının əsas qayəsini təşkil edir:

Haram loğma ötürməyən,

El adını batırmayan,

Yad minnətin götürməyən,

Bu millətə sən qurban ol –

Ol, sən mənə gərəksən!

Yüz əyrini bir düz kəsər,

Çaylar dənizə tələsər,

Qorxu, hədə etməz əsər,

Mərd, mübariz bir insan ol –

Ol, sən mənə gərəksən!

Şair bu misralarla mənəvi dəyərlərin, xalqın, millətin keşiyində dayanan və bu dəyərlərin paklığının qorunmasında vətənpərvərlik mövqeyi nümayiş etdirən insanı qəhrəman seçir. Eyni zamanda burada özünün vətəndaş şair mövqeyini bədii-fəlsəfi anlamda sərgiləyir.

Novruz Nəsəfoğlunun yaradıcılığında məhəbbət mövzusu da yaşıl bir xətt kimi inkişaf edir. O, poetik fiqurlardan, fərdi-situativ məcazlardan istifadə edərək bu yönümdəki fikirlərini oxucuya açıqlaya bilir.

Novruz Nəsəfoğlunun şeirlərində bədii dilin sadəliyi aydın şəkildə özünü göstərməkdədir. Onun şeirlərinin əsas mənbəyi, əsas qaynaqları canlı xalq danışıq dilinin ifadələri ilə sıx bağlıdır.

"Məhəbbətim" şeirindəki poetik düşüncələrin səmimi ovqatı maraq doğurur:

Bir çıraqdır haqdan yanar,

Çəkdiyimi qanan qanar,

Bəxt evimə nə vaxt qonar,

Mənim vaxtsız məhəbbətim?

Göydə bulud - o, ahımdı,

Uca Tanrı pənahımdı,

Bəlkə elə günahımdı,

Mənim vaxtsız məhəbbətim?

Azərbaycan ədəbiyyatında mütəmadi müraciət olunan qoşma üslubunda şair ustalıqla öz qələmini sınayır və uğurlu mətnlər ortaya qoya bilir.

Ümumiyyətlə, Novruz Nəcəfoğlunun rəvan və təbii üslubu, şeirlərin vəzn, bölgü, qafiyə və poetik dilin digər elementlərindən məharətlə istifadə etməsi onun istedadlı bir qələm sahibi olmasını göstərir.

Poeziya yolunda ona tükənməz enerji və uğurlar arzu edirəm!..

Xədicə Murad

Ədalət.- 2010.- 4 avqust.- S. 3.