Yalçın Rzazadə: "Hələ sınmamışam, amma proses ona doğru gedir"

Lent.az-ın "Persona" rubrikasının qonağı xalq artisti Yalçın Rzazadədir. Yalçın Rzazadə bizimlə söhbətdə həyatından, problemlərindən, arzu və istəklərindən danışdı...

- Özünüzü necə hiss edirsiniz?

- Məndə qan təzyiqi bir az yüksəkdir, hərdən problem yaradır. İndi özümü yaxşı hiss edirəm

- Müalicə barədə düşünürsünüzmü?

- Gərək ildə heç olmasa iki dəfə Türkiyəyə müayinəyə gedim. Bu il iyunda getməli idim bir az problemlər olduğu üçün qaldım. İmkan, şərait olsa, sentyabrda, yaxud oktyabrın əvvəllərində müayinə üçün gedərəm.

- Türkiyəyə gedə bilməməyinizin səbəbi maddi çətinlikdir?

- Əlbəttə. Maddi vəziyyət həmişə bizi kimisinə problem olur.

- Böyük sənətkarımızsınız, dövlət qurumları vəziyyətinizdən xəbərdardırmı, müraciət edibsinizmi?

- Mən heç vaxt kiməsə kompliment deməyi xoşlamamışam.

- Səbəb nədir?

- Vətən deməyim yalançı, boğazdan yuxarı olmayıb. Mən 13 dəfə döyüş bölgələrində olmuşam. Goranboy və Füzulidə cəbhə xəttində zirehli gödəkçə geyindirib, "kaska" taxıblar ki, snayperlə vurmasınlar. Bunu özümə qəhrəmanlıq da saymıram. Ora heç kamera da aparmamışam. Bəziləri nəinki ön, arxa cəbhədəki hissələrə gedib, tez videoya çəkdirirlər ki, sonra özlərini reklam etsinlər. Mən böyük dünya səhnələrində, Müslümlə, digərləri ilə yer almışam, heç vaxt özümü reklam etməmişəm. Bu gün belə bir baryer yaranıb. Telekanallara gedirəm, mənə böyük sənətkar, təkrarsız sənətkar, dahi sənətkarımız, son vaxtlar isə "sonuncu mogikan" deyirlər. Mənim klassik ifam, stilim ölür, daha gələcəyi yoxdur, bunu bilirəm. O gün də Rəfael Hüseynov dedi ki, siz "mogikan" yox, bizim böyük klassikimizsiniz. Keçən əsrin 60-cı illərində Azərbaycan incəsənətinin, mədəniyyətinin böyük nümayəndələri üzə çıxdı, bir axın oldu. Fikrət Əmirov, Tofiq Quliyev, Cahangir Cahangirov, daha sonra 60-cı illərin axırında Emin Sabitoğlu, Oqtay Kazımi, Elza İbrahimova, Telman Hacıyev, Ramiz Mirişli, Nəriman Məmmədovun adını çəkmək olar. Mən onların əhatəsində, ətrafında oldum. Fondumda 500-ə yaxın gözəl lent yazılarım var. Mən özümü bu dahilərin yadigarı sayıram. Mən 70-ci illərin nəslindənəm. O axın artıq 80-ci illərin əvvəlində bitdi və mədəniyyətimizdə, incəsənətimizdə cılızlaşma başladı. Mən indi bu gün oxuduğum mahnılara baxıram. Təəccüb edirəm ki, haçan bu qədər mahnılar oxumuşam, vaxt necə çatıb. 46 xarici ölkədə olmuşam, SSRİ məkanını qarış-qarış gəzmişəm. Toylarda, pambıq tarlalarında oxumuşam, günün altında burnumdan qan açılıb. Bu gün baxıram, görürəm ki, mənim yaratdığım, ifa etdiyim mahnılar böyük nəslin də, orta nəslin də, gənc nəslin də repertuarında var. Mənə sual verirlər ki, niyə sizin adınızı çəkmir, demirlər ki, bu mahnı sizin repertuarınızdandır. Deyirəm, xoşbəxtəm ki, oxuduğum mahnılar 30 il, 40 il sonra da bizim nəslin repertuarındadır. Xoşbəxtəm ki, Cahangir Cahangirov, Tofiq Quliyev, Emin Sabitoğlu, Oktay Kazımi, Elza İbrahimov, Telman Hacıyev və başqa bəstəkarlar haqqında veriliş çəkiləndə birinci məni yada salırlar. Bilirlər ki, mənim bu bəstəkarlarla möhkəm dostluğum, ünsiyyətim olub. Amma bu qədər sözdən sonra sizin sualınıza cavab olaraq deyirəm ki, heç vaxt anadan olduğum gün mənə heç bir nazirlikdən, heç bir yerdən bir zəng, məktub gəlməyib. Heç kəsin yadına düşməmişəm. Amma dövlətdə elə şəxsiyyətlər var ki, mənə kömək də etdilər, Türkiyəyə müalicə üçün gedə bildim. Elə şəxsiyyət var ki, mənimlə görüşəndə dedi ki, siz Azərbaycan mədəniyyətinə, musiqisinə qənimətsiniz. Mən böyük şəxsiyyətin dilindən eşitdiyim bu sözü unutmayacam. Ulu öndərimiz Heydər Əliyev 1979-cu ildə mənə əməkdar artist adını verdi. Dövlət mükafatı laureatı oldum, xalq artisti adı verildi. Yəqin ki, müəyyən vaxt gəlib çatır ki, sənətkar öz qüvvəsini bilir, xalqın böyük hörmətini qazanmağı bacarır. Millət ona şəxsiyyət kimi baxır. Yenə də xoşbəxtəm ki, mənə şəxsiyyət deyirlər. Mən öz şəxsiyyətimi tapdalamamışam, qoruyub saxlamışam. Amma yaşın, yəqin sənətin də elə vaxtı olur ki, istəyirsən ki, kreslosu bir qədər yuxarıda olan insanlardan sənə diqqət olsun. Bax bu diqqəti görməyəndə sınıqlıq əmələ gəlir. Ürəyimdə narahatlıq hiss edəndə kimsənin bilməsini istəmirdim. İstəmirdim ki, fikirləşsinlər ki, bu yazıq xəstələnib. Amma bunu gizlətmək olmaz, göz qabağında olan sənətkaram. Moskvadan mənə zəng etdilər. Dedilər ki, Moskvada hansısa qəzetdə şəkliniz verilib, Moskvadakı ziyalılarımız yığılıb, pul toplamışıq. Bildirdilər ki, bir həftədir ki, telefonumu axtarıb, nəhayət, tapıblar. Bu pulu hara və necə göndərmək gərəkdiyni soruşdular. Xabarovskdan, Novosibirskdən, Saratovdan, o cümlədən Norveçdən, İngiltərədən, Tehrandan, Təbrizdən də azərbaycanlılar zəng açmışdılar. Mən onda başa düşdüm ki, boş yerə yaşamıram. Öz yaşadığım torpaqda yadda qalmasam da, yada düşməsəm də, dünyanın çox yerlərində mənim üçün narahatdırlar. Xəstəxanada yatanda xahiş etdim ki, bunu gizli saxlasınlar. Mənə zəng edirdilər. Evdən dedilər ki, telekanallar sənin mahnılarını göstərir, verilişlər hazırlayır, qəzetlər yazırlar. Bilməzdim ki, mənə bu qədər böyük məhəbbət var. Mən bir dəfə keçən il mayda Türkiyəyə getdim. Birinci dəfə Türkiyəyə gedəndə onlar gəlib məni xəstəxanada tapdılar. Məcbur oldum, kiçik müsahibə verim. Ondan sonra gördüm ki, müsahibəm dünyanın hər yerinə yayılıb. İkinci dəfə Türkiyəyə gedəndə artıq xəstəxanada tapşırdım ki, kim gəlsə, zəng etsə, deyin ki, xəstəxanaya gəlməmişəm. Xəstəxanada Allahımın qarşısında sakit öz işimi gördüm.

- Dini baxışlarınız necədir? İslamın hansı qaydalarını həyatınızda əsas götürmüsünüz?

- Bu sualı mənə heç kəs verməyib. Deyim ki, dəhşət dərəcədə dindaram, düzgün olmaz. Ancaq deyim ki, sovet vaxtı əməkdar artist idim, tanınmışdım, mənə neçə dəfə dedilər ki, partiyaya niyə keçmirsən, hətta bir-iki dəfə efirə də buraxmadılar. Məndə insan kimi qəribə xüsusiyyət vardı. Dedim ki, adamın bir inamı olar, mənim də inamım Allahdır. Çünki mənim ata tərəfdən babam Əlirza axund, din adamı olub. İraqda oxuyub, filosof, həkim idi, dəhşət səsi vardı. Minbərə çıxıb oxuyanda o zona eşidirdi. Yəqin ki, bu, mənim də qanımda olub. Mən Allaha inanıram. Yuxuya da inanıram. Hər gün evdən çıxanda "Ya Allah!" deyirəm. Mən "Quran" oxumuram, amma Allah mənim ürəyimdədir. O mənəviyyatım, inamım məni qoruyub saxlayıb. Elə vaxtım olur ki, səhər evdə bir köpüyüm olmayıb. Bunlar heç vaxt dilə gətirmədiyim sözlərdir. Fikirləşmişəm ki, Allah, sabah necə olacaq, mən bir parça çörək, ət almalıyam, evdə kartof olmalıdır. Səhər heç yerdən pul oldu, çörək də, ət də aldım. Çətin də yaşasam, Allah məni son məqamda sınmağa qoymayıb. Bundan başqa, mən indi maşına minəndə, maşının qapısını açanda əvvəl Allaha müraciət edir, sonra maşını işə salıram və gedirəm. Yatanda da deyirəm ki, ya Allah, özün kömək ol! Mən Allaha inanan adamam.

- Həyatınızda hansı xəbəri eşidəndə daha çox sarsılmısınız?

- Həyatımda elə ağır günləri yaşayıram. Çox səbəblər var. Sənətimin yüksəkliyində oturmuşam, ətrafıma baxıram. Görürəm ki, sənətdən başqa heç bir şey qazanmadım. Ağır gün elə budur. Ürəyimə yığıldı, ürəyim zədələndi. Normal şəraitdə yaşaya bilmədim. Amma mənə zərbə vuran kiçik qardaşımın Rusiyada öldürülməsi oldu. Vəzifəsi də, imkanı da vardı. 3 gün qapını bağlayıb, evdən çıxmadım.

Mənim üçün bu gün ən ağır odur ki, övladlarıma köməkliyimi çatdıra bilmirəm. Görürlər ki, mən ola-ola onlar kimsəsizdirlər. Bundan ağır mənə zərbə ola bilməz. Mənim əlim öz ailəmə normal çata bilmir. İndiki həyatda özün normal yaşamalısan ki, yaratdığın, həyat verdiyin övladlarına da kömək edib, bir yerə çıxarasan. Övlad da mənim kimi çətinliklə, əziyyətlə yaşayır. Daha ata üçün bundan ağır nə ola bilər?

Ədalət.- 2010.- 7 avqust.- S. 16.