Akif İslamzadə: "İnsanlarımızı laqeydləşdirmək, tərbiyəsizləşdirmək, problemlərə biganə qalmağı aşılamaq istəyirlər"

Retro ifaçısı Akif İslamzadənin Milli.Az xəbər portalına müsahibəsi

- Akif müəllim, hər bir dövr özünəməxsus maddi, mədəni, ruhi tələbləri ilə cəmiyyətin kimliyini, səviyyəsini müəyyənləşdirir. Məsələyə bu aspektdən yanaşsaq, sizcə, bu gün musiqi mədəniyyətimiz müasir sifarişləri yerinə yetirə bilirmi?

- Bu gün dünyanın özündə "mənəviyyat", "kültür" "mədəniyyət" anlayışları sıfıra enib. Maddiyyat mahiyyətcə mənəvi dəyərləri o qədər üstələyib ki, təkcə musiqidə deyil, mədəniyyətin bütün sahələrində bayağılıq, primitivlik yaranıb. Dünən meyxana deyənlər, bu gün özlərini şair adlandırırlar. Dünən özfəaliyyət səviyyəsində musiqi anlayışı olanlar, bir-birinə "böyük sənətkar" deyə müraciət edirlər. Bəzi kişi müğənnilərimiz nədənsə kliplərini sükan arxasında, qadınlar isə ya vanna, ya da yorğan-döşəkdə çəkdirirlər. Bütün bunlar demokratiya adı ilə insanlarda şəhvət hisslərini, ədəbsizliyi, tərbiyəsizliyi, açıq-saçıqlığı təbliğ etməyə yönəlib. Adını da qoyublar "demokratiya", "insan haqları". Görün, iş nə yerə çatıb ki, "insan haqları" adı ilə kişi-kişiyə ərə gedir və bunu da normal hesab edirlər. Toplumu kütləyə çevirmək üçün onu öz musiqisindən, öz poeziyasından ayırırlar. Əlbəttə ki, bu gün bəsitlik, primitivlik önə çəkilir. Üstəgəl, cəmiyyətimizi də matriarxata çevirmək istəyirlər. Belə cəmiyyət üçün Avropa, Qərb nə qədər gözəl görünürsə, o qədər də təhlükəlidir. Ona görə də mən düz eləyib bizim televiziyalara baxmıram. Soruşa bilərsiniz ki, onda nəyə baxırsınız? Bir müdrik adam deyir ki, insanları çox tanıdıqca, heyvanları daha çox sevirəm. Mən daha çox heyvanat, təbiət aləmi ilə bağlı sənədli filmlərə, idman verilişlərinə baxıram. Televizora baxıb qiybətə qulaq asmaq, elə qiybət eləmək kimi bir şeydir.

- Televiziyanı izləməmək nəyisə dəyişəcək?

- Deyəsən, heç nəyi. Baxın, bayramlar ərəfəsində Dənizkənarı Parkda konsertlər düzəldirlər. Siz görün analar nə həvəslə öz qızlarını ora aparırlar. Bilirik ki, orda necə qarışıqlıq olur, hərə bir söz danışır. Amma analar fikirləşirlər ki, qızlarının ər tapması üçün əlverişli yerdir. Özünə hörmət eləyən ana öz qızını ora aparar? Yox. Deməli, təkcə televiziyalar deyil.

- Akif müəllim, indi televiziyalar evlənmək istəynlərin də işini asanlaşdırıb...

- Eşitmişəm. Amma baxmıram. Belə getsə, bunlar toy gecəsini də efirdə göstərəcəklər. Bu, ədəbsizlikdir. Hər tayfada, hər ailədə bir böyük olur. O, öz tərbiyəsi, əxlaqı ilə o tayfanı pisliyə də apara bilər, yaxşılığa da. Keçmişdə, normal cəmiyyətlərdə belə intim məsələlər 5-3 nəfər ailənin yaxın adamları ilə həll edilib. Eşitdiyimə görə, 70 yaşlı kişi gəlib orda özünə arvad axtarır, 60 yaşlı arvad nəvə-nəticələri var, ərə gedir. Həyatdır, 70 yaşında da evlənmək olar. Amma bunu yaxşı bir şey kimi çıxıb hamıya təqdim eləmək olmaz. Biz görmüşük ki, oğul öz ata-anasının yanında hətta öz övladını belə, qucağına götürmürdü. Nə oldu, biz 20 il ərzində belə madyanlaşdıq?! Deməli, bunun səbəbləri var. Bayaq dediyim kimi, toplumu kütləyə, sonra da sürüyə çevirmək istəyirlər. Bununla insanlarımızı laqeydləşdirmək, tərbiyəsizləşdirmək, problemlərə biganə qalmağı aşılamaq istəyirlər. Torpaqları işğal altında olan ölkənin insanları, ümumiyyətlə, gələcəyini işıqlı görmək istəyən cəmiyyət bütün vasitələri təhsilə, gənclərin fizioloji, psixolji sağlamlığına yönəltməlidir, abırsızlığına yox. Əgər kimlərsə öz adını tarixə qızıl həriflərlə yazmaq istəyirsə, öz işini bu istiqamətdə aparmalıdır.

- Bu gün "bizim dövr başqadır, sizin dövrünüz başqa idi" təsəlliverici ifadələrilə tez-tez qarşılaşırıq. Nəzərə alsaq ki, "Sarı gəlin", "Qaragilə" və bu qəbildən olan mahnılarımız bir nümunə kimi bu gün də qəbul olunur, deməli, dövr hələ də bu mahnılar və onların ifaçıları üzərində davam edir. Hələ də milli musiqidən danışanda irəliyə deyil, mütləq geriyə çevrilirik. Səbəb nədir?

- Bəli, musiqi milliliyin üzərində dayanmalıdır. Biz nə qədər milliyiksə, bir o qədər müasirik və dünya svilizasiyasına uyğunlaşa biləcəyik. Amma heç bir musiqi ancaq məhdud, qapalı şəraitdə inkişaf edə bilməz. Dünya musiqisi və onun başqa axınları var. Bunları da öyrənmək lazımdı. Heç kəs sənə demir ki, sən ingilis, yaxud Amerka musiqisini bura gətir. Amma o musiqidən də xəbərdar olmalısan ki, sənətə təkan verəsən. Sən "Qaragilə"ni, "Sarı gəlin"i öz elminin prizmasından, öz təfəkküründən keçirib oxumalısan ki, bugünkü tamaşaçı onu qəbul eləsin. Dünya qloballaşır, qloballaşdıqca kiçikləşir. Onu da deyim ki, bizdə istedadlı müğənnilər var və onlar hər bir dildə, hər repertuarda olan mahnıları çox gözəl oxuya bilərlər.

- Bəs, öz mahnı müsabiqələrimiz barədə nələri söyləyə bilərsiniz?

- Bu müsabiqələrin keçirilməsinin özü zəifdir. Münsiflərin çoxu şou göstərirlər. Orda əyləşənlər özlərini musiqiçi heçab edirlər. Amma əksəriyyətinin ya musiqi savadı yoxdur, ya da çox dar çərçivədə təsəvvürləri var. Bir də, bu müsabiqələrdə Azərbaycan musiqi sənətinin inkişafı bir məqsəd kimi qoyulmur. Musiqi sənətinin inkişafına təkan verə biləcək istedadların axtarılması nəzərdə tutulmur. O müsabiqəlr təşkil olunub ki, orda televiziyaların qazanc əldə etməsi, şirkətə reklamların cəlb edilməsi məqsədi güdülür. Orda Azərbaycan musiqisinin inkişafı nəzərə alınmır.

- Hər bir sənətkar ömründən danışılanda, hər şeydən əvvəl onun yaratdığı məktəbdən söz açılır. Siz necə, məktəb yarada bildiniz?

- Rəsmi olaraq elə bir şey yoxdur. Amma müasir oxuyanlara fikir verin, görün onların arasında Akif İslamzadə var, ya yoxdur...

- Kənardan sənət aləminə baxanda, hansı hissləri keçirirsiniz?

- Fikirləşirəm ki, bu enişin bir yüksəliş dövrü də gələcək. O ümidlə yaşayıram ki, bu cür dərin kökləri olan, dərin mədəniyyəti olan, muğam musiqisi kimi böyük dəyərə malik olan millətin musiqisi yüksəkdə dayanmalı, ucuzluğa varmamaldır. Təbii ki, kənardan baxıb tənqid eləmək asandır. Amma mənim də öz çevrəm, oturub-durduğum musiqiçilər, müəyyən sənət adamları var. Şairi, bəstəkarı, müğənnini heç kəs öyrədə bilməz, amma yönəldə bilər. Çalışıram ki, mən də onların arasında da öz təbliğatımızı aparım. Onlarla görüşəndə öz təkliflərimi, fikirlərimi bildirim.

Ədalət.- 2010.- 21 dekabr.- S. 8.