ÖTƏN GÜNLƏR BİR NAĞILDI...

Etiraf edim ki, indiyə qədər onu yalnız və yalnız bir müəllim kimi tanımışdım. Dünya dağılsaydı belə, ağlıma gəlməzdi ki, gözəl ruh sahibi şair qardaşımız Ağacəfər Həsənli vasitəsiylə tanış olduğum Oqtay müəllim həm də şair imiş.

Oxudum şair Oqtay Allahverənoğlunun "Dünya da bir ürəkdir" kitabını və indiyədək onu oxumadığıma görə, imzasını izləmədiyim üçün təəssüflənməkdən başqa əlimdən nə gələsiydi ki...?

Üstəlik şair Oqtay Allahverənoğlunun 60 yaşı yethayetdədi. Mənə yaradıcılığı, yazdıqlarıyla özünə: "əsl şair" -dedirdən Oqtay Allahverənoğlunun yaradıcılığındakı bəzi məqamları qısa şəkildə təqdim etməyə çalışacağam.

Qurutdu ahım içimi...

Şairin şeirlər kitabını istədiyin hər hansı səhifədən açıb oxuya bilərsən. Əgər imza sənə tanış deyilsə, istəsən əvvəldən ya ortadan, istəsən son səhifələrdən birini açıb bir neçə şeir oxuyub hansısa qənaətə gələ bilərsən. Əgər oxuduqların səni özünə çəkə biləcəksə, deməli, kitabı əvvəldən sonadək varaqlamalı olacaqsan. Oqtay Allahverənoğlunun "Dünya da bir ürəkdir" kitabını oxumaq üçün bu eksperimenti həyata keçirmək lazım gəlmir, çünki bu poetik topludakı şeirdən adamın üzünə boylanan kədərin pıçıltısına misra-misra qulaq verə-verə içindəki yurd ağrısını üstünə bir də əl qoymalı olursan

Yarın sinəmi,

Çıxarın ürəyimi.

Yerinə muğam qoyun

Dəsgahı ilə.

Şuşanın göz yaşları,

Xocalının ahı ilə.

Oqtay Allahverənoğlu ruhunda baş verən təlatümlü hadisələrin, doğrudan-doğru yaşanmış hisslərin ifadəsi olan şeirlərində heç kimə heç nəyi təlqin etməyə, kiməsə nəyisə öyrətməyə, kimisə özünə inandırmağa çalışmır, dediklərinə yalançı fəlsəfi don geydirmək cəhdində bulunmur. O, heç kimə qoşulmadan cod səsiylə ruhunun tənha nəğmələrini oxuyur və bu səs adamı alıb aparacan notlar üstündə yox, Adamı diksindirən, ruhunu özünə qaytaran bir ahəng üstündə köklənib.

Gedirəm gözüyumulu,

Bu yerlər mənə tanışdı.

Ürəkdə sözü yumulu,

Dərdimi daşa danışdım.

Oqtay Allahverənoğlu kütlə üçün hesablanmış texniki, tərənnümçü, pafosu zəhlətökən, yalançı canıyananlığı, ah-naləsi ətürpədən şeirlər yazmayan, bədii "mən"inə üz tutub ruhuyla həmsöhbət olmağı bacaran bir şairdir.

Aşağıdakı nümunələrə diqqəti edək:

Hər şey gördüyün kimidir,

Məndən başqa.

Sənə haqq qazandır- mayacaq,

Kimi dindirirsən dindir.

Oqtay Allahverənoğlunun poetik yaradıcılığının fərdi xüsusiyyətlərindən biri də onun tam "realist şair" olmaq cəhdindən uzaq qaça bilməsində, eyni zamanda təxəyyülün həddindən artıq şişirdilmiş bədii məhsulunu romantik bir ab-hava ilə boyayıb təqdim etməyə cəhd göstərməməsindədir.

İnsanla - Dünya arasındakı münasibət daha çox sonadək bitməyən bir münaqişəni xatırladır. İnsan Dünyanı qorumaqdan çox onu ölümə sürükləmirmi? Burada udan tərəf kim olacaq?

Üzümdəki kədər –

Torpağın dərdi qədər.

Nə o azalır,

Nə bu yox olur.

Elə bil propodium

Modelidir,

Hərəkətdədir min ildir.

Üstümdən keçir,

Yeri eşir –

Hayqıran partlayıcı

əkməyə

gülümsəyən güllələrin

qanını tökməyə.

Şair düşündüyünü, duyduğunu, yaşadığı anların psixoloji portretini sadə, amma bədiiliyini qorumaq şərtiylə oxucusuna çatdıra bilir. Bir bəndlə dediyimizi isbatlayaq.

Elə ki geriyə döndüm,

Min dəfə alışdım, söndüm.

Sirrimi sulara dedim –

Sular baş götürüb qaçdı.

Poetik ehtirasını ram edə bilən, daha çox günün, ayın, illərin düzümündə ötüb gedən bir ömrün anlarını dilə gətirib, oxucusuyla həmsöhbət olmağı xoşlayan O.Allahverənoğlu ola bilər ki, kiməsə hədsiz kədərli görünsün, bundan rəncidə olmağa dəyməz, ən azı ona görə ki, onun şeirlərindən süzülən bu məxməri kədər tərki-dünyalığı, ümidsizliyi təlqin etmir. Sözümün əvvəlində dediyim kimi şair Oqtayın səsini onun özündən yaxşı eşidəcək ikinci bir şəxs axtarmağa dəyməz. Onun və elə bizim hər birimizin gördüyümüz, yaşadığımız Dünyanın da üz-gözündən hələ ki daha çox kədər süzülməkdədir.

Oqtay Allahverənoğlu daha çox sərbəst vəznə müraciət edir və təbii ki, yaradılan əsərin uğurunu hər hansı vəzn yox, onun bədii yükü təmin edir. İngilis yazıçısı T.P.Eliot yazır: "Heç bir vəzn ortaya yaxşı bir əsər qoymaq istəyən yaradıcı üçün sərbəst deyil... Sərbəst vəzn ölü biçimlərə qarşı bir oyanış, köhnəliyi yenisiylə əvəz etmədir".

Əlavə etmək istəyirəm ki, şair Oqtay Allahverənoğlu həm də sən demə yaxşı qəzəl ustasıymış. Ən azı klassik ədəbi növləri yaşatmaq baxımından, eləcə də qəzəl janrının təkamülü nöqteyi-nəzərindən bu diqqətəlayiq bir işdir.

Təbii ki, bir yazıda şair Oqtay Allahverənoğlunun tam halda yaradıcılığından danışmaq, dəyərləndirmək mümkün deyil. Mən olsa-olsa bu yazıda onun yaradıcılığından bəzi məqamları önə çəkdim.

Sonda bir daha şair Oqtay Allahverənoğlunu 60 illiyi ilə bağlı təbrik edir, yaradıcılıq uğurları arzulayıram.

Alim Məhərrəmli

Ədalət.-2010.-5 fevral.-S.7.