ÖLÜMSÜZ ŞAİR

Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin haqqa qovuşmasının 1 ilinə

Çox qəribədir, insan yaşa dolduqca, dünya görüşü artdıqca, özünüdərk hissi əlindən tutub səni idarə etdikcə ətrafında baş verənlərə bir ayrı gözlə, bir ayrı istəklə yanaşmağa, baxmağa başlayırsan. Elə bil heç dünənki adam deyilsən, elə bil heç dünənə qədər düşündüklərin, etdiyin hərəkətlər sənə aid deyil. Sanki yenidən doğulmusan, yenidən dünyanın görünən və görünməyən üzü ilə qarşı-qarşıya gəlmisən. Bax, bu qəribəliyin içərisində çaşqınlıq anları yaşayanda köməyə içini tərpədən, qəlbini dilləndirən ilahi sözlər gəlir. O sözləri də yerləri Tanrı dərgahında olan və Allahın sevimlilərindən sayılan şairlər pıçıldayır, şairlər kağızlara, vərəqlərə köçürürlər. Biz oxucular da adi bəndələr kimi həmin o ilahi pıçılıtıların içində rahatlıq tapırıq, təsəlli tapırıq, ümid işığı görürük...

Azərbaycanın dünyaca məşhur olan böyük söz aydınları, böyük söz sahibləri olub. Bu insanlar sözün işığını o qədər artırıblar ki, insanın batili ilə zahiri sanki günəş şüalarına boyanıb. Həmin o günəş şüaları insanın daxilində qaranlıq nöqtələrin qalmasına imkan verməyib. Nəticədə söz adamlarının işığı sayəsində aydınların hesabı da artıb, sırası da böyüyüb. Amma təəssüflər olsun ki, bizlər o işıqlı insanları, işıqlı sözün odunda yananları bəzən ya gec tanımışıq, ya da öz laqeydliyimizlə öldürəndən sonra başlamışıq barəsində düşünməyə... başlamışıq heykəlini qoymağa, yer axtarmağa...

Bu bizik... bu həm sənsən.. həm mənəm... həm də odu!.. Cəmimiz bir ola bilmədiyimizdən aydınlarımızı da, işıqlı insanlarımızı da vaxtında görə bilmirik, vaxtında qiymətləndirə bilmirik. hər birimiz ayrı-ayrılıqda özümüzə uyğun, öz dünyagörüşümüzə tən gələn bir münasibət ortaya qoyuruq. Bu da bir pərakəndəlik, bir alatoranlıq yaradır. Onun içərisində isə cəmin fikrini axtarıb bir araya gətirmək, cəmi işığa çıxartmaq çox çətin olur. Etiraf etməliyik ki, biz layqeydliyimizlə öldürdüklərimizi öləndən sonra yaman çox istəyirik. Heç bir millətdə, heç bir qeyri din adamında olmayan xüsusiyyət bizə məxsusdur. Sağlığında yox, ölümündən sonra qiymətləndirmək. Təəssüf... Görünür xalq şairi Cabir Novruz da təsadüfdən yazmayıb ki:

Sağlığında qiymət verin insanlara!

Bəli, fevralın 13-də xalq şairi, ədəbiyyatımızın, milli məfkurəmizin yüksək elitasında dayanan, onun daşıyıcılarından olan, onun yaradıcılarından və xidmətçilərindən olan sevimli Bəxtiyar Vahabzadənin Tanrıya qovuşduğu gündü. Düz bir il əvvəl Bəxtiyar müəllim canı qədər sevdiyi Azərbaycana, qələmini bəzən külüng, bəzən nizə, bəzən müəllim çubuğu etdiyi bu məmləkətə cismən əlvida dedi. Yox, uzaqlara getmədi. Sadəcə bu torpağa cismini tapşırıb, ruhunu oxucularının, Azərbaycan insanının, bütövlükdə sözün, ağsaqqalın, qələmin qədrini bilənlərə həmsöhbət qoyub getdi. İndi bu bir illik ayrılığın hər bir anını, hər bir gününü hər kəs bir cürə, bir formada gözləri önünə gətirə bilər, xatırlaya bilər. Amma şəxsən mən daha çox bir oxucu və bir də ustad səsinə həsrətli adam kimi bu anları, bu günləri yaşadım. Çünki öyrəşmişdim, ayda ən azı bir-iki dəfə telefonla əlaqə saxlayıb halını soruşmağı, həmsöhbət olmağı, hansısa bir məsələyə münasibətini öyrənməyi... Və mənim onunla hər görüşümdən sonra ürəyimdə belə bir istək baş qaldırırdı ki, görəsən, dünyanın daha hansı bir ölkəsində xalqına, vətəninə qarşı bu qədər ürəyi odla, alovla dolu olan ikinci bir böyük şair var? Və ən maraqlısı da odur ki, mənimlə hər söhbətində verdiyim suallara rəğmən Bəxtiyar müəllim özündən daha çox Xudu Məmmədov, Nurəddin Rzayev, Məmməd Araz və Şahmar Əkbərzadə barəsində danışmağa üstünlük verirdi, onların xidmətlərini dilə gətirirdi. İndi də fikirləşirəm ki, Bəxtiyar müəllim bu jesti ilə mənə yəqin ki, yenə dərs keçirdi, yenə öyrədirdi. Göstərirdi ki, işıqlı adamları görmək, aydınları sevmək lazımdır, millətin xilası yalnız işıqlı adamlardadır.

Bəzən məşhur el aşığı, böyük ustad Aşıq Alının bir misrasını atalar sözü kimi də dilə gətirirlər. Deyirlər ki, "ölüm haqdı, çıxmaq olmaz əmrdən". Bəli, həqiqətən ölümdən heç kim qaçıb qurtara bilməyibdir. İstər sıravi ola, istər general, dəxli yoxdur. İnsanın beşikdən başlayan yolu məzarda sona çatır. Amma hamının getdiyi bu yolun ətrafında ağac əkib bağ salmaq, bina ucaltmaq, su quyusu vurmaq, əkin-biçinlə məşğul olmaq, bir sözlə, iz qoyub getmək hər adama nəsib olmur. Elə aydınların da bir üstünlüyü ondadır ki, onlar beşikdən məzara da işıq aparırlar. Məzarları da işıqlı olur, ziyarətgaha çevrilir. Doğrudur, bu zaman kəsiyindəki iqtisadi böhran insanların mənəvi sıxıntısını bir az artırıb, adamlar çörəyi kitabdan üstün tutmağa, şeirdən, işıqlı adamlardan önəmli saymağa meyl göstərirlər. Amma bu ötüb keçəcək. Bütün əsrlərin bu problemi olubdu, bu gün də var. İndi Xudu Məmmədovu, Məmməd Arazı, Bəxtiyar Vahabzadəni, Şahmar Əkbərzadəni, Üzeyir Hacıbəyovu, Cəlil Məmmədquluzadəni, Sabiri və daha kimləri... ziyarət edənlər xeyli azalıb. Daha çox təqvimin konkret günündə bu işıqlı ruhların sahibləri hansısa məhdud bir dairədə anılır, qəbirləri üstünə gül qoyulur. Çox da biz şair xalq olsaq da, görünür hələ xalqın şairlərini onlara layiq səviyyədə sevməyi öyrənməmişik.

Bəxtiyar Vahabzadə Sovet dönəmində çap etdirə bilmədiyi şeirlərin birində yazırdı:

Ömrüm başdan-başa ahu-nalədir,

Çox da ki, dilimin ahu-zarı yox.

Hər il bahar gəlir çölə, çəmənə,

Nə olsun, könlümün öz baharı yox.

Bəli, Bəxtiyar müəllim, siz qələminizlə ədəbiyyatımıza, sözümüzə, şeirimzə bir bəxtiyarlıq bəxş etdiniz. Şeirlərinizin birində yazdığınız kimi, özünüz bəxtiyar olmasanız da, (paralanmış Azərbaycanın Türkmənçay dərdi, Gülüstan acısı, Qarabağın işğalı və neçə-neçə milli dərdlər sizin bəxtiyarlığınıza sərhəd çəkmişdi!) amma şeirləriniz ruhlu insanları, oxucularınızı bəxtiyar edə bildilər, bu gücə sahib oldular. İndi yəqin ki, ruhunuz rahatdı. Çünki bəxtiyar oxucuları olan Bəxtiyar Vahabzadənin haqqa qovuşmasından 1 il ötməsinə baxmayaraq, şeirləri, poemaları, səhnə əsərləri, bir sözlə, qələminin inciləri yaşayır, ömrünü uzadır. Bu ömür yəqin ki, elə sözün ömrü qədər də olacaq.

Əbülfət MƏDƏTOĞLU

Ədalət.-2010.-11 fevral.- S. 6.