ONLARIN DÜNƏNİ: ŞAHMAR HÜSEYNOV

"HƏR ŞEY ÖZÜMÜZDƏN ASILIDIR"

Nə qədər inadkar və inkaredici olsaq da, danmaq olmaz ki, bizim bu günümüz ONLARIN DÜNƏNİNdən başlayıb.Onlar : sənətimizin və ədəbiyyatımızın dünəni.

Dünən onlar kim idi,hardaydılar və nələr yaşayırdılar?

Yeni ədəbi nəsl üçün ibratamiz və bir qədər də kədərli olan O DÜNƏN və O DÜNƏNİN insanlarının keçdiyi yol, bu gün üçün son dərəcə kərəkli və daha qabarıq görünməkdədi.

Bu gün proektimizin davamı olaraq unudulmaz aktyorumuz və yazarımız Şahmar Hüseynovun DÜNƏNKİ KİMLİYİNDƏN söz açmaq istərdik.

Eynən bu rubrikada daha kimlər olacaq. İzləməyə dəyər.

"Biləndə ki, bizim ölkəmizdə hər üç ailədən biri az müddət keçməmiş dağılır, boşanırlar, çox vaxt unuduruq ki, qalan üç ailədən ikisi mehriban yaşayırlar, bəlkə də lap xoşbəxt yaşayırlar".

"Komsomolskaya pravda" qəzetindən

***

Belə mehriban incəsənət ailələrindən biri:

Ailənin başçısı: aktyor, yazıçı Şahmar Hüseynov.

Həyat yoldaşı: aktrisa Elmira Hüseynova.

Ailədə iki uşaq var: oğlan uşağıdı ikisi də. Böyük oğlanları Ayxan artıq səkkizinci sinifdə oxuyur. Kiçik oğlanlarının altı yaşı var, bağçaya gedir.

Şahmar da, Elmira da eyni teatrda, Abdulla Şaiq adına Azərbaycan Dövlət Kukla Teatrında işləyirlər. Artıq iyirmi ilə yaxındı ki, Şahmar hər gün bu teatrın qapısını açır. Öz doğma evinin qapısı kimi. İyirmi ildi ki, Şahmar balacalara sevinc bəxş eləyir. Ancaq balaca dinləyicilər onu tanımırlar. Ona görə ki, Kukla Teatrının xüsusiyyətinə görə aktyorlar həmişə arxa planda qalırlar. Şahmar Hüseynov bu iyirmi il müddətində əllidən çox tamaşada oynamış və hər tamaşada fərqli obrazlar yaratmışdır. O, "Məşədi İbad" tamaşasında Qoçu Əsgər, "Zəncirlənmiş pəri" əsərində Rəhman rolunun, Eldar Baxışın "Məlikməmməd" pyesində Aşıq və sairə obrazların ifaçısıdır.

Həyat yoldaşı Elmira Hüseynova demək olar ki, Şahmarın oynadığı bütün tamaşalarda iştirak eləyir və teatrın ən qabaqcıl aktyorlarından biri hesab olunur.

Şahmar həm də gözəl yazıçıdı. O, maraqla oxunan neçə-neçə hekayənin müəllifidi. Keçən il Şahmarın ilk hekayələr toplusu olan "Elçilik" kitabı çapdan çıxıb. Kukla teatrında Şahmarın "Sehrli güllər" tamaşası göstərilir. Şahmarla çoxdan tanışam və hərdən zarafatla ona sataşıram, deyirəm: "Şahmar, təzə nə var teatrda? İnkişaf duyulurmu?"

O həmişə də eyni gümrah səslə, eyni əhval-ruhiyyəylə, ovqatla gülə-gülə deyir: böyük inkişaf var. Artıq Çaqqal rolundan Qurd roluna keçmişəm.

Sual: - İlk dəfə harada və nə vaxt tanış olmusunuz?

Ş.H.: - Elə teatrda. Bax, elə həmin bu teatrda. O zaman mən artıq bir neçə il idi ki, işləyirdim. Və bir gün necə oldusa, bu Elmira gəlib çıxdı teatra işləməyə. Deyim ki, bu günün özünə qədər onun heç bir professional təhsili olmayıb. Mənə elə gəlir ki, bu bir o qədər də vacib deyil. Nə isə... Baxdım gördüm ki, çox sakit, başıaşağı bir qızdır. Orta məktəbi təzə bitirmişdi. Çox qəribə, bir qədər də, necə deyərlər, mülayim görkəmi vardı.Bax elə bu mülayimlik məni aludə elədi və mən Elmira ilə evlənməyi qət elədim.

E.H.: - Düzü, ilk vaxtlar Şahmar mənə çox acıqlı, hirsli və əsəbi bir adam təsiri bağışladı. Tez özündən çıxan idi. Elə indinin özündə də o xüsusiyyətlən başında qalıb və buna görə də mən bir qədər çəkinirdim. Ancaq görünür, taleyin işi beləymiş.

Sual: - Ailə quranda sizə mane olan vardımı?

Ş.H.: - Şəxsən kiminsə bizə maneçiliyi olmayıb. Ancaq elə bu gün gördüyünüz kimi o vaxt da evimiz yox idi. Maaşımız az idi. Çətinliyimiz indikindən daha artıq idi. Heç dəbdəbəli toy da eləmədik. Beş-on tanış yığıldı. Vəssalam.

E.H.: - Mən sarıdan heç kəs mane olmadı.

Sual: - Hər halda siz indiki həyat yoldaşınızla evlənəndə bilirdiniz ki, o, aktrisadır və açığını deyək ki, bizdə də bu aktrisalara birtəhər baxırlar. Bu barədə fikriniz?

Ş.H.: - Bir şeyi deyim ki, hər şey insanın özündən asılıdı. Bir-birini başa düşməyindən, bir-birinə hörmət eləməyindən asılıdır. Bizim ailədə elədir ki, hər kəs öz işini bilir və ona vicdanla, əlbəttə, mən buna insafı da əlavə eləyərdim, yanaşır. Biz bir həqiqəti başa düşmüşük ki, bir-birimizə lazımıq və bu heç də beş günlük, bir aylıq və bir neçə illik məsafə üçün deyil, əgər heç bir təsadüfi hadisə olmasa, ömrümüzün axırına kimi olan bir münasibətdi.

E.H.: - Təsəvvür eləyin ki, biz ömrümüzün çox az, lap az hissəsini ayrı oluruq. Tamaşalarda bir yerdəyik. Qastrollara bir yerdə gedirik. İşdən sonra təbii ki, yenə ailədə bir yerdəyik. Bütün bunlar bizi bir-birimizdən heç də bezikdirmir, nəinki bezikdirmir və hətta daha da mehribanlaşdırır. Əlbəttə, mən təsəvvür eləyə bilmirəm ki, əgər bizim birimiz başqa sənət sahibi olsaydıq, necə yaşayardıq, necə dolanardıq və bir-birimizi necə başa düşərdik? Mənə elə gəlir ki, hətta oynadığımız tamaşalar belə bizim münasibətimizi tamamlayır.

Sual: - İlk uşağınız olana qədərki dövrlə, uşaq doğulandan sonrakı vaxt nə ilə fərqlənir?

Ş.H.: - Mənə elə gəlir ki, uşaq qəribə bir möcüzədi. Açığını deyim ki, hələ lap ilk günlər, hələ ikimiz olanda ən adi şeydən ötrü bəzən əsəbiləşirdik və hətta elə anlarımız olurdu ki, az qalırdıq ayrılaq. Ancaq elə ki, olduq üç nəfər, vəziyyət tamamilə dəyişdi, artıq məsuliyyət artdı və mən hər dəfə Ayxanın sifətinə baxanda içimi qəribə bir ağrı doğrayırdı. Lap deyək ki, ayrıldıq, bəs onda bu uşağın günahı nədir? İş var ki, onu bağışlamaş da olar, böyüdüb ayrılıq anına çatdırmaq da olar. Əlbəttə, uşaq çox şeylərə mane olur. Hələ aktyorluğu demirəm. Aktyorluq belədi ki, teatrda oynayırıq. Ancaq təsəvvür edin, balaca bir otaqdı, mən də ki, hərdənbir yazıram. Hərdənbir deyəndə ki, məni bunu xobbi hesab eləmirəm, yazıçılıq mənim ciddi işimdir və uşaq, bax belə şeylərə çox mane olur

Sual: - Çox vaxt siz ikiniz də teatrda, tamaşada, qastrollarda olursunuz. Belə vaxtlarda uşaqlarınıza kim baxır və vaxtı necə bölürsünüz?

Ş.H.: - Birinci uşaq olanda olmazın əziyyətlər çəkdik. Bəzən elə olurdu ki, uşağı birbaşa teatra aparırdıq. Bu adətən məşq günlərində daha çox olurdu. Tamaşada oynayanda isə elə olurdu ki, bəzən mən baxırdım, bəzən Elmira. Qastrola gedəndə uşağı aparırdım. Gəncəyə, anamın yanına. Ona görə ki, qastrollarımız bildiyin kimi çox çəkir, bəzən aylarla evdə olmuruq. Xarici səfərlərimiz olub. Belə vaxtlarda da anamın yanına aparırdıq. Ancaq ikinci uşaq olandan sonra artıq böyük oğlum yekəlmişdi, bizə bəzi şeylərdə kömək eləyirdi, o sıradan uşağa da baxırdı. Bəzən qonşuların ümidinə qalardı. Bəzən allaha təvəkkül, deyib gedərdik teatra, qalardı evdə.

E.H.: - Şahmarı bilmirəm, şəxsən belə vaxtlarda mənim ürəyim ağrıyırdı. Yarı canım qalırdı uşağın yanında və bu da tamaşada öz əksini tapırdı. Bəzən tamamilə çaşırdım və belə vaxtlarda da Şahmar çox amansız olurdu, əsəbiləşirdi, məni danlayırdı. Mən də əsl səbəbini gizlədirdim ondan. Axı, deməyin nə xeyri ola bilərdi?

Sual: - Ən çox incik gününüz nə vaxt olub? Nə üstündə? Küsəndə necə barışırsınız?

Ş.H.: - Hacıkəndə qastrola getmişdim. Bir qədər gecikdim. İş çox oldu. Qayıdıb gələndə gördüm ki, Elmira evdə yoxdu. Uşağı da götürüb gedib anasıgilə. Dedim: Vəssalam. Mən onun dalınca gedən deyiləm. Gəlsə özü gələcək. Yəni mən gedən deyiləm deyəndə bunu inad kimi başa düşməyin. Bilirdim ki, faydasızdı. Ona görə ki, onsuz da Elmiranın qohumları məni çətin başa düşəydilər. Bildim ki, gedən kimi yenə də başlayacaqlar: filan şey yoxdu, filan şeyi almaq lazımdı və sairə... və sairə... Əlbəttə, bütün bunlar məişət şeyləridi. Ancaq mənə elə gəlir ki, bəzən bax, bu məişət şeyləri, həm də heç bir mənası olmayan söhbətlər iki gənc ailənin dağılmasına, münasibətlərin pozulmasına səbəb olur.

E.H.: - Siz deyən uzun bir müddət birlikdə yaşamasaq da mənə aydın oldu ki, Şahmar gələn deyil və hardasa mən bunu heç istəmirdim də. Əlbəttə, mənim üçün də çətin idi. Çətin idi ona görə ki, bayaq dediyimiz kimi biz ayrı-ayrı sənət sahibləri deyilik və güman ki, yenə də hardasa biz üz-üzə gələcəkdik, rastlaşacaqdıq. Çətin o idi ki, biz bir teatrda çalışırdıq və istəsək də bir-birimizdən qaça bilməyəcəkdim. Bir şeyi də etiraf edim ki, mənə bəlkə də ikiqat ağır idi. Ağır idi ona görə ki, mənim aktrisa kimi yetişməyimdə Şahmarın minnətsiz köməyi olmuşdu və mən hardasa buna da xəyanət eləməli olurdum. Uşağı da götürüb qayıtdım.

Sual: - Yaradıcılıq və uşaqların tərbiyə məsələsini necə qurmusunuz? Uşaqlarınızla çoxmu vaxt keçirirsiniz?

Ş.H.: - Dediyim kimi, biz hər ikimiz tərbiyə məsələsinə diqqət eləmişik. Hansımızın vaxtı olubsa, uşaqla o məşğul olub. Mən bir şeyi etiraf edə bilərəm ki, böyük oğluma qarşı daha ciddi və sərt olmuşam. Və indi hiss eləyirəm ki, bu da onun xasiyyətində görünür. Bir qədər sıxılır, qorxur, çəkinir və bu da uşağın xasiyyətində zəif nöqtələrdir. Açığını deyək ki, bura şəhərdir və uşaq görək şəhər həyatına alışıb böyüsün.

E.H.: - Böyük oğlumuzun tərbiyəsi demək olar ki, teatrla bağlı aparılıb. Dediyimiz kimi o çox vaxt bizimlə birgə teatrda olardı və tamaşalarımızın demək olar ki, hamısına baxıb. Bu baxımdan uşağın tərbiyəsində teatr da böyük rol oynayıb. Bunu onda hiss edirəm ki, o, öz yaşından ağır tərpənir, dəcəl deyil.

Sual: - Həyat yoldaşınızdan bir ana və bir aktrisa kimi razısınızmı?

Ş.H.: (Gülür). - Razı olmayıb neyləyə bilərəm, uşaqlarımın anasıdı. Aktrisa kimi də mənim şagirdimdi. "Pis aktrisadı" deyə bilmərəm. Onda deməli, mən pis müəllim olmuşam.

Sual: - Siz necə?

E.H.: (Gülür)..

Sual: - Ailə qayğılarınızı necə bölürsünüz?

Ş.H.: - Bu asılıdır kimin daha çox imkanı olmağından. Çox vaxt bazarlığı özüm eləyirəm. Bir sirri açım ki, yaxşı aşbazlığım var. Dadlı xörəklər bişirə bilirəm. Çox vaxt qastrollarda da özüm yemək hazırlayıram. Buna görə də ailə qayğılarının müəyyən çətin hissəsi mənim üzərimə düşür. Ancaq Elmira, əlbəttə, ana olduğunu, bu evin xanımı olduğunu unutmur. Bir ayağı teatrda olsa da, evin bütün qayğısı onun üstündədi

Sual: - Hansı tamaşalarda birgə oynamısınız və bu sizə necə təsir eləyib?

Ş.H.: - Demək olar ki, tamaşaların çoxunda birgə oynayırıq. Bu bir qədər bizim işimizi asanlaşdırır. Ona görə ki, lap elə vaxt olanda evdə də məşq eləyə bilərik.

EH.: - Bir-birimizin səhvini asan görə bilirik. Ən çox da Şahmar mənim səhvlərimi görə bilir.

Sual: - Ailəvi bayramlarınız hansılardı və onu kimlərlə keçirirsiniz?

Ş.H.: - Uşaqlarımızın ad günləri ən birinci bayramlarımızdı. Onu çox vaxt elə dördlükdə keçiririk. Ən gözəl bayramımız isə Novruz bayramıdı. Bu, əlbəttə, bütün ailələr kimi bizə də aid olan bayramdı.

Sual: - Elmira xanım, Şahmardan nə soruşmaq istərdin

Elmira: - Nə vaxt evimiz olacaq? (Replika: axı, Şahmar ev verən deyil!)

Sual: - Şahmar, sən nə soruşmaq istərdin?

Şahmar: - Heç nə...

1987

Şahmar Həsən oğlu Hüseynov. 1939-cu ildə doğulub. Xanlar rayonunun Nərimanov kəndində. Vəfat edib 1988-ci ildə Bakı şəhərində. Məzarı Gəncədədi.Azərbaycan aktyoru və yazıçısı. M.A.Əliyev adına Dövlət İncəsənət İnstitutunun aktyorluq fakültəsini bitirib. SSRİ xalq artisti Adil İsgəndərovun sinfində.İnstitutu bitirəndən sonra birbaşa A.Şaiq adına Dövlət Kukla Teatrına dəvət olunub və ömrünün sonuna kimi orada çalışıb.Şahmar Hüseynov bu teatrın səhnəsində uşaqların sevimlisinə çevrilən neçə-neçə rolun ifaçısı olmuş və o, həmin teatrın səhnəsinə tamaşaya qoyulan bir neçə əsərin müəllifidir.

Şahmar bir yazıçı kimi daha ciddi olmuş və ilk çap əsəri "Bir balaca səhv" hekayəsindən başlayaraq daha ciddi problemlərdən bəhs eləyən hekayələr yazmışdır.

O, respublikanın M.F.Axundov adına mükafatın laureatı olmuşdur (1988). Ölümündən sonra.

Tofiq Abdin

Ədalət.- 2010.- 31 iyul.- S. 15.