Rejissor-insan

Uşaqlıq illəri, yayın isti günlərində ailəlikcə "Zuğulba" sanatoriyasında dincələrdik. Axşamlar uzun növbəyə dayanaraq, çətinliklə bilet alıb açıq kinoteatrda, müxtəlif filmlərə tamaşa edərdik. Hər dəfə filmlərin sonunda, gedən titrlərdə rejissor sözünü oxuyanda fikrə gedirdim.

İçimdə cavabsiz suallar yaranardı. Görəsən rejissor filmdə nə işlə məşğul olur? Bir gün cəsarət edib uşaq sadəlövlüyü ilə atama həmin sualı verdim. Atam isə cavabında dedi: "Rejissor olmasa film yaranmaz!" Bu sözlər indiyə kimi mənim hafizəmdədir.Çox sonralar , işimlə əlaqədar olaraq ayrı-ayrı rejissorlarla təmasda olurdum.Onların quruluş verdiyi filmlər haqqında mətbuatda məqalələrlə çıxış edirdim.

Təxminən 5 ilin söhbətidir.Bir gün iş yoldaşım, tanınmış alim Elçin Əlibəyli böyük səxavətlə məni rejissor Rüfət Əsədovla tanış etdi.Çox keçmədi ki, isti munasibətlərimiz yarandı.Mən ona ürəkdən bağlandım. Bir yerdə duz- çörək kəsdik.

Ümumiyyətlə, rejissorların üstünlüyü ondadır ki,onlar həyatı biz insanlardan daha yaxşı görə bilirlər. Rüfət Əsədov o rejissorlardandır ki, onun sənətkar qəlbi, həmisə axtarışlara, düşüncələrə qərq olur. Nəcib duyğular, incə hislər,xeyirxah əməllər, əsl rejissor-insan ömrü yaşayır Rüfət Əsədov.Bir müddət əvvəl dostumuz Əliağanın ad günündə söhbət edərkən təsadüfən məlum oldu ki,bu yaxınlarda Rüfət Əsədovun 50 yaşı tamam olur. Məndə söz verdim ki, onun yarım əsirlik yubileyi münasibəti ilə mətbuatda ürək sözlərimi yazım.

Rüfət Əsədov 30 avqust 1960-cı ildə qədim Naxçıvan torpağının nüfuzlu şəxslərindən biri, dəyərli təhsil xadimi,Nadir kisinin ailəsində dunyaya gəlib.Tale yollari onu 17 yasinda Sankt-Peterburq şəhəri ilə bağlayır. Burada Texniki Universitetdə təhsil alır. Daha sonra "Lenfilm" in nəzdində fəaliyyət göstərən Kinoməktəbdə rejissorluğun sirlərini öyrənib Amerikalı prodüser O.Harençarın rəhbərliyi ilə "Sənədli Filimlər İstehsalı "kurslarında və "Promatheus production" (San-Fransisko,Kaliforniya ştatı,ABŞ) kinostudiyasında stajirofka kecib.

Onun ilk sənət işi 1998-ci ildə qurluşçu rejissor oldugu "Vahimə" qısametrajlı bədii filmi olub. Film böyük uğur qazanıb.Belə ki,"Fransanın Lorken şəhərində keçirilən kinofestifalda "Xüsusi mükafat", "Bakı səhər icra hakimiyyətinin", "Humay", və "Qızıl çıraq" Milli kino mükafatlarına layiq görülüb. Həmçinin Parisdə keçirilən "Psixoanaliz və psixoloji münasibətlər" mövzusuna aid Beynəlxalq Simpoziumda göstərilib.Rejissorun quruluşu ilə 2004-ci ildə çəkilən "Arxada qalmış gələcək" bədii filmi isə müxtəlif festvallarda tamaşaçı rəğbətini qazanıb. Aktau, Kazan, İstanbul şəhərlərində və Rusiyada keşirilən Azərbaycan mədəniyyət günlərində iştirak edib, mükafatlar qazanıb.

Rüfət Əsədovun gördüyü işlərin siyahısı ilə tanış olarkən düzü mən gözlərimə inanmadım. Ürəkdən dostum ücün qürur hissi keçirdim. Bir rejissorun bu qədər sənət yanğısı ilə təkrarsız işlər görməsinə sadəcə olaraq heyrətlənməmək mümkün deyil. Bütün yaradıcılıq dövründə irili-xırdalı 50-dən çox işə ekran həlli verib Rüfət Əsədov. Bu faktlar onu göstərir ki,50 yaşlı rejissor hələ bundan sonra da bizi təcübləndirməkdə davam edəcək.Rüfət Əsədovun rejissoru olduğu sənədli filimlər, kliplər, çəkdiyi reklamlar, qısametrajlı filimlər onun sənətkar ürəyinin çırpıntılarından xəbər verir. Bu mənada görkəmli şərqşunas alim Aida xanım İmanquliyevanın unudulmaz xatirəsinə həsr etdiyi "Mələyin uçuşu", Xalq artisti Qədir Rüstəmovun həyat və yaradıcılıgından bəhs edən "Qeyibdən gələn səs" sənədli filimləri və ölməz xalq şairimiz Məmməd Arazın sözlərinə çəkdiyi "Yəqin dağlar küsüb məndən" klipi Azərbaycan mədəniyyətinin səhifələrinə daxil olub.

Bir də mən iki məqama görə Rüfət müəllimə olmazın hörmət bəsləyirəm.Birinci məqam atamın söz dünyasına böyük qayğı göstərməsidir. Xalq şairinin "İnana bilmirəm" və "Sağlığında qiymət verin insanlara" şeirlərinə çəkdiyi sənədli televiziya və qısametrajlı filimlərdə (Mən də həmin filimlərin yaranmasında iştirak etmişəm, M.C.) onun həyatı ilə bağlı incə detallara toxunub. Şair barəsində tamaşacılırı yeni məqamlarla tanış edib. Onun redaktoru olduğum"Sərhəd müstəqillikdir" 30 dəqiqəlik sənədli filiminə görə bir yerdə Dövlət Sərhəd Xidmətinin mükafatına layiq görülmüşük.

İkinci məqam isə daha kövrək, daha kədərli anlarla bağlıdır.Böyük qardaşım Mirzəni vaxtsız itirəndə "Xatirən qalacaq" şerini qələmə aldım.Bu yaxınlarda dünyasını dəyişmiş, təkrarsız bəstəkarımız, Xalq artisti Oqtay Kazımi həmin sözlərə eyni adlı mahnı bəstələdi. Mahnıya qulaq asdıqdan sonra Rüfət Əsədov təmənnasız olaraq tezliklə klip çəkəçəyini israrla bildirdi. Beləliklə, Mirzənin vəfatının 40-cı günündə, sədaqətli insan,əməkdar artist, İlqar Muradovun ifasında mahnı klip şəklində ekranlarda göstərildi. Təxminən 3 ildən sonra dostum da böyük qardaşı Hüsaməddini itirdi.İndi ikimizdə həyatda qardaş itkisini çiyinlərimizdə daşıyıriq. Bax budur həyatın qəribə təzadları. Bu qəribə təzadlarla dolu həyatda nə yaxşı ki, Rüfət Əsədov kimi şəxsiyyətlər var. Deməli hələ dünya yaxşı insanlardan xali deyil.

50 yaşın mübarək olsun, rejissor-insan, Rüfət Əsədov.

Müşfiq Cabiroğlu

Ədalət.- 2010.- 4 sentyabr.- S. 13.