Yeni mənzillərdə ilk baharı qarşılayanlar

Heç ola bilməz ki, Sabirabad rayonuna gedəsən ancaq qəzetimizin köşə yazarı, publisistikada öz dəsti-xətti, nəfəsi olan Vəsilə Usubova ilə görüşməyəsən. Rayon İcra Hakimiyyətində kiçik bir vəzifədə işləyən Vəsilə xanımın kiçik, ancaq səliqə-səhmanlı otağında da görüşürük. Gəlişimdən uşaq kimi sevindiyi hiss edilir. Min illərin tanışı kimi içimizi bölüşürük, bir-birimizi bircə kəlmədən başa düşürük. Danışdıqca daxilindəki bütövlük, kübarlıq, istilik bu kiçik otağı elə bil saraya çevirir. Hökmdarı da, sultanı da, vəziri də, adi rəiyyəti də ancaq özü olan bir saray. Yazılarında dünyanın, həyatın ağrısı, acısı olan bu qadının davranışında, danışığında, tövründə bir mərdlik, məğrurluq, şahanəlik var. Özünü çox şeyin fövqündə bilən, elə belə də görünən Vəsilə xanımın yazıları bir andaca xəyalımdan keçir. Orda isə başqa ab-hava var axı... Şübhəsiz, mərdanə qadındır!

Söhbətimiz nə qədər səmimi, məhrəmanə olsa da bir qədər uzandığı üçün narahat olmağa başladım. Həssas qadın qəlbi elə həmin an bunu duydu. Onda da ola Vəsilə Usubova. Əslində elə də çox vaxt keçməmişdi, sadəcə mənim hələ buradan Sabirabadın Kür daşqınlarından çox böyük zərər çəkmiş, evləri dağılmış kəndlərə getmək qayğım amanımı qırmışdı. Mən tələsməyə məcbur idim.

Tezliklə görüşmək ümidi ilə xudahafizləşməzdən əvvəl: "Qarşılayacağınız Novruz bayramınız mübarək, Vəsilə xanım!" dedim. Təbəssümlə gülümsünüb: "Minnətdaram, sizin də, bütün "Ədalət" qəzeti kollektivinin də bayramını təbrik edirəm!" dedi. Ancaq səsindəki titrəyişi gizlədə bilmədi.

Bu həmin kəndlərdir –

Kürün yuduğu kəndlər

Ötən ilin mayında Dəli Kürün məcrasına sığmayıb bir neçə rayonumuzda çox ciddi fəsadlar törətdiyi elə bil dünən idi. Sabirabad rayonu ərazisində bu dəli çayın bəndləri aşaraq 20-dən çox kəndi sulara qərq etməsi sözün həqiqi mənasında fəlakət idi. Ən çox zərər çəkmiş Mürsəlli, Ulacalı, Şıxlar kəndləri günlərlə televiziya ekranlarından düşmədi. Çünki bu obalar, bu kəndlər düz Kürün sahilindədir. O vaxtdan xeyli keçsə də, xeyli abadlıq işləri görülsə də fəlakətin izləri hələ də qalmaqdadır. Selin dağıtdığı bağ-bağçalar, qurumuş ağaclar, ətrafdakı palçıq qalaqları o günlərin acı xatirələridir. Müəyyən səbəblərdən bərpası başa çatmayan həyətdəki yardımçı təsərrüfatın, binaların görünüşləri xeyli ağırdır.

İnzibati ərazi mərkəzi Ulacalı olan Mürsəlli, Şıxlar kəndləri Şirvan-Sabirabad magistral yolun üstündə yerləşir. Adamların daha çox toplaşdığı Ulacalı kəndində düşüb sakinlərlə görüşürəm. Məlum olur ki, kəndə yeni qaz kəməri çəkilişinə başlanıldığından hamı elliklə burdadır. Hərə bacardığı köməyi göstərməyə çalışır. Daşqınlar nəticəsində evlərini itirmiş, sonradan yeni mənzillərə köçən sakinlərlə maraqlandığımı biləndən sonra: "Elə Dilqəmi tapaq da. Çünki, gördüyün sarı rəngli, qırmızı krişalı bax o hündür, yaraşıqlı mənzilləri daşqından sonra camaata o tikib verib".

Və çox keçmir ki, Dilqəmlə Ulacalı kənd orta məktəbinin yeni salınmış geniş, səliqəli, axar-baxarlı həyətində görüşürük.

Bu məktəblər təmir edilib, yoxsa yenidən tikilib?

381 nəfər şagird, 50 nəfərdən çox müəllim üçün nəzərdə tutulan bu məktəb binasını doğrudan olduğu kimi oxucuya təqdim etmək mümkün deyil. Bir vaxtlar ancaq dörd divarı qalmış bu orta məktəb binasına girmək üçün ayaqqabılarımızı çıxarmalı olduq. Elə bu təəssüratla məktəblə tanışlığın əvvəlində direktor Nail Xanməmmədova: "Gərək onda hər şagird və müəllim üçün bir "damaşnik" alasan" zarafatıma həmsöhbətim ciddi cavab verdi: "Yağışlı, palçıqlı havada bunlar mütləq olacaq".

Plastik pəncərəli, taxta döşəməli, işıqlı, rahat, isti sinif otaqlarındakı təptəzə mebellər, partalar, oturacaqlar, iri yazı lövhələri adamı çaşdırır. Müxtəlif fənn otaqları, ən müasir texniki avadanlıqla təchiz edilmiş fizika, kimya kabinələri, geniş, çiçək kimi tərtəmiz mətbəxi olan belə məktəb bəlkə də paytaxtımızda da yoxdur. Qadın və kişi müəllimləri üçün ayrıca, şagirdlər üçün də eyni məqsədlə inşa edilən sanuzellər, 83 tonluq ehtiyat su hovuzu, cəmi 10 dəqiqəyə bütün məktəbi istiliklə təmin edən istilik sistemi məni doğrudan heyrətləndirdi. "Sabirabadın uzaq bir kəndindəki bu məktəb binasının səliqə-səhmanını, indiki görkəmini necə saxlayacaqsınız Nail müəllim?" sualına direktor çox orijinal cavab verdi: "Görünür Dilqəm müəllimin aylarla qan-tər töküb inşa etdiyi, bizim də gecə-gündüz toz udduğumuz bu məktəbi qorumaq inşa etməkdən çətin olacaq".

Elə bu məktəb qədər təmiri, tərtibatı, təchizatı olan Mürsəlli kənd orta məktəbi də Kür daşqınlarından sonra həyata vəsiqə alan tədris müəssisələrindəndir. Fərq orasındadır ki, bu məktəbin açılışında Prezident İlham Əliyev iştirak edib. Bir də bu kəndlərdə evsizlərə rahat ev tikən, sosial obyektlər təmir edən tikinti şirkəti məktəbin həyətində, üç rəngli Azərbaycan Bayrağının altında Şəhidlərin xatirəsinə, adlarına layiq abidə ucaltmışdır.

Müəyyən səbəblərdən Mürsəlli kəndindəki layiqincə təmir edilmiş məscidi isə ziyarət etmək imkanımız olmadı.

Gecikmiş tanışlıq

Kür daşqınlarından sonra Sabirabad ərazisində Fövqəladə Hallar Nazirliyinin komissiyaları əsasında yararsız vəziyyətə düşən, dağılmış evlərin siyahısı hazırlanmışdır. Təmir üçün yaramayan evlərin əvəzində indiyə kimi Sabirabadda 3 minə qədər yeni mənzil inşa edilmişdir. Haqqında danışdığımız kəndlərdə isə bu işi "Qamma" şirkəti həyata keçirir. Dilqəm Sadıqov da həmin tikinti şirkətinin baş mühəndisidir. 2010-cu ilin avqustundan bu günə kimi şirkət Ulacalı ərazi vahidliyində sosial binalardan başqa 246 mənzil inşa edib. Ailə tərkibinə görə 2, 3 və 4 otaqlı bu mənzillər müasir üslubda, çox böyük keyfiyyətlə inşa edilmişdir. Bütün şəraiti olan bu mənzillərdə sakinlərə yalnız bir şey qalır: yorğan-döşəyini salıb, qab-qacağını düzüb yaşamaq.

Dilqəm müəllimlə Şıxlar kəndinə getməyə hazırlaşanda isə səhərdən bizimlə kəndləri, küçələri gəzən daha 2 nəfər eyhamla bir-birinə baxdı. Baxışlarından hiss etdim ki, daha səmimi söhbətə ehtiyacları var. "Əlləriniz var olsun, yəqin siz də bu tikintidə işləyirsiniz" deyəndən sonra nisbətən yaşlısı:

- Hə, bəlkə tanış olaq? Səhərdən də bir yerdəyik.

Tanış oluruq. Tikintinin inzibatçısı və həm də nəzarətçisi Bayram Hacıyev neçə aydır burda çalışır. Uzun müddət hərbiçi olan Bayram müəllim 1992-ci ilin avqustunda Gədəbəy rayonundakı Başkənd kəndini bir həftəyə ermənilərdən necə təmizlədiklərini həyəcanla danışır. Tikintidə sürücü işləyən Habil Qasımov uzun müddət ölkənin qəzet və jurnallarını rayonlara paylayıb. Çox maraqlı həmsöhbət olduqları üçün bir xeyli tikintini "unuduruq".

Ancaq hələ Şıxlar kəndindəki Ağaşirin Tanrıverdiyevin mənzilinə də baş çəkməliyik.

"Arvad ərinə baxsa, kişi gümrah olar, qardaş"

Elə magistral yolun iki addımlığındadır Ağaşirin kişinin evi. Mehribanlıq göstərən ev sahibi bizi ərklə içəri də dəvət edir. 4 otaqlı bu mənzilin sahibi xeyli də məmnun görünür.

- Oğul, açığını desəm mən bu evi heç 20-30 ilə də tikə bilməzdim. Sağ olsun dövlətimiz, tikdi verdi bizə. Onu da deyim ki, bu evin ilk sakini Prezidentimiz İlham Əliyev olub. Bax bu evdə, bu otaqlarda gördüyün cah-cəlalı da mənə o bağışlayıb. Sağ olsun uşaqların anası Gülnaz da, arvad ərinə baxanda kişi mənim kimi gümrah olar, qardaş. Ancaq iki gün əvvəl məni yüngülcə danlayıb. Nədi, nədi bilmədən əlimdəki siqaretin balaca bir közü düşüb xalçaya. Hə, stolun üstündə gördüyünüz bütün Novruz təamlarını özü təkcə bişirib. Od-alovdu bizim Gülnaz. Hə, yaxın oturun bir çay içək!

- Ağaşirin əmi cəmi bir qış yaşamısan bu evdə, ancaq bu odun soban gör nə günə qoyub otağı.

- Nə edim, ay oğul, arada soyuq olur da. Qonaq, Dilqəm bu evi özü tikdiyindən istəmir tez korlana. Əşi, zarafat edirəm, bu üç kənddəki evin hamısı bu kişinin əlindən keçib, əlləri var olsun!

Novruz ərəfəsində yeni mənzildə yeni arzularla ilk bahar qarşılayan yüzlərdən biridir Ağaşirin kişi.

Bu da yeni bir kənd

Bu doğrudan belədir, Ulacalı kəndinin lap yaxınında 60 mənzildən ibarət yeni bir kənd salınır. 13 hektar ərazidə yerləşəcək bu kəndin 38 mənzili artıq hazırdır. Bütün kommunikasiya xətləri ilə təchiz ediləcək bu kənddəki mənzillər əsasən 2 və 3 otaqlı olmaqla həyətlərində hamam və sanuzellər, təssərrüfat xidmətləri üçün əlavə bir tikili də inşa edilir.

Günorta naharına yığılan işçilər süfrə başında belə iş-güclərindən danışır. Görünür zəhmətlərindən həzz aldıqları üçün mövzuları da tükənmir.

Tikinti mühəndisləri Cəmil Əliyev, Tofiq Alıyev kollektivdən razı olduqlarını, sabirabadlılar üçün inşa etdikləri mənzillərin çox illər öz sakinlərinə isti qucaq açacaqlarına əmindirlər. Cəmil kişi isə: "Biz hər bir sabirabadlıya ev tikməyə hazırıq. Ancaq arzu edərdik ki, bu heç vaxt daşqınlarla, fəlakətlə əlaqədar olmasın".

Etiraf edim ki, 2010-cu ilin mayında Kür çayının Sabirabadda yaratdığı çox böyük fəlakətin bu tezliklə, bu keyfiyyətlə həyata keçəcəyinə bir qədər şübhə ilə yanaşırdım. Demək insan çox şeyə qadirdir. Təki ürəkdə təpər, bir də imkan olsun.

Səxavət Məmmədli

Ədalət.- 2011.- 5-6 aprel.- S. 7.