Salyan yeni inkişaf mərhələsində

Kürün sahilində yerləşən bu rayonda- Salyanda indi qayğıların qızğın vaxtıdır. Maldarlıq və əkinçiliklə məşğul olan rayon sakinləri yaz tarla işlərinə başlamışlar. Elə rayon mərkəzində qurumuş, əhali üçün təhlükə törədən ağacların kəsilməsi, küçə və səkilərin təmizlənərək rənglənməsi, tikinti-abadlıq işlərinin sürətlənməsi bahar nəfəsinə qarışmış yeni bir ahəngdir. Ancaq təxminən bir il əvvəl Salyanda Kür çayının yaratdığı çox gərgin anlar hələ unudulmayıb. Rayon rəhbərliyi ilə camaatın geçə-gündüz, əlbir çalışmaları Kürü cilovlaya bilsə də Salyana xeyli ziyan dəymişdir. Bir sıra sosial obyektlər, yaşayış binaları çayın çox yüksəkdən keçdiyi üçün yaratdığı qurunt sulardan xeyli ziyan çəkmişlər. Salyan şəhəri, Qaraşala qəsəbəsi, Bəkirbəyli, Pambıq kənd, Kərimbəyli, Seydan, Çuxanlı, Aşağı və Yuxarı Noxudlu və digər kəndlərin təsərrüfatları qurunt suları altında qalmışdır. Ümumi götürsək 1736 hektar ərazi, 2000 ev təbii fəlakətin fəsadlarını yaşamışdır. Ancaq bu fəlakətin nəticəsi tezliklə də aradan qaldırılmışdır.

Ötən il noyabrın 1-də ölkə Prezidenti İlham Əliyev cənabları ziyan çəkmiş ailələr üçün inşa edilən 80 evin istifadəsi üçün açılış mərasimidə iştiraka vaxt tapmışdır.

İlan vuran ala çatıdan qorxar

Bu doğurdan belədir, çünki bir ifadə bu yazıda məcazi mənada işlənsə də həqiqətən 2010-ci ilin yazında Salyanda yaşanan çox qorxulu anlar sakinlərin hələ çox uzun illər yaddaşlarından silinməyəcək. Həmin anların bir daha yaşanmaması üçün Respublika səviyyəsində aparılan işlər Salyanda da uğurla həyata keçirilmişdir. Kürün Salyandan keçən məsafəsi çox olduğu üçün burada qayğılar, problemlər də çox olmuşdur. Kürün sahilboyu bəndatma işlərində müxtəlif texnikaların köməyi ilə yüz min kubmetrlərlə torpaq daşımışdır. Təkcə Qaraçala qəsəbəsi ərazisində 17 kilometr uzunluğunda Kür sahilində bənd vurulmuşdur. Salyan şəhəri ilə bərabər Kürün keçdiyi bütün kəndlərdə bəndatma işləri bu gün də davam etdirilir. Çünki ötən il bu dəli çayın yaratdığı çox qorxulu anları salyanlılar qədər heç kim yaşaya bilməz.

Arxada qalan daha uğurlu bir il

Respublikamızın bütün bölgələrində olduğu kimi Salyan rayonunda da Azərbaycan Prezidentinin 14 aprel 2009-ci il tarixli 80 saylı Fərmanı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Respublikası Regionların 2009-2013-ci illərdə sosial-iqtisadi Dövlət Proqramı" daxilində xeyli işlər görülmüşdür. Nəticə xeyli uğurlu olmuşdur, ötən il Salyanda məhsul buraxılışının həcmi 141milyon 274 min manata yüksəlmişdir.

Ələt Astara maqistralında 22 kilometrlik avtomobil yolu, gücü 220 meqavayt olan "Salyan" yarımstansiyası, tutumu 10 min 700 ton olan soyuducu anbar tikintisi ötən ilin payına düşür. Ölkə Prezidenti İlham Əliyev cənablarına 2010-ci il aprelin 29-da bu obyektlərin açılışında iştirak və çıxış etməklə salyanlıların sevincinə qoşulmuşdur.

Aqrar rayon olan Salyanda 60267 baş iribuynuzlu, 198694 baş xırdabuynuzlu mal-qara Salyanda ötən il qeydə alınmış real rəqəmdir. Məhsulu bu il götürüləcək 16128 hektar taxıl əkini gərgin zəhmətinin nəticəsidir.

Salyanda 331 metr uzunluğunda qaz kəməri təmir edilmiş 340 ədəd məişət sayğacı quraşdırılmışdır. Plasmas yaşayış massivində imkansız ailələr üçün Heydər Əliyev Fondu hesabına inşa edilmiş 1667 evin qazlaşdırılması üçün 3755 metr küçə, 8696 metr daxili qaz xətti çəkilmişdir. Rayonun 30 kəndinin mavi qazla təmini ötən ilin uğurudur.

Salyan rayonunun elektrik və su təsərrüfatında da bir sıra tələblərin həyata keçirilməsi rayon sakinlərinin sosial şəraitinə hesablanmışdır.

Rayon infrastrukturunun zənginləşməsi nəticəsində ötən il 927-si daimi olmaqla 2930 iş yeri açılmışdır.

Burada təhsilə və səhiyyəyə xüsusi diqqət var

Salyan rayon təhsilinin uğurları haqqında danışmamaq olmaz. Ona görə ki, bu torpağın çox böyük ziyalıları- Əlövsət Quliyev, Xəlil Rza Ulutürk, Həsən Məmmədov, Əliağa Kürçaylı, Qulu Əsgərov və digərləri bu torpağın övladlarıdır. Bu tendensiya bu gün də davam etdirilir.

Təhsilə böyük diqqətin nəticəsidir ki, ötən il 340 nəfər abituriyent Respublikanın ali məktəblərinə daxil olmuşdur.18 nəfər salyanlı məzun isə qəbul imtahanlarında 600-dən yuxarı bal toplamışdır.

Ötən illərdə rayonda 13 məktəb, 33 sinif otağının tikintisi də təhsilə göstərilən diqqətdir.

Salyan tibb sahəsində öz tarixi, öz yeri olan rayonlarımızdandır. Hələ XVIII əsrdə Salyanda müxtəlif dərman preparatları olan dükan-aptek fəaliyyət göstərmişdir. Bu gün də həmin ənənə davam etdiyindən Salyan rayon səhiyyəsinə ətraf rayonlardan müraciət edənlər kifayət qədərdir. Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının yeni təmir edilmiş binası ən müasir avadanlıqlarla təhcid edilmişdir. 6 kənddə həkim məntəqəsi, 2 kəndə isə tibb məntəqəsi inşa edilərək sakinlərin ixtiyarına verilmişdir. Bir sıra tibb ocaqları əsaslı təmirdən sonra müasir görkəmə salınmışdır.

Qaraçala qəsəbəsində bir gün

Kifayət qədər böyük olan bu qəsəbə özündə Pambıqkənd, Bəşirbəyli, Çadırlı, Mess, Arxarası yaşayış masivlərini-kəndləri özündə birləşdirir. Əsas məşğuliyyəti əkinçilik və maldarlıq olan bu qəsəbə də 1154 ev məskunlaşıb. 6650 hektar ərazisi olan Qaraçalada 2 tam orta məktəb, 2 əsas orta məktəb, 2 uşaq baxçası fəaliyyət göstərir. Heyvandarlıq və tərəvəz məhsullarını hətta xaricə ixrac edən "Hacı Camalxan" Kəndli Fermer Təsərrüfatı da , Cəmşid, Xalid İbrahimovların da tərəvəzçiliklə məşğul olan təsərrüfatları burada fəaliyyət göstərir. Bu isə eyni zamanda onlarla iş yeri deməkdir.

8029 nəfər əhalisi olan Qaraçalanın 20 nəfərdən çox igidi Vətən uğrunda şəhid olmuşdur.

Kür daşqınları bu qəsəbədən də yan keçməyib. Buna görə də 6 ailəyə yeni ev tikilib, 21 nəfərə isə maddi yardım ayrılıb.

Salyan rayon İcra Hakimiyyəti başçısının Qaraçala qəsəbə üzrə nümayəndəsi Əliyoldaş Güləhməd oğlu Hüseynovla söhbət maraqlı alındı:

- Düz yeddi ildi bu vəzifəni daşıyıram. Bildiyin kimi ərazimiz xeyli böyükdür. Kəndlərimiz də bir-birindən xeyli aralıda yerləşir. Əvvəlki illərlə müqayisədə son vaxtlar dolanışığımız, gün-güzaranımız xeyli yaxşılaşıb. Arada Kür dəlilik eləməsə kefimiz lap yaxşı olar. Camaatımız torpağa bağlı insanlardır, dövlətini, dövlətçiliyini göz-bəbəyi kimi qorumağı da yaxşı bacarırlar. Rayonumuza yeni təyin edilmiş Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Tahir Kərimov ən əvvəl yaz -tarla işlərindən, şəhərdəki səliqə-səhmandan, yaşıllıqdan başlayıb. Ancaq çox böyük qlobal işlərimiz hələ qabaqdadır. Salyan şəhəri yenidən qurulmalı, tikinti -abadlıq işləri daha da sürətlənməlidir. Biz də ona kömək etməyə həmişə hazırıq. Mənim deyəcəklərim bu qədər.

...İş-güc olan yerdə isə inkişaf, yeniləşmə qaçılmazdır. Təki istək və həvəs olsun.

Səxavət Məmmədli

Ədalət.- 2011.- 13 aprel.- S. 7.