Əbədi yaşayanlar

Onlardan biri də Riad Əhmədovdur

Torpaqlarımız hələ də işğal altındadır. Şəhidlərimizin ruhu hələ də vətənimizin üzərində rahatlıq tapmadan dolanmaqdadır. Prezidentimizin apardığı xarici və daxili siyasət ölkənin iqtisadi və sosial rifahına özünün müsbət təsirini göstərir. Qarabağ və Qarabağ ətrafı torpaqların Ermənistanın təcavüzündən danışıqlar yolu ilə azad olunması istiqamətində ardıcıl işlər görülməkdədir. Ölkənin Ali Baş Komandanı dəfələrlə ictimaiyyətlə görüşdə deyib: "Əgər ermənilər torpaqlarımızı sülh yolu ilə azad etməsə, onda hərbi yolla azad edəcəyik. Biz buna inanırıq". Bu inama prezidentimizin cəsarətli çıxışı, vətənpərvərliyi və onun Ümummilli Liderimizin həm fiziki, həm mənəvi həm də siyasi varisi olması əsas verir. Ordumuz Ali Baş Komandanın hücum əmrini gözləyir. Bu əmr inanırıq ki, Qarabağ uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olmuş oğul və qızlarınızın ruhlarının rahat olması deməkdir. O şəhidlərimizin ki, özlərinin qısa, lakin mənalı ömürləri ilə tarix yazıblar, qəhrəmanlıq məktəbi yaradıblar. Gələcək nəsillər üçün and və inam yeri olublar.

Mən elə oğullarımızın biri haqda - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, cəsur və savadlı zabit, yaxın dostum olmuş Riad Fikrət oğlu Əhmədovdan bəhs edəcəyəm.

Qısa tanışlıq

Riad Fikrət oğlu Əhmədov 1956-cı ilin dekabr ayının 20-də Bakıda ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. O, 1972-ci ildə Bakı şəhər 134 saylı orta məktəbi bitirib, indiki Bakı Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsinə qəbul olmuşdur. Ali təhsilini başa vurduqdan sonra, 1976-cı ildən 1981-ci ilədək Ədliyyə Nazirliyində hüquq məsləhətçisi vəzifəsində çalışmışdır. Riadın sərhədçi olmaq arzusu onu Minsk Ali Hərbi Məktəbinə gətirib çıxarmışdır. O bu məktəbdə təhsilini uğurla başa vurduqdan sonra vətənə qayıtmış və Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsində əks-kəşfiyyatçı kimi fəaliyyətə başlamışdır. Riad Əhmədov Milli Ordunun yaradılmasında da yaxından iştirak edib. 1989-cu ildən isə o Qarabağın ayrı-ayrı bölgələrində olub və döyüşlərdə fəal iştirak edirdi.

Mənim onunla ilk tanışlığım

Bu 1990-cı ilə təsadüf edir. Həmin il noyabr ayının 18-də Şuşa rayonunun azərbaycanlılar yaşayan Göytala kəndini müdafiə edərkən ermənilər tərəfindən ağır yaralandım, kəndi demək olar ki, itkisiz müdafiə etdik. Erməniləri ağır itkiyə məruz qoyduq. Mən Bakı şəhərində həmin döyüşlərdə aldığım yaralardan müalicə olunarkən Riad xəstəxanaya mənim yanıma gəldi. Tanışlıq verib bildirdi ki, DTK-də işləyir və mənim yaralanmağımı mətbuatdan bilib "Gəlib sənə baş çəkməyi özümə borc bildim" - dedi. Bizim onunla dostluğumuzun təməli buradan qoyulub. Hətta mən xəstəxanada müalicə olunan zaman Riad vəziyyətlə tanış olmaq üçün Şuşaya gedib-qayıtmışdır. Mənimlə yenidən görüşdü. Mənə ürək-dirək verərək deyirdi ki, müalicən başa çatsın səninlə Şuşaya dönəcəyəm, dediyi kimi də etdi. Biz onunla Şuşaya qayıtdıq. O, bir neçə gün orada qalıb, bütün əməliyyat şəraitini öyrənib, vəziyyətin gərginliyini yuxarı orqanlara çatdıracağını bildirdi. O, gənc olmasına baxmayaraq, artıq özünü təsdiq etmiş dərin hərbi biliyə və döyüş taktikasına malik olan zabit idi. O zamanlar mən Şuşa rayon polis idarəsinin rəis müavini vəzifəsində çalışırdım. Riadın Qarabağ və Ermənistanla həmsərhəd olan digər rayonlarında ezamiyyətdə olması və bir çox böyük əməliyyatlarda iştirak etməsi onun xüsusi təcrübəyə malik olmasından xəbər verirdi. Qısa zaman kəsiyində o, həm yerli özünümüdafiə batalyonunun döyüşçüləri, həm polis əməkdaşları, həm də yerli əhali arasında böyük hörmət sahibi olmuş və onların rəğbətini qazanmışdır. O, bütün görüşlərində düşmənlərdən çəkinməməyə, döyüşə hazır olmağı hamıya tövsiyə edirdi. Riad hamının doğmasına çevrilmişdir.

Mən şəhid dostumun haqqında bildiklərimin, şahidi olduqlarımın və eşitdiklərimin hamısını qələmə alsam bir yazıya sığışdıra bilmərəm. Bütün bunlar üçün bir neçə kitab yazmaq lazım gələr ki, yaxınlarda bu da özünün müsbət həllini tapacaq.

O, Şuşaya gəldiyi zaman Sovet hökuməti hələ dağılmamışdır. Məlum olduğu kimi Riad böyük və mühüm orqanın əməkdaşı idi. Lakin onda olan milli ruh bunu arxa plana keçirmişdi. Riad Əhmədov millət yolunda, vətən yolunda məşhur jurnalist, Milli Qəhrəman Salatın Əsgərova Qaladərəsi kəndində qətlə yetirildikdən sonra onun nəşrinin erməni quldurlarından alınıb Bakıya gətirilməsində Riad Əhmədovun böyük xidmətləri olmuşdur.

O, həmişə bizimlədir

Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, Riad həmişə döyüş üçün doğulduğunu qeyd edir və münaqişə bölgələrinə könüllü olaraq gəlirdi. Ona mane olanlar var idi. İstəmirdilər Qarabağa ezam olunsun. Çünki onun hər gəlişi Azərbaycan döyüşçülərinin hansısa əməliyyatda uğurlu çıxışı ilə başa çatırdı. Məhz ona görə də onu bu əməliyyatlardan uzaq saxlamaq istəyirdilər.

Bir dəfə o, mənə Bakıdan zəng etdi. Təcili Bakıya gəlməyimi xahiş etdi. "Məni Bakıdan buraxmırlar" - dedi. Onu da xahiş etdi ki, onunla görüşəcəyimi heç kəsə deməyim. Təcili Bakıya gəlib onunla vədələşdiyimiz yerdə görüşdük. O, bir nəfər rus millətindən olan zabitlə məni tanış etdi. Bildirdi ki, bu adam peşəkar, ağır topatıcısı olan zabitdir. Əfqanıstanda xidmət edib, çox böyük təcrübəyə malikdir.

Mən həmən zabitlə gizlin olaraq Şuşaya qayıtdım. "Qırad" qurğusundan və toplardan ermənilərə güclü zərbələr endirdik. Düşmənin çoxlu sayda canlı qüvvəsi və texnikası məhv edildi. Bir müddətdən sonra Riad mənimlə yenidən telefon əlaqəsi yaradıb bildirdi ki, rəhbərlik rus zabitinin onun vasitəsilə Şuşaya getməsini bilib və onu işdən kənarlaşdırıblar.

Riad Əhmədov işdən kənarlaşdırıldıqdan sonra da dəfələrlə Şuşaya gəldi və bir çox əməliyyatlarda iştirak etdi.

Ölüm ondan qorxurdu

Riad Əhmədov dəfələrlə ölümlə üz-üzə gəlmişdir. Sanki ölümün özü də ondan qorxurdu. Döyüşün qaynar nöqtələrində olurdu. Çəkinmədən döyüşçüləri arxasınca aparırdı. Bu döyüşçülərimizə böyük ruh verdi. Ona inanırdılar. Bir hadisəni heç unuda bilmirəm. Azərbaycanlılar yaşayan kəndlərin vəziyyətini öyrənmək üçün Laçın rayonu ilə həmsərhəd olan kəndlərə getmişdik. Vertolyotda Şuşa rayon Partiya Komitəsinin I katibi, rəhmətlik Vaqif Cəfərov, rayon rəhbərliyinin digər məsul şəxsləri - rəhmətlik Mikayıl Gözəlov, prokuror Ələddin Ələsgərov, Milli Qəhrəman, tele-jurnalist Alı Mustafayev, Riad, mən və digər əməkdaşlarımız var idi. Şuşaya qayıdanda Turşsu kəndinin üzəri ilə uçarkən ermənilər vertolyotumuzu vurdular. Vertolyot yerə çırpılsa da, hamımız salamat qaldıq. Sanki, Tanrının bir əli gizlincə bizim üstümüzdə idi, haqq tərəfi haqlı olaraq qoruyurdu. Bu hadisədən sonra mən Riada bildirdim ki, Bakıya qayıtsın, çünki onun ezamiyyə müddəti bitmişdi. Lakin o: "bu ağır zamanda mən sizi tərk etmərəm" - dedi, - "qalıb sizinlə birlikdə vuruşacağam".

Daşaltı əməliyyatının daş altında qalan sirləri

Respublikada siyasi vəziyyət gərginliyi ilə son həddə çatmışdır. Ayaz Mütəllibovun hakimiyyəti çökmək üzrə idi, hakimiyyəti əldə saxlamaq üçün mütləq hansısa bir uğurlu əməliyyatı həyata keçirmək lazım idi. Elə bu səbəbdən də Riad Əhmədovu Müdafiə Nazirliyinin əks-kəşfiyyat idarəsinə dəvət etmişdilər. Onun döyüş təcrübəsindən, peşəkar kəşfiyyatçı olmasından bəhrələnmək lazım idi. Hələ 1991-ci ildə erməni yaraqlılarının mühüm strateji dayaq məntəqələrindən biri olan Çaykəndin azad olunmasında Riad Əhmədov xüsusilə fərqlənmiş, misilsiz qəhrəmanlıq göstərmiş və igidliyinə görə yüksək mükafata layiq görülmüşdür. O, Əfqanıstan müharibəsi veteranlarından ibarət döyüşçüləri ətrafına toplamış və hərbi əməliyyatlarda qəhrəmanlıq göstərmişdir.

Riad 1992-ci ilin yanvar ayının 22-də yenidən Şuşaya göndərilir. Bu dəfə MN-nin əks-kəşfiyyat idarəsinin polkovnik-leytenantı R.Əhmədov öz dəstəsi lə "Daşaltı əməliyyatında" iştirak edəcəkdi. O, yanvar ayının 25-də axşam saatlarında polis idarəsinə gəldi, çox səmimi görüşdük, əməliyyatla bağlı söhbətimiz oldu, hər ikimiz bu qənaətdə idik ki, bu əməliyyatı tələsik həyata keçirmək olmaz. Bunun üçün ən azı bir ay hazırlaşmaq lazımdır, lakin bu yuxarıların tapşırığı idi, əməliyyat mümkün qədər tez olmalı idi. Oldu da. Yanvarın 26-da baş tutan əməliyyat əslində baş tutmadı, süquta uğradı. Riad Əhmədovun rəhbərlik etdiyi dəstə ermənilərin çoxlu sayda canlı qüvvəsini məhv etsə də, əməliyyatın tələsik və uğursuz hazırlanması bizim məğlubiyyətimizlə başa çatdı. Mənim igid dostum vəzifəsini, rütbəsini itirməkdən qorxmurdu. O, təmsil etdiyi orqanın bölgəyə ezam olunmuş səlahiyyətli və cavabdeh işçisi kimi yox, əsl döyüşçü kimi fəaliyyət göstərib, millətinə xidmət edirdi. Münaqişələrin baş verdiyi, döyüşlərin qızışdığı bölgələrdə olurdu, başqaları kimi ezamiyyət müddətini daldada, tələm-tələsik başa vurub rahat ev-eşiyinə qayıtmırdı. Həmişə deyərdi: "Mənim indi bir məqsədim var, ermənilərə qarşı vuruşub onlara öz yerlərini göstərmək, torpaqlarımıza uzanan çirkli əlləri kəsməkdir".

Şuşa, Kərkicahan, Meşəli, Kosalar, Çəmilli, Xəlfəli, Malıbəyli, Quşçular, Nəbilər və digər yaşayış məntəqələrinin hamısı ilə qısa bir müddətdə tanış olmuşdur. Polislə birlikdə bu ərazilərdə aparılacaq əməliyyatları müzakirə edib və bütün döyüşlərdə öndə olurdu. Dəfələrlə olmuşdur ki, ezamiyyət müddəti bitdikdən sonra da rəhbərlik ilə telefon əlaqəsi saxlayıb ezamiyyə müddəti artırardı ki, növbəti döyüş əməliyyatlarında iştirak etsin.

Rus kəşfiyyatı onu izləyirdi

Riadla bağlı bəzi real faktları qeyd etmək yerinə düşərdi. 1991-ci ilin yayında bəzi məlumat daxil oldu ki, ermənilər yaşadıqları Göytala, Kirov, Yeksaux, Qaladərəsi kəndlərində Ermənistandan gələn silahlılar var və onlar azərbaycanlılara qarşı terror aktı hazırlayırlar. Riadla birlikdə əməliyyat planı hazırladıq. Tez bir zamanda həmin kəndlərdə geniş miqyaslı reyd keçirdik. Ermənilərdən külli miqdarda döyüş sursatı müəyyən edib götürdük. Ən başlıcası isə həmin əməliyyat nəticəsində Ermənistandan gələn vertolyotu, 25 nəfər erməni yaraqlısı ilə birlikdə girov götürdük. Eyni zamanda çoxlu sayda silah-sursat, Azərbaycan ərazilərinin xəritələrini əldə edib qənimət götürdük. Vertolyotu Şuşaya çətinliklə də olsa, endirə bildik, çünki mənim, Riadın və digər əməkdaşlarımızın da mindiyi vertalyotu ermənilər Ermənistana qaçırmaq istəyirdilər.

Ayaz Mütəllibov tələb etdi

1991-ci ilin iyul ayında ermənilər 2 nəfər azərbaycanlını girov götürmüşdülər. Riadla görüşüb birlikdə əməliyyat planı hazırladıq, elə həmin gün 2 nəfər ermənini girov götürdük. Bu çox böyük qalmaqala səbəb oldu. Rus kəşfiyyatı bunu Riadla mənim birgə hazırladığımız əməliyyat planı nəticəsində həyata keçdiyini öyrənmişdi. Hər ikimiz dövlətin məsul işçiləri idik və qanunla biz asayişi qorumalı idik. Həmin dövrdə respublikaya rəhbərlik edən Ayaz Mütəllibov da erməni girovlarının tezliklə azad olunmasını tələb edirdi. Lakin biz ermənilərin 2 azərbaycanlı girovun başına gətirdiklərinə adekvat cavab verdik.

Kərkicahan kəndinin müdafiəsi zamanı da belə analoji hadisə baş vermişdi. Ermənilər rus havadarlarının xeyir-duası ilə kəndə hər tərəfdən hücuma keçmişdi. Qızğın döyüşlər getdi. Ermənilər xeyli canlı qüvvə və texnika itirdi. Döyüş zamanı 2 nəfər erməni yaraqlısını əsir götürdük. Ruslar təkidlə onları azad etməyimizi tələb edirdi. Riadın xüsusi təkidi ilə ermənilər tərəfindən girov götürülmüş azərbaycanlılarla erməniləri dəyişmək istəyimizi onlar rədd etdi və biz də analoji addımlar atdıq.

Silahımız yox idi

Qarabağda Arkadi Volskinin rəhbərliyi altında xüsusi komitə fəaliyyət göstərirdi. Tərəflərin münaqişə şəraitində yaşamaması, hadisələrə nəzarət etməsi, tərəflər arasında sülhə nail olmaq missiyasını bir tərəfə qoyub, ermənilərə havadarlıq edən bu komitə azərbaycanlılara qarşı çox kəskin bir mövqe tutmuşdur. İş o yerə çatmışdır ki, ermənilərin silahla təmin olunmasına şərait yaradan volskçilər, əksinə azərbaycanlılardan ov tüfəngini belə yığışdırmışdılar. Onlar Azərbaycan polislərinin tabel silahlarını da müsadirə etmişdilər. Şuşa polisi demək olar ki, əliyalın qalmışdır. Riad Əhmədov özünəməxsus olan tabel silahını - qısalüləli avtomatı əməkdaşlarımıza vermişdir ki, bu silahdan bütün əməliyyatlarda istifadə olunurdu.

Yerli özünümüdafiə batalyonunun silahla təmin olunmasında da, Riad Əhmədovun xüsusi rolu var idi. Mən onunla qısa bir zaman kəsiyində Gürcüstana gedib oradan xeyli silah-sursat alıb gətirdik və döyüşçülərimizə payladıq. Eyni zamanda çoxlu sayda hərbi geyimlər alıb gətirmişdik ki, bu da döyüşçülərimizin vahid bir formada fəaliyyət göstərməsi üçün çox böyük önəm daşıyırdı.

Cəsur zabit, mətin döyüşçü, vətənpərvər insan olan Riad Əhmədov bu döyüşdə qəhrəmancasına həlak oldu. Göstərdiyi misilsiz qəhrəmanlığına görə Riad Fikrət oğlu Əhmədov Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1992-ci il 07 iyul tarixli 833 saylı fərmanı ilə "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adına layiq görüldü.

Heç kəs unudulmur, heç nə yaddan çıxmır

Bakıdakı 203 saylı orta məktəb şəhid qardaşımın, əziz dostum Riad Əhmədovun adını daşıyır. Bəli, belə insanlar unudulmur. Çünki onların keçdikləri qısa, lakin mənalı həyat yolu əslində bir məktəbdir. Və nə yaxşı ki, Riad kimi oğullarımızın adları əbədiləşdirilir. Gələcək nəsillər, sabahın müstəqil gəncləri, yeniyetmələri bu qəhrəmanların həyat yolu ilə maraqlanır, öyrənib, onlar kimi vətənə, millətə layiq övlad olacaqlar. Bu gün müstəqilliyini ikinci dəfə əldə etmiş torpaqların 20 faizi hələ də işğal altında olan vətənimiz üçün bu taleyüklü bir məsələdir. Biz gənclərimizə Riad kimi qəhrəmanların ruhunda böyüməyi tövsiyə etməliyik. Onlara vətəni, milləti sevməyi, lazım gələrsə onların uğrunda ölməyi bacarmağı öyrətməliyik. Respublika hüquq-mühafizə orqanları Riad Əhmədovla fəxr etməlidir və gənc əməkdaşlara onun qəhrəmanlığı, keçdiyi döyüş yolları barədə mütəmadi təbliğatlar aparılmalıdır. Gənclərimiz bilməlidirlər ki, bir yolumuz var, o da - Riad Əhmədov və digər qəhrəmanlarımızın mənfur düşmənlərdən qisaslarının alınmasıdır. Biz həmişə döyüşə hazır olmalıyıq.

Son vaxtların bəzi ürəkbulandıran hadisələri mənə bunları deməyə əsas verir. Mitinq adı altında gəncləri küçələrə çıxarmaq, pozucu, qanqaraldıcı hadisələrə rəvac vermək əslində düşmən dəyirmanına su tökmək kimi bir şeyidir. Həmin insanlar gənclərimizə vətəni necə sevməyi, necə qorumağı öyrətməlidirlər. Başa salmalıdırlar ki, bu gün Azərbaycan üçün taleyüklü məsələ torpaqlarımızın erməni işğalından azad olunmasıdır. Bunun üçün də Azərbaycan gənci Ali Baş Komandanın çoxdan gözlənilən əmrini gözləyir. Küçələrə çıxıb nümayiş edən, mitinq keçirən o gənclərin də yeri həmin gənclərin yanındadır. Necə ki, Riad Əhmədov kimi gənclərimiz bu vətənə canlarını qurban veriblər. Qoy bəzi dırnaqarası siyasi liderlər buna fikir versinlər. Başa düşsünlər və ətrafındakılara başa salsınlar ki, vətən uğrunda ölmürlər, onlar əbədi yaşayacaqlar, Riad Fikrət oğlu Əhmədov kimi.

Vahid Bayramov

Ədalət.- 2011.- 27 aprel.- S. 6.