GÖRKƏMLİ PUBLİSİST, XEYİRXAH ALİMİN ANIM MƏRASİMİ

Ölkəmizdə elm və təhsilin inkişafında daima fərqlənən, özünəməxsus yeri və rolu olan, xalq arasında "elm məbədi" sayılan Bakı Dövlət Universiteti həmişə olduğu kimi bu günlərdə də qonaq-qaralı idi. Ölkə başçısının elm və təhsilin inkişafına xidmət edən sərancamlarına, fərmanlarına daima diqqət və qayğı ilə yanaşan BDU-nun professor-müəllim heyəti, xüsusən də rəhbərliyi bu dəfədə öz amalına sadiq qaldı.

"İctimai-siyasi xadim, görkəmli alim, istedadlı publisist, jurnalist, Nəsir İmanquliyevin 100 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 23 noyabr 2011-ci il tarixli sərəncamı ilə bağlı universitetdə bir canlanma var idi. Hörmətli millət vəkli, akademik, universetin rektoru Abel Məhərrəmovun rəhbərliyi və dəstəyi ilə kecirilən bu tədbir bir daha sübut etdi ki, qocaman təhsil ocağı, onun rəhbəri böyük elm xadimlərinə, onların əməyinə, xatirəsinə qarşı həmişə böyük ehtiramla yanaşıb. Abel müəllimin elmi və ictimai-siyasi fəaliyyəti nəticəsində universitetdə elmin, ali təhsilin inkişafı naminə həyata keçirdiyi ardıcıl tədbirlər, yubleylər bir daha bu nüfuzlu elm məbədinin fəallığını göstərir. Abel Məhərrəmovun vətəndaşlıq və intelekt istedadının bütün gücü ilə özünü göstərməsinin bu yubileydə bir daha şahidi oldum. Keçən həftə BDU-da kecirilən respublika və universitet səvviyəli bu tədbir bir daha bunun bariz nümunəsi oldu.

Tanınmış ictimai-siyasi xadim və publisist, əməkdar jurnalist Nəsir Əsəd oğlu İmanquliyevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş təntənəli tədbir BDU-nin Böyük Akt zalında keçirildi. Tədbirdə hökumət nümayəndələri, Milli Məclisin deputatları, tanınmış elm və mədəniyyət xadimləri, görkəmli jurnalistlər, tələbələr iştirak etmişlər. Çox yüksək səviyyədə hazırlanan tədbiri giriş sözü ilə BDU-nun rektoru, Milli Məclisin deputatı, akademik Abel Məhərrəmov acdı:

Azərbaycanın ictimai-mədəni mühitində çox böyük yaradıcılıq izi qoyub getmiş professor Nəsir İmanquliyevin həyat yolu haqqında düşünəndə bu nadir şəxsiyyətin öz xalqına, millətinə göstərdiyi iki mühüm xidməti yada düşür. Bunlardan birincisi, onun klassik ənənələrimizə söykənən maarifçilik fəaliyyəti - çoxşaxəli Azərbaycan jurnalistikasında yaratdığı yeni məktəb, digəri isə bu məktəbin davamçılarını yetişdirməsidir. Çox müxtəlif və çox məsuliyyətli vəzifələrdə çalışan Nəsir müəllim ömrünün son anınadək yaradıcılarından biri olduğu jurnalistika məktəbini və bir də bu məktəbin universitet müəllimliyini heç nəyə dəyişmədi.

Ömrünü universitetin, milli mətbuatımızın inkişafına, jurnalist kadrların hazırlanmasına həsr etmiş Nəsir İmanquliyevin uşaqlıq, gənclik illəri inqilablardan, repressiya və müharibələrdən keçib. Lakin harda çalışmasından asılı olmayaraq, bütün anlarda milli dəyərlərimizin inkişafına, elmə, maarifə xidmət etmişdir. Nəsir müəllim mətbuata da özünün milli vətənpərvərlik hisslərindən, ədəbi-mədəni dəyərlərə olan sevgisindən gəlmişdi. Tale onu "Gənc işçi", "Kommunist", "Yeni yol" kimi qəzetlərin redaksiyalarında püxtələşdirmişdi. Bu qəzetlərdə məsul vəzifələr tutan Nəsir müəllim publisistik və ədəbi yazıları ilə yeni dövr jurnalistikasına Həsən bəy Zərdabi ənənələrini gətirmişdi. Müharibənin odundan-alovundan keçən bu böyük qələm sahibi 1942-ci ildə Krım cəbhəsində təkcə süngüsü ilə deyil, həm də qələmi ilə döyüşmüşdü.

"Döyüşən Krım" qəzetində məsul katib, hərbi hissədə tərcüməçi və siyasi işlər üzrə müavin kimi xidmət edən Nəsir müəllim həm də döyüşən yazıları ilə əsgərlərin vətənpərvərlik ruhunu formalaşdırmışdı. Sonra onun arxa cəbhəyə - Bakıya, köhnə iş yerinə, "Kommunist" qəzetinə göndərilməsi daha çox qələmi ilə döyüşə biləcək, insana dərin inamdan irəli gəlirdi.

Nəsir müəllim ordudan tərxis olunduqdan sonra "Kommunist" qəzetində məsul katib və baş redaktorun müavini kimi fəaliyyət göstərdi. O, bu qəzetdə "Döyüşən səhifələr" guşəsi yaratmaqla, cavanlara vətənə məhəbbət hissi aşılayırdı. Qəzetdə şəxsən onun təşəbbüsü ilə yaranan ədəbiyyat dərnəyi isə bütöv bir şair, yazıçı nəslinin, xüsusən də cəbhə yazarlarının yetişməsinə, püxtələşməsinə təkan verirdi. 1946-cı ildə o zaman çox-çox qələm sahibinə nəsib olmayan Moskva Mərkəzi Qəzet Kursunu bitirən Nəsir müəllim bir ildən sonra Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsində pedaqoji fəaliyyətə başladı. Bu, o dövr idi ki, filologiya fakültəsi nəzdində jurnalistika şöbəsi yaradılırdı. Elə o ildən universitet auditoriyalarına qədəm qoyan böyük publisist və jurnalist Nəsir İmanquliyevin adı həm də universitetin bugünkü jurnalistika fakültəsi qurucularının cərgəsinə yazıldı.

Nəsir müəllimin universitet ömrünün böyük bir kəsimini müşahidə etmək mənə də qismət olub. Mən də tez-tez onunla ya universitetin dəhlizlərində, auditoriyalarda, ya da həyətdə rastlaşırdım. Vəzifəmin mənə verdiyi ən böyük şans bütün fakültələrdə çalışan müəllimlərlə ünsiyyətdə olmağım idi. Nəsir müəllim cüssəli boy-buxunundan tutmuş nəzakətli, son dərəcə etik davranışına qədər bütün məqamlarında bizim tarixdən və bədii əsərlərdən tanıdığımız klassik müəllimin tipik obrazı idi".

Bir anlıq salona nəzər saldım. Abel müəllim aydın, sadə və səlis nitqi ilə hər kəsin diqqətini özünə cəlb etmişdir. Ümumiyyətlə, yalnız bu yubileydə deyil, hər bir tədbirdə, yubileydə Abel müəllim öz çıxışı ilə sanki dinləyicilərini sehirləyir. Çünki, əksəriyyətinin söylədiyi şablon ifadələrdən, pafoslu sözlərdən uzaq bir çıxış edir. Bu zaman yadıma 2006-cı ildə Jurnalistika fakültəsinin kecirdiyi "Füyuzat" jurnalının yubleyi düşdü. Abel müəllim o yubleydə elə çıxış etdi ki, sanki o "Füyuzat" ədəbi məktəbinin tədqiqatçısıdır. Füyuzatçılar, onların mətbuat tariximizə gətirdiyi yeniliklər, yaratdıqları ədəbi məktəb haqqında çox maraqlı və dəyərli məlumatlar verdi.

Bugünkü, yubileydə də müasir jurnalistikamızda Nəsir müəllimin özünəməxsus məktəb yaratmasından bəhs edən rektor çxışını belə davam etdirdi:

"Əlbəttə, mətbuat dünyasına gəlişi ilə jurnalistika sahəsində öz məktəbini yaradan Nəsir müəllimin ən böyük əsərləri onun yetirmələri, yaradıcısı olduğu "Bakı" və "Baku" qəzetləridir. Lakin onun şah əsəri ərəb-məhcər ədəbiyyatının dünyada tədqiqatçısı, Azərbaycanı və türk dünyasını ideya və məfkurə birliyinə çağıran, Şərqi və Qərbi birlik-qardaşlıq fəlsəfəsinə səsləyən, Bakı Dövlət Universitetinin professoru, AMEA Şərqşünaslıq İnstitutunun direktoru, ərəb fılologiyası üzrə məşhur tədqiqatçı alim, filologiya elmləri doktoru, professor Aida xanım İmanquliyeva idi. Nəsir müəllim heç nə yazmasaydı belə, Azərbaycan xalqının yaddaşına - böyük ziyalı, vətənpərvər insan, böyük şəxsiyyət kimi yazılacaqdı. Çünki o, dünya şərqşünaslarının adını hörmətlə çəkdiyi Aida xanıma ruhundan qida vermişdi.

Bu bir həqiqətdir ki, alimin-şəxsiyyətin bu dünyada tamamlanan cismani ömrü ruhunu köçürdüyü sanballı əsərlərində, amalının və əməlinin davamı olan yetişdirmələrinin duyğularında yaşayır.

Bakı Dövlət Universitetinin məşhur simaları ilə eyni cərgədə dayanmaq haqqını hələ çox-çox əvvəl qazanan professor Nəsir İmanquliyevin məhəbbətlə xatırlanan şəxsiyyəti, imzası var. Bu imzalar içərisində ən böyüyü "Bakı", "Baku" qəzetlərinin 35 illik komplektlərində saxlanılır. Nəsir müəllim 35 il hər gün axşama doğru bu iki qəzeti çapa imzalamışdır. İşindən-gücündən evə yorğun qayıdan şəhər əhalisinin avtobusda, istirahət parklarında maraqla oxuduğu, bitməkdə olan günün xəbərlərini axşam çağında bilmək istədiyi qəzetlər idi "Bakı" və "Baku". Yeni tipli mətbuat orqanını məktəb səviyyəsinə Nəsir müəllim qaldırmışdı. Bu məktəbin yaradıcılıq prinsiplərini, mahiyyətini yeni nəslə yenə də Nəsir müəllim özü öyrədirdi.

Bu gün xalqımıza, dövlətimizə, gəncliyimizə, bütövlükdə mədəniyyətimizə xidmət edən Bakı Dövlət Universitetinə görə biz onu yaradanlara, yaşadanlara, çağımıza gətirib çıxaranlara borcluyuq. Nəsir İmanquliyev universiteti bu günümüzə gətirib çıxaran ziyalılarımızın ön cərgəsində duran nəhəng simalardan biridir".

Tədbirdə professor Şirməmməd Hüseynov, Azər-TAc-ın baş direktoru Aslan Aslanov, BDU-nun kafedra müdiri Cahangir Məmmədli, "Azərbaycan" qəzetinin baş redaktoru, Bəxtiyar Sadıqov, Yevlaxda çıxan "Kür" qəzetinin baş redaktoru Əminə Yusifqızı çıxış etmişdir.

Tədbirin sonunda görkəmli mətbuat xadimi Nəsir İmanquliyevin ailə üzvüləri adından çıxış edən M. V. Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin Bakı filialının rektoru, professor Nərgiz Paşayeva tədbirin iştirakçılarına minnətdarlığını bildirmişdi. Azərbaycan jurnalistikasının tarixindən, keçdiyi inkişaf yolundan və bu günündən danışan xanım vurğulamışdır ki, Azərbaycanda Həsən bəy Zərdabi tərəfindən təməli qoyulmuş və XX əsrdə bir çox görkəmli şəxsiyyətlərin davam etdirdikləri jurnalist sənəti bu gün öz bayramını qeyd edir. Azərbaycan mətbuatında özünəməxsus yeri və rolu olan Nəsir İmanquliyevdə bu görkəmli şəxsiyyətlərin yetirmələri kimi ömrünün sonundək jurnalistikanın nəzəriyyəsi və təcrübəsi ilə məşğul olmuş, milli kadrların formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Xeyirxahlığı ilə yaddaşlara hopan Nəsir müəllim nəcib insan idi. Buna görə də o, bir çoxlarına mənəvi atalıq etmişdi. Onun övladı tək deyildi, onun övladları onun yetirmələri, qəzetin əməkdaşları, jurnalistlərdi.

Sonda rektor xanım bu tədbirin belə yüksək səviyyədə kecirilməsi üçün ailə adından BDU-nun kollektivinə, xüsusən də rektor Abel Məhərrəmova minnətdarlığın bildirmişdi.

Maraqlı tədbir konsert proqramı ilə davam etmişdir.

Qərənfil Dünyamin qızı

BDU-nun Mətbuat tarixi və ideoloji iş kafedrasının müəllimi,

fiologiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru

Ədalət.- 2011.- 27 dekabr.- S.6.