Ondan daha ailəcanlısı, daha qayğıkeşi olmayacaq

Doğrusu, bu müsahibəyə qədər mən də onun ailəli olduğunu bilmirdim. Amma...

...Elxan Əhədzadənin evinin yaxınlığındayam və zahiri görünüşüylə eynilə atasını xatırladan balaca Rafael anası Səbinə xanımla məni qarşılayır. Açığı, söhbətimizin bu qədər çətin alınacağını da gözləmirdim. Amma həyat yoldaşı Səbinə Məmmədovanın danışdıqlarından sonra....

"Məndən 28 yaş böyükdür"

- Səbinə xanım, Elxan müəllimlə ilk tanışlığınız barədə danışın.

- 1998-ci il idi. Mən Üzeyir Hacıbəyovun ev muzeyində işləyirdim. Muzeyin indiki direktoru Sərda Fərəcov da o zamanlarda bəstəkar kimi çalışırdı. İlk dəfə onu avqustun axırları gördüm və sentyabrın 15-də Sərdar müəllimin iştirakıyla ilk görüşümüz oldu. Amma fikir əvvəldən varimiş. Heç bilmirdim ki, onun məndən xoşu gəlib.

- Sentyabrın 15-də baş tutan görüşünüzdə onun məqsədini bilirdiniz?

- Xeyr. Sonradan mən ondan soruşdum ki, özün niyə yaxınlaşmadın. Dedi ki, yaş fərqimizin böyük olmağına görə cəhd eləmədim. Çünki məndən 28 yaş böyükdür. O zaman mənim 22 yaşım var idi.

- Ailəli olmuşdunuz?

- Xeyr.

- Təklifini necə qarşıladınız?

- Normal. Çünki o yaşından çox cavan görünürdü. Sonra özü evimizə gəldi və atamla tanış oldu, elçiliyi özü elədi. Ailəm də normal qarşıladı və mən istədiyimdən fikrimə hörmətlə yanaşıldı. Halbuki, o mənim atamdan da 11 ay böyükdür.

- Toyunuz oldumu?

- Xeyr. O artıq bir dəfə ailə qurduğundan bunları istəmədik.

"Mənimlə evlənənə qədər 28 il ailə qurmayıb, tək yaşayıb"

- Elxan müəllimin nə zamansa ailəli olduğunu bilirdiniz?

- Bilirdim. Amma tanımırdım, münasibətim yox idi.

- Evliliyinizdən sonra onun ilk ailəsindən zənglər və sair kimi şeylər olmadı?

- Qətiyyən. Çünki onların evliliyi qarşılıqlı şəkildə pozulmuşdu. Mən sonradan öyrəndim ki, o ilk ailəsindən 1974-cü ildə ayrılıb. Cəmi bir il evli olmuşdu. Mənimlə evlənənə qədər 28 il ailə qurmayıb, tək yaşayıb. Biz ailə quranda o keçmiş Basin, indiki Füzuli küçəsində yaşayırdı. Bu evi sonradan aldıq.

- Onun hansısa qeyri-adi xüsusiyyətləri var idimi? Səhnədə, efirdə kifayət qədər əsəbi, sərt görünürdü...

- O səhnədə, başqaları üçün sərt idi, evdə tamam başqaydı. Soruşurdular ki, o sərt adamdır, necə yola gedirsiniz? Oğlu da eynilə özü kimidir. Elə bilirdim ki, Elxan uşaqsevər deyil. 2006-cı ildə Rafael doğulanda gördüm ki, səhv fikirləşmişəm.

"Günlərin birində qız deyib ki, səndən hamiləyəm"

- Bildiyimə görə, onun ilk nigahından da bir oğlu var idi...

- Uşağın bir yaşı tamam olanda ayrılıblar. Sonra bildim ki, ilk dəfə sevərək evlənməyib. Elxan İncəsənət İnstitutunda həmin qızla oxuyurmuş. Bir müddət görüşüblər və günlərin birində qız deyib ki, səndən hamiləyəm. Məcbur olub evlənib. Çünki institutdan qovula bilərdi. Rəhmətlik deyirdi ki, uşağın ondan olmasına inanmır. Qadın həmin vaxt başqa insanlarla da görüşürmüş. Zarafatla deyirdi ki, pulum olsaydı, analiz etdirib düzünü bilərdim. Amma mən belə məsələlərə qarışmırdım.

- İndi onun qohumları bura gəlib-gedirlər?

- Əlbəttə. Qardaşları, ən çox da ondan kiçik qardaşı Tərxan hər zaman yanımızdadır.

- Deyəsən onda hepatit virusu var idi...

- Bəli. Elxan gözündən əməliyyat olunanda müayinə olundu və heç bir problemi çıxmadı. Amma sonradan onda hepatit S virusu yaranmışdı.

- Dəfn mərasimi burda oldu?

- Bəli.

"Ölənə qədər 20 gün yataqda qaldı və bir dəfə də halını sormadılar"

- Keçmiş həyat yoldaşı və oğlu gəlmişdimi?

- Xeyr, mən görməmişəm. 20 gün yerdə yatdı, bir dəfə də gəlmədilər. 12 ildə oğlunun üzünü görməmişəm. Amma sonra dedilər ki, deyəsən oğlu yasa gəlibmiş.

- Umduğunuz insanlardan kimlər yasa gəlmədilər?

- Heç nəyi gizlətməyəcəyəm. Elxanla tərəf müqabili olmuş xalq artistləri, əməkdar artistlərin heç biri gəlmədi. Bu barədə özlərinə də demişəm. Amma adlarını çəkmək istəmirəm.

- Teatrın rəhbərliyi necə?

- Direktor Əliqismət Lalayev, müavin Elxan Ocaqov, truppa müdiri Novruz Qartal və digərləri gəlmişdi.

- Kimlər bu arada sizə daha çox dəstək oldular?

- Hamı. Novruz Qartal, Ülviyyə Əliyeva, bəstəkar Rəşid Şəfəq, teatrın xorunda işləyənlər, rəhbərləri Vaqif Məstanov başda olmaqla mənə çox dəstək oldular.

"Dedilər ki, hər xalq artistini orada basdırsaq, yer qalmaz"

- Dövlət Qurumlarından gələnlər var idi?

- Mədəniyyət və Turizm Nazirliyindən əklil göndərdilər və bir maşın verdilər. Hətta müraciət elədik ki, Fəxri Xiyabanda dəfn olunsun. Dedilər ki, hər xalq artistini orada basdırsaq, yer qalmaz. Biz də Xırdalanda anasının ayağı altında dəfn elədik.

- Sənət aləmindən, tanınmış insanlardan kimlər gəlib-gedirdi?

- Aktyor Ramil Qasımov, Mübariz Tağıyev, Yaşar Nuri gəlirdi. İlk gələn Ramil oldu və bütün telekanallara xəbər verdi. Hətta Şeyxülislam Hacı Allahşükür Paşazadə də dəfn mərasimində idi.

- Dünyasını dəyişdiyi anları necə xatırlayırsınız?

- Səhərə yaxın saat 4 idi. Mən yatmırdım, yanında otururdum. Anlaqlı idi. Düzü, bu məsələdə həkimləri günahkar görürəm. Qızdırması düşmürdü, burnundan qan açıldı, simptomlar var idi. Nə qədər dərmanlar alındı və heç bir köməyi olmadı. Xəstəxanaya aparmaq istədik, razılaşmadı. Dedi ki, ürəyim bulanır, vedrəni gətirdim və o vedrəylə bir qan qusdu. İcazə vermədi ki, indi yox, səhər tezdən 9-da zəng vurarsan. Təcili yardım həkimi başısoyuqluq elədi. Sonra məni qan üçün göndərdilər. Qayıdanda artıq nəfəs almırdı. Amma gözləri açıq idi. Yanında anam və oğlu var idi. Anam deyir ki, Elxan həkimlərə dedi ki, mən artıq gedirəm, uşağımı yanıma qoymayın qorxmasın. Artıq özü hiss edirmiş. Uşaq səhər durub atasının şəkliylə salamlaşır. Deyir ki, məni atanın qəbri üstünə apar.

- Teatr elə bir yerdi ki, burda söz-söhbətlər daim olur. Onun kimlərlə umu-küsüləri olurdu?

- Çox xalq artistləri onunla səhnə paylaşmaq istəmirdilər, onun kölgəsində zəif görünəcəklərindən qoxurdular. Çünki 5 kəlməlik bir rolu da yaddaqalan ifa edirdi. Paxıllıq edirdilər.

- Son vaxtlar saç düzümünü dəyişmişdi. Konkret desək, saçını uzatmışdı. Bu hansısa filmə, yaxud çəkilişə görəydi, yoxsa...?

- Sadəcə zövqə görə. Onun da, mənim də xoşuma gəlirdi. Oğlunun da saçını uzadırdı. Dəbi çox sevirdi. İstəyirdi ki, çıxaq mağazaları gəzək, nələrsə alaq. Standart şeyləri xoşlamırdı.

- Hər ikiniz teatrda çalışırdınız. Teatrın gəliri də bəlli. Bəs necə dolanırdınız?

- O, həm də min manat prezident təqaüdü alırdı. Yığımcıl deyildi. 2006-cı ildə xalq artisti adı alandan sonra o mükafatı aldı. Çox insanlar elə bilirdi ki, nə qədər pulu qalıb. Nəyi var idisə xərcləyirdi. Uşaq nə deyirdisə, onu alırdı.

"Başa düşürəm ki, bu işin mahiyyətində hansı təkliflər durur"

- Bu sualıma tam səmimi cavab verməyinizi istəyirəm. Çünki Azərbaycanda belə şeylər çox dəbdir. Kimsə dünyasını dəyişən kimi onun xanımına iyrənc təkliflər başlayır...

- Konkret təklif olmayıb. Amma mənə işlər təklif ediblər. Başa düşürəm ki, bu işin mahiyyətində hansı təkliflər durur. Ona görə də qəbul etmədim. Necə oldu ki, bu təkliflər məhz o öləndən sonra edildi? Elxan mənim üçün hər şey idi, anam, atam, dostum idi. O ölübsə, mən də yoxam. Dəfələrlə intihar eləmək istəmişəm. Sadəcə, uşağı böyütmək qarşımı kəsib. Bəlkə də bu müddətdə xalam yanımda olmasaydı, intihar eləmişdim. Uşağı da öldürmək istəyirdim ki, narahat ölməyim. Özümə nifrət edirəm ki, onsuz yaşaya bilirəm. Elxanın oğluna olan arzularını həyata keçirmək istəyirəm.

- Nə arzuları var idi oğluyla bağlı?

- İstəyirdi ki, o idmançı olsun, ali təhsil alsın. Arada uşaq da deyirdi ki, mən də atam kimi xalq artisti olacağam, oxuyacağam. İkinci uşağımızın dünyaya gəlməsini istəyirdi. Deyirdi ki, uşaq tək qalır. Oxumadığı nə qədər mahnıları qaldı. Müslüm Maqomayevin mahnılarını elə oxuyub ki...

- Özünü daha çox aktyor, yoxsa müğənni hesab edirdi?

- İncəsənət institutunun musiqili komediya fakültəsini bitirmişdi. Amma estrada janrına daha yaxın idi. Məsələn, 2009-cu ildə Dağıstanda Müslüm Maqomayevlə bağlı gecə keçirilirdi. Şunudağ rayonunda hər il böyük festival keçirilir. Biz də orda iştirak elədik, 6-7 mahnı oxudu, elə qarşıladılar ki...

- Deyəsən ilk nigahından olan oğlu sizi məhkəməyə verib...

- "BT"yə getdim ki, evi ya öz, ya da uşağın adına keçirim. Orda bildirdilər ki, bu evin üzərində məhkəmə iddiası olduğuna görə, mümkün deyil. Bu haqda qardaşına dedim və hamı təəccübləndi. Heç kim gözləmirdi ki, oğlu belə bir iddia qaldırar. Evi təxminən 8 il əvvəl Elxanla ikimiz 11 min dollara almışıq. Pulun yarısını mən, yarısını da o qoyub. Artıq vəkil tutmuşuq.

"Onu qısqanmağımdan xoşu gəlirdi"

- Sizi qısqanırdı?

- Hə, ancaq "povod" vermirdim.

- Bəs siz?

- Çox qısqanırdım. Deyim ki, onu qısqanmağımdan xoşu gəlirdi. Deyirdi ki, bir gün anangildə qalsan, evə qayıtma. Heç vaxt pul haqq-hesabı soruşmurdu. Onu səhnədə də qısqanırdım. Amma sonra öyrəşdim.

- Konkret kimlərə?

- Aktrisalara. Amma son vaxtlar vərdiş eləmişdim. Mən də bilirdim ki, tamaşa zamanı rejiissorun tapşırığı - məsələn, oğlanın qoluna girmək - onun xoşuna gəlmir, tabe olurdum. Dağıstana gedəndə oğlunu öyrədirdi ki, belə otur, qoy kimsə onun yanında oturmasın.

- Yaş fərqini hiss edirdiniz?

- Yox. Çünki o böyüklə böyük, kiçiklə kiçik idi. Mən hətta məktəbdə oxuyandan qızlarla söhbətimizdə deyirdim ki, həyat yoldaşım yaşlı olacaq. Etiraf edim ki, efirdən heç vaxt ondan xoşum gəlməyib. Həm də ki, onu elə yaşda tanıdım ki, sevdiyim olmamışdı.

- Nə zamansa sizə əl qaldırmışdı?

- Yox. Tam səmimi deyirəm.

- İndi necə dolanırsınız?

- Məvaciblə və bir də Hərbi Orkestrdəki təqaüdünü-120 manat alırıq. Başqa gəlirim yoxdur.

- Çətin deyil ki?

- Hələ ki, dolanırıq. Qaynım da kömək edir. Bəlkə də uşaq balaca olduğundan çox hiss etmirəm. İndi mənim maddi dəstəkdən çox mənəvi dəstəyə ehtiyacım var.

- "Qorxma, mən səninləyəm" filminə çəkilməliymiş. Bu haqda danışdımı ki, niyə o filmə çəkilmək alınmadı?

- Bəli. Hətta sınaq çəkilişləri də olubmuş. Amma son anda naməlum səbəblərdən Polad Bülbüloğlu çəkilib.

- Haqqında bu qədər gözəl ifadələr işlətdiyiniz bir insanı daha əvvəl tanımaq istərdinizmi?

- Yox. Bunu ona da deyirdim. Çünki cavanlıqda çox yaraşıqlı olub. İstəmirdim ki, onu qısqanım. Hətta mənim onunla görüşməyimi bilənlər dedilər ki, səni atacaq, vaxtını keçirir... Mənə deyirdilər ki, o gəzəyəndir. Dərindən tanıyandan sonra fikirlərim alt-üst oldu.

"Hərdən uşaq da deyir ki, həkimə getmə, səni də ata kimi ödürərlər"

- Tək qalanda lent yazılarına qulaq asırsınız?

(Elə bu məqamda Rafael atasının lent yazılarını səsləndirir və Səbinə xanım çox çətinliklə danışır)

- Əvvəl toxuna bilmirdim o lentlərə. Çox çətin gəlir. Səsini eşidəndə çox pis oluram. Çəkilişlərinin videoyazısı var. Onlara baxanda elə bilirəm ki, indicə evə qayıdacq çəkilişdən sonra. Yoxluğuna öyrəşə bilmirəm. (kövrəlir)

Elxansız qalmaq istəmirəm. O ölməməliydi. Allah hər kəsə cansağlığı versin. Yaşar Nuri də ikinci dəfə eyni xəstəlikdən əməliyyat olundu. Amma Elxançün heç kəs heç nə eləmədi. Həkimlər də çox laqeyd oldular. Hərdən uşaq da deyir ki, həkimə getmə, səni də ata kimi ödürərlər. Deyir ki, kaş mən öləydim atam sağ qalaydı. Sanki yaşından tez böyüyüb. Rafaellə söhbət edəndə çox rahatlaşıram. Amma belə sözlər məni öldürür.

- Adətən qadınlarda bu cür ağır itkilərdən sonra içki və sair kimi vərdişlər yaranır. Sizdə belə oldumu?

- Xeyr. Daha çox sakitləşdirici dərmanlara üstünlük verirəm. Çünki o da belə şeyləri sevmirdi. Çox nadir hallarda içirdi və sonradan tamam içmədi. Çünki idmanı çox sevirdi. Səhər saat 7-də oğlunu da götürüb bulvara aparırdı. Məni də idmana həvəsləndirirdi, yoqayla məşğul olurdu, evdə idman velosipedləri var idi.

- Səhnədə hər zaman çox səliqəli görünürdü. Geyimləri kim seçirdi?

- Gözəl geyimlərə çox üstünlük verirdi. Elə paltarlar alıb ki, hələ geyinməyib. Bu evdə hər şey onu xatırladır. Elə bilirdim ki, özümə fikir versəm, ona xəyanət etmiş olaram. Mən hər kəsi qurban verərdim onun üçün. Qoy, sizin vasitənizlə bir incikliyimi də bildirim. Elxan rəhmətə gedən gün teatrda tamaşa oynanıldı. Amma heç olmasa iki gün yas saxlanmalıydı.

- Uşağın adını özü qoyubmu?

- Hə. Raul və Rafael adlarının arasında qalmışdı. Dedi ki, ikinci uşağımızın adını Raul qoyarıq. Çox yaşamaq istəyirdi. Amma heç kim onunla maraqlanmadı. Oğlunu çox sevirdi. Ona heyvan almaq istəyirdi. Dedim ki, biz işdə olanda ona kim baxacaq? Axırda gedib Tovuz quşu aldı. İndi bala çıxarıb. Çox ailəncanlıydı. Amma onun qədrini burda bilmədilər. Əgər başqa ölkədə yaşasaydı, daha böyük dəyər verərdilər.

- Səmimi deyin, ikinci dəfə ailə qurarsınız?

- Xeyr. Artıq hər şey bitib. Axı kim Elxanın oğluna Elxan qədər diqqət, qayğı göstərə bilər? Heç vaxt ailə qurmaram. Çünki ondan daha ailəcanlısı, daha qayğıkeşi olmayacaq.

İntiqam Valehoğlu

Ədalət.- 2011.- 1 fevral.- S. 6.