TALIŞ DAĞLARINDAKI "İSTİ-SU"

İndi bu sanatoriya-istirahət mərkəzinin qaynar çağlarıdır

İsti yay aylarında bu yollarda- cənuba uzanan magistral şossedə -minik maşınlarının sayı qat-qat çoxalır. Paytaxtdan, eləcə də ölkənin isti bölgələrindən, hətta yaxın xaricdən dağlara tələsənlərin istəkləri təbiidir-od saçan gündüzlərdən, bürkülü axşamlardan müvəqqəti də olsa can qurtarmaq!

Və heç şübhəsiz ki, müxtəlif istirahət guşələrinə üz tutanlar bu qısa vaxtdan mümkün qədər çox faydalanmağa çalışırlar. Seçim üçün də kifayət qədər ünvan var. Masallıda, Lənkəranda, Lerikdə, Astarada, hətta Yardımlıda belə istirahətə gələnlərə, turistlərə yüksək xidmət üçün yaxşı şərait var.

Azərbaycanın cənubunda turizmin inkişafına hələ sovetlər dönəmində diqqət göstərilmişdir. Lənkəranda Xanbulançay dəryaçasındakı istirahət pansionatı bir vaxtlar bir çox siyasi liderlərin çox sevdiyi məkan olmuşdur. Ötən əsrin axırlarında Azərbaycan öz müstəqilliyini yenidən bərqərar edəndən sonra isə Masallı rayonu turizmin inkişafına daha fəal qoşulmuşdur. İndi bu rayonun ərazisində onlarla istirahət mərkəzləri qonaqlara hər cür xidmət etməyə hazırdır. "Gölüstü", "Viləş", "Dəmirağacı", "Rasim", "İsti-su" və bir çox başqa istirahət yerləri indi daha qələbəlikdir.

...Dalğa-dalğa dağlara yayılan oynaq musiqi nömrələri burda, "Gölüstü" istirahət mərkəzində yay gecələrinin adi mənzərəsidir. Daha çox gənclərin yığışdığı bu məkan elə ona görə də bir qədər səs-küylüdür. Bizə isə sakit bir yer lazımdır...

Gecənin qaranlığında dağlara qalxırıq, sakitlik içində uyuyan "İsti-su" sanatoriyasında sanki heç kim yoxdur. Sərin yay gecəsi bir qədər də yaz axşamını xatırladır...

"İsti-su" necə yaranıb?

Lap əvvəldən qeyd edək ki, bu müalicəvi şəfa ocağının yaranma tarixi dəqiq bəlli deyil. Ta qədimdən ata-babalarımız min dərdin dərmanı, əlacı olan bu suya möcüzəli şəfa ocağı kimi baxıblar.

Tərkibində hidrogen sulfit, natrixlor kalsi, maqnezii hidrokorbonat, yod olan bu su 2500 metr dərinlikdən 60 dərəcədən yuxarı temperaturla çıxır. 1960-cı ilin əvvəllərində alim, şair, bəstəkar Mirkazım Aslanlı - Sarəng elmi araşdırmalar aparmış və sübut etmişdir ki, bu isti su ilə bir çox xəstəlikləri müalicə etmək olar. Onun bu kəşfi böyük maraq doğurduğu üçün Sovetlər İttifaqından bura 10-dan çox alim gəlməli olur. Uzun müddət tədqiqat aparan bu alimlər sonda belə nəticəyə gəlirlər ki, müəllifin kəşfi həqiqətdir.

Beləliklə, 1971-ci ildən "İsti-su" şəfa ocağı Ümumittifaq müalicəvi kurort sanatoriyası adı altında tanınmağa başlayıb.

Masallıda yaşayan təbiət aşiqi, xeyriyyəçi, "İldırım" firmasının prezidenti Hacı İldırım Allahyarov 1998-ci ildə buranı özəlləşdirərək "İsti-su Fatimeyi-Zəhra şəfa sanatoriyası" adlandırıb.

Davasız, dərmansız müalicə

Rayon mərkəzindən 13 kilometrlik məsafədə yerləşən, Talış dağlarının qoynunda uyuyan, Viləş çayının sahilində "mürgüləyən" bu sanatoriyanın indi daha çox qonaqları var. Suyun tərkibində böyük müalicəvi əhəmiyyəti olan təbii minerallar kifayət qədər olduğundan yay aylarında ondan daha çox istifadə edilir. Sanatoriyanın həkimi Qafar Şirinov bu haqda həvəslə danışır:

- Yerin dərinliklərindən çıxan isti su bax, bu Avropa standartlarına uyğun vanna otaqlarında buradakı "sakinlərin" sağlamlığına xidmət edir. Təbii yolla revmatizm və onun fəsadları, dəri xəstəlikləri, böyrək və sidik yolları xəstəlikləri, radikulitlər, prostatlar, hipertaniya, qara ciyər və öd yolları xəstəlikləri, qadın və kişi sonsuzluğu, mədə-bağırsaq xəstəlikləri və digər xəstəliklər müalicə olunur. Bizim müayinəmiz və nəzarətimiz altında olan "qonaqlarımız" gündə bir dəfə bu vannadan istifadə edə bilərlər. 2-4 dəqiqədən artıq vannada qalmaq olmaz, 5 vannadan sonra vaxtı 4-8 dəqiqəyə qədər qaldırmaq mümkündür. Vanna qəbulundan sonra bir neçə saat soyuqdan qorunmaq lazımdır. Çünki, isti vannadan sonra bədənin tərləməsi təbiidir. O da ola təbii minerallarla zəngin olan bizim isti su.

(ardı gələn sayımızda)

Səxavət Məmmədli

Ədalət.- 2011.- 13 iyul.- S.3.