GECƏLƏRİN NAĞILI, GÜNDÜZLƏRİN GERÇƏYİ

Tarix necə yazılır?

Yüz faiz dəqiqliyinə əmin olmasam da, mən bilən Ağsu yeganə rayonumuzdur ki, ərazisi həm dağlıq, həm dağətəyi, həm də aran yerləri birləşdirir. Şimalda və şimal-şərqdə Niyaldağ, Hinqar və Ləngəbiz silsilələri, Ağsu aşırımından Girdimançay istiqamətində dağətəyi, cənuba doğru isə Şirvan düzünün ovalıqlarıdır. Bu özəlliyin başqa nüansları da var. Sovet dövrü tədqiqatlarında rayonun mərkəzi Ağsu şəhərinin tarixi, ümumiyyətlə bu yerlərin keçmişi barədə çox "cavan" fikirlər söylənilir. Əslində isə şəhərdəki Şeyx Dursun türbəsi və digər abidə qalıqları XII-XIV əsrləri əhatə edir və elə qədim abidələr və onların qalıqları da mövcuddur ki, heç tarixini müəyyənləşdirə bilmirlər.

Özəlliklər

Bu qədim yurdun başqa özəllikləri də var. Kürə qovuşan iki dağ çayının - Ağsu, Girdiman çaylarının əhatəsindədir. Padar, Gürcüvan, Kalva... Otuz ilə yaxın əlaqələrim, dostluq gediş-gəlişlərim olan, daha yaxından tanıdığım təmkinli və ağayana Pirhəsənli...

Keçmişlərdə SSRİ Ali Sovetinin deputatı seçilməsi şərəfinə müəyyən bölgü prinsipləri ilə çox böyük vəzifə sahibləri, əmək adamları (pambıqcı, mexanizator, sağıcı, toxucu, fəhlə), seçmə elm və mədəniyyət xadimləri nail olardılar. Ticarət sahəsi bunun ən cüzi faizini təşkil edərdi. Həmin o "mində bir faiz" də Ağsunun payına düşmüşdü.

Ağsu eyni dövrdə Azərbaycan incəsənətinə üç böyük sənətkar bəxş edən bir rayon kimi də tarixə düşür. Səməndər Rzayev, Mikayıl Mirzə və Rasim Balayev nəinki ağsuluların, bütün Azərbaycanın fəxr etdiyi aktyorlardır.

... Və bütün fəsillərdə insana ruh verən, hər addımı göz oxşayan bənzərsiz Ağsu aşırımı. Ləngəbiz silsiləsinin göylərə, ulduzlara uzanan və oradan da geriyə, aşağıya hörmələnən yaşıl çələngi.

Hə, sən neçə vaxdı bu aşırımla üzü aşağı yol gələrkən düşüncəli olub çaşsan əgər, elə bilsən ki, ulduzlar göydən yerə enib, elə bilsən ki, bu bir röyadır...

Əlbəttə, gerçəkliyə daha çox sevinəcəksən. Çünki aşağıda ulduz-ulduz sayrışan heç də göylərin əksi deyil, bu, gözəl Ağsu şəhəridir!

Ağsu - modern şəhər

Şəhər gözəlliyi dağların ətəyindən, sonuncu dolaydan, giriş yollarından başlayaraq, eləcə mərkəzə, oradan da ucqarlara doğru addımlayır, hər tərəfə paylaşır. Bu, son illərin ən uğurlu şəhər müasirləşməsi nümunələrindəndir. Elə təəssürat yaranmasın ki, Ağsu şəhərini söküb yenidən tikiblər. Yox, sadəcə çox ağıllı, qənaətcil və zövqlü bir yanaşma ilə Ağsu şəhəri modern görkəm almaqdadır, urbanik inkişafdadır.

Burada el-obasına, camaatına arxalanan rayon rəhbərliyinin əzmkar fəaliyyətini, xalqa və dövlətçiliyə sədaqət prinsiplərini də vurğulamalısan. Mən onsuz da Ənvər Seyidəliyevi 30 ilə yaxındır ki, müxtəlif vəzifələrdə elə beləcə tanımışam. Ən çətin məqamlarda belə təmkinini pozmayan, məsuliyyətli və işini sevən səmimi bir şəxs kimi.

Ağsu Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Ənvər Seyidəliyevlə rayonda görülmüş və görüləcək işlər barədə xeyli söhbət etdik. Bəzən o, qazanılan uğurlardan və ya hər hansı bir yenilik barədə telefon danışıqlarımız zamanı da həvəslə söz açır, sevincini bölüşür. Təbii ki, ölkəmizdəki bütün uğurlara mənimlə bərabər, hamının sevinməsini arzulayır.

Ağsı rayonunun ərazisi 1020 kv.km., əhalisi 72128 nəfərdir. Rayon 1 şəhər, 78 kənddən ibarətdir. Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş tədbirlərin uğurlu icrası rayonun inkişafında keyfiyyətcə yeni mərhələnin başlanğıcını qoymuşdur.

2010-cu ildə Ağsu şəhərinin və kəndlərin içməli su təchizatı yaxşılaşdırılmış, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət və rabitə müəssisələrinin maddi-texniki bazası möhkəmləndirilmiş, idman-sağlamlıq obyektlərinin tikintisi sürətləndirilmiş, yerli xammal hesabına fəaliyyət göstərən sənaye və xidmət müəssisələrinin tikintisi genişləndirilmişdir. Təməli 29 oktyabr 2009-cu ildə Azərbaycan Republikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən qoyulmuş Ağsu şəhərində 3000 yerlik stadionun və uşaq-gənclər bədii yaradıcılıq məktəbinin inşası sürətlə aparılmış, Dövlət Miqrasiya Xidmətinin rayonlararası təşkilatı üçün inzibati binanın tikintisinə başlanılmışdır.

İqtisadiyyat yüksəlir

Rayonda mövcud potensialdan səmərəli istifadə olunması üçün əsaslı tədbirlər həyata keçirilir. İqtisadiyyatda kənd təsərrüfatı əsas sahə olduğu üçün ilk növbədə yeni emal müəssisəsinin yaradılması nəzərdə tutulmuşdur. 2010-cu ildə Cənubi Qafqaz regionunda ən böyük istehsal müəssisələrindən olan və ildə 5000 ton məhsul qəbul etməyə gücü çatan "Az Qranata" şirələr və şərab emalı zavodunun tikintisində işlər tam başa çatdırılmışdır. Ən müasir avadanlıqlarla təchiz olunan və yaxın vaxtlarda istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulan çörək zavodu sutkada 5 ton məhsul buraxacaqdır.

Ağsu rayonunun kəndlərində də irimiqyaslı tikinti-quruculuq işləri aparılır. Çeyni kəndində abadlaşdırma iləri miqyasına görə daha geniş xarakter almışdır. Burada az vaxt ərzində yerli icra nümayəndəliyi və kənd bələdiyyəsi üçün ikimərtəbəli inzibati bina inşa olunmuşdur. Yol, qaz, elektrik təsərrüfatı yeniləşmişdir. Hazırda 100 yerlik mədəniyyət sarayının və kənd stadionunun tikintisində işlər davam etdirilir.

Ekologiya ilində park və meydanlarda, təhsil, səhiyyə və mədəniyyət obyektlərinin ərazilərində, küçələrdə, Bakı-Yevlax magistralının Ağsu ərazisindən keçən hissəsində, kənd yaşayış məntəqələrində 26200 ədəd ağac əkilmiş və onlara qulluq işləri aparılmışdır

2010-cu ildə bütün mülkiyyət formalarından olan müəssisə və təşkilatlar tərəfindən iqtisadiyyatın və sosial sahənin inkişafına 24 milyon 423 min manat investisiya yönəldilmişdir. Rayonda ümumi məhsul istehsalının həcmi 90 milyon 517 min manata çatmışdır ki, bu, əvvəlki illə müqayisədə 17 milyon 938 min manat çoxdur. Tikinti-quraşdırma işlərinin həcmi 2009-cu illə müqayisədə 4,1 dəfə artmış və 2010-cu ildə məhsul buraxılışının ümumi həcminin 21,2 faizini təşkil etmişdir. Rayon iqtisadiyyatının əsası hesab olunan aqrar sahənin ümumi məhsul buraxılışında xüsusi çəkisi 49,4 faiz olmuşdur. Ötən il 44 milyon 724 min manatlıq kənd təsərrüfatı məhsulları istehsal edilmişdir.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə 2009-cu il büdcəsinin ehtiyat fondundan ayrılmış 3,7 milyon vəsait hesabına 25 kilometr məsafədən bulaq sularının gətirilməsi üçün yeni kəmər çəkilmişdir.

Digər istiqamətlərdə olduğu kimi, təhsil, səhiyyə və mədəniyyət sahələrində də islahatlar davam etdirilmişdir.

"Qızıl" axtarışı

Rayonun tarixi keçmişinin mükəmməl öyrənilməsi baxımından çox əhəmiyyətli tədbirlər həyata keçirilir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu və Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin "Miras" Mədəni İrsin Öyrənilməsinə Kömək İctimai Birliyinin təşəbbüsü və maliyyə dəstəyi ilə 2010-cu ilin mart ayından Ağsu rayonu ərazisində arxeoloji qazıntı işləri aparılır. Məqsəd turizm marşrutlarından kənarda qalmış Ağsu rayonunun tarixi abidələrini tədqiq etmək və nümayişə hazır vəziyyətə gətirməklə turistlərin diqqətini bu bölgəyə çəkməkdir. Turistlərin tanış olmaları üçün yeni açılmış "Orta əsr Ağsu şəhəri: sənətkarlıq məhəlləsi" sərgi- kompleksdə hər cür şərait yaradılmışdır.

Bu faktı diqqətə çatdırmaqla 2011-ci ilin respublikamızda "Turizm ili" elan olunmasını da bir daha xatırladıram.

Məzahir ƏHMƏDOĞLU

Ədalət.- 2011.- 4 mart.- S. 7.