BÖYÜK ÖMÜRDƏN SƏHİFƏLƏR

Bu ətirli may günlərində Vətən torpağının ən gözəl güllərindən, çiçəklərindən onun doğum günü şərəfinə dəmətlər bağlanır.

O böyük, müdrik insanla bağlı ürəyimdə nə qədər xoş duyğular, xatirələr var! Qəlbimə yazılan, qəlbimdə yaşayan o şirin, unudulmaz xatirələr məni uzaq-yaxın illərə aparır, düşüncələrə daldırır.

Yaddan çıxarmı o anlar, ürəyimdən boy verib boylanan yamyaşıl, solmaz, saralmaz xatirələr?!

Onu ilk dəfə gördüyüm, salam verib görüşdüyüm, səsini eşitdiyim, dediklərini, danışdıqlarını nəfəs dərmədən dinlədiyim vaxtdan yarım əsrlik bir vaxt keçir.

1961-ci ilin yazı. Mən universiteti təzəcə bitirib Azərbaycan Radiosunun Xarici Ölkələrə Verilişlər İdarəsində işləyirdim. Bir gün xəbər yayıldı ki, Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsindən nümayəndə gələcək. Səhər saat on olardı. Biz televiziyanın kinobaxış zalında yığışdıq. Cənubi Azərbaycan, fars, türk redaksiyalarının şöbə müdirləri, sayılıb-seçilən əməkdaşlar gəlmişdilər. Qonağı gözləyirdik. Gözümüz qapıda idi. İntizar çox çəkmədi. Uca boylu, səliqəli geyinmiş cavan bir kişi baş redaktorumuz Muxtar Hacıyevlə birlikdə içəri daxil oldu. Muxtar müəllimin təqdimatından sonra qonaq zaldakıları salamladı, cərgələrə göz gəzdirib təbəssümlə:

- Görürəm, - dedi, - aranızda başqa millətdən olanlar da var, ona görə də icazənizlə rus dilində danışmaq istəyirəm.

Qabaq cərgədə oturan təcrübəli işçilər bir ağızdan:

- Buyurun, buyurun, - dedilər.

Qonağımız Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin idarə rəisi Heydər Əliyev idi. Məsələ beləydi ki, respublika qəzetlərindən birində çalışan tanınmış jurnalistin həyat yoldaşı nümayəndə heyətinin tərkibində xarici ölkədən vətənə dönərkən gözlənilmədən təyyarə meydanında izdihama qarışıb aradan çıxmışdı. Bu xoşagəlməz hadisə müəyyən dairələrdə narahatlıq yaratmışdı. H.Əliyev elə buna görə də xarici ölkələrə verilişlər idarəsinin əməkdaşları ilə görüşüb, tövsiyələrini verir, belə hadisələrin radio əməkdaşları arasında baş verməyəcəyinə əmin olduğunu bildirirdi.

Söhbət təxminən saat yarım çəkdi. H.Əliyev verilən suallara Azərbaycan dilində yerli-yataqlı cavab verdi. Ayrılanda türk redaksiyasının böyük redaktoru Aydın Vəlixanov irəli yeriyib H.Əliyevlə köhnə dost kimi çox səmimi görüşdü. Gözümüzü onlardan çəkmirdik. Söhbət edə-edə qapıdan çıxdılar. Aydın müəllim hörmətli qonağı hovuzun yanınacan ötürdü. Elə bil bu hərəkətilə deyirdi: "Bir baxın, görün ki, mən kimlərlə dostluq edirəm" .

Qayıdıb bizə çatanda ürəkdən gələn səslə dedi:

- Gördünüzmü, hər iki dildə necə səlis, savadlı və inandırıcı danışdı. Elə bil bizi sehrləmişdi. Neçə illərdir ki, onu tanıyıram. Əsil şəxsiyyətdir, savadına, biliyinə, siyasi hazırlığına söz ola bilməz. Görərsiniz, o hələ çox irəli gedəcək. Təki olsun, biz də köhnə dostları kimi onunla fəxr eləyək.

Biz neçə gün bu görüşün təəssüratından ayrılmadıq. Hamı öz heyrətini, heyranlığını bildirirdi.

Aydın müəllim hər şeydən xəbər tutmağı xoşlayırdı. Bir gün dəhlizdə sevinclə dedi:

- Bilirsinizmi, Heydər Əliyevi Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədr müavini təyin ediblər.

Aradan xeyli vaxt keçdi. Bu dəfə bütün respublikaya quşqanadlı xoş xəbər yayıldı: Heydər Əlyev Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri təyin olunub. Görünməmiş hadisə idi. Çünki bu vəzifəyə adətən milli kadr təyin edilmirdi.

Bu ona böyük inam idi. Hamı yaxşı bilirdi ki, respublikalardan heç birində yerli adamı təhlükəsizlik komitəsinin sədri vəzifəsinə yaxın da buraxmırlar. Heydər Əliyevin bu vəzifəni tutması adama möcüzə kimi gəlirdi. Hər birimiz buna həm qəlbən sevinir, həm də qürur hissi keçirirdik.

1969-cu ilin iyun ayında onun fotosunu "Kommunist" qəzetində gördüm. Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin plenumu kesirilmiş, Heydər Əlirza oğlu Əliyev birinci katib seçilmişdi. Bununla da Azərbaycanın tarixində, taleyində yeni bir səhifə açılırdı. Böyük uğurlara, gələcək azman yüksəlişlərə və bunların zirvəsi sayılan müstəqilliyə qovuşan xalqımız "daimi, dönməz, əbədi" ideallara imza atırdı. Ölməz Səməd Vurğunun dahiyanə misraları yada düşür:

İllər gəlib keçdi, ömürdən illər,

İllər görməmişdik bu illər kimi.

Birinci katibin çevik, inamlı, müdrik siyasəti sayəsində respublikamız bütün Sovet İttifaqında sayılmağa, seçilməyə başladı.

Heydər Əliyevin hər addımı, gərgin fəaliyyəti bir nümunəyə çevrilirdi.

Yaddaşımdan bir epizod boylanır. Avqust ayının ikinci yarısı idi. Pambıq yığımına qızğın hazırlıq görüldüyü belə bir vaxtda Birinci katib rayonlara səfərə çıxmışdı. Televiziyanın çəkiliş qrupu hər yerdə, hər addımda onu izləyirdi. Əməkdaşlar sidq-ürəkdən çalışırdılar ki, Heydər Əliyevin hər şeyə diqqət yetirməsi, təsərrüfat başçıları, mütəxəssislər və sadə əmək adamları ilə görüşləri, söhbətləri, səmimi zarafatları gözdən yayınmasın, kadr-kadr kameraların yaddaşına həkk olunsun.

Səfər günləri başa çatandan sonra "Günün ekranı"nın əməkdaşları Bakıya qayıdıb bütün lentləri Komitə sədrinə göstərdilər. Təklifləri də bu oldu ki, ən təsirli, ibrətamiz məqamları zərgər dəqiqliyilə seçib, yaxşı-yaxşı montaj eləsinlər, sonra bu əsasda mətn yazsınlar, əhatəli reportaj hazırlayıb sədrə göstərsinlər.

Komitə sədri Qurban Yusifzadə materiala baxdıqca uşaq kimi sevinirdi. Baxış sona çatanda:

- Sağ olun, ay uşaqlar, - dedi. - Ancaq gərək yoldaş Əliyevin özünə zəng vurub razılığını alam.

Sədr dediyi kimi də elədi. Material efirə gedəndən sonra Birinci katib telefonda təşəkkürünü bildirmiş və demişdi:

- Hər şey yerində idi, ölçülü-biçili. Televiziya təbliğat vasitəsi kimi böyük gücə malikdir. Bir göz qırpımında adamı qaldıra da bilər, endirə də bilər. Odur ki, onun imkanlarından ağılla, səmərəli istifadə etmək lazımdır.

O, imkanı düşdükcə verilişləri izləyir, fikirlərini, qeydlərini bildirirdi. Axırda da sözü bu olurdu:

- Utanmayın, nə ehtiyacınız varsa, deyin, kömək eləyərik.

Arabir televiziya çəkilişlərinə də gəlirdi. Yeri düşəndə əməkdaşlarla görüşür, verilişlərlə bağlı təəssüratını bölüşürdü. Televiziya həmişə onun diqqət mərkəzində idi.

Yaddaşımda nə qədər hadisələr, epizodlar, məqamlar cərgələnir.

Təzəcə otağa girmişdim ki, daxili telefonuma zəng gəldi. Komitə sədrinin müavini Elşad Quliyev idi. Qısaca:

- Musiqili yumoristik bir proqram hazırlamalısınız, - dedi. - Özü də bazar günü efirə getməlidir.

Mən çaşıb qaldım:

- Ay Elşad müəllim, nə qaçhaqaçdır ki, - dedim. - Oturaq yaxşı-yaxşı fikirləşək. Heç olmasa iki verilişin proqramını tərtib edək. Kimlər yazacaq, kimlər dəvət olunacaq. Yəni müəlliflər, aktyorlar, müğənnilər kim olacaq. Bunları müəyyən etmək üçün vaxt lazımdır.

- Düz deyirsən, vaxt lazımdır. Bizim isə vaxtımız yoxdur. Gərək dəridən, qabıqdan çıxaq, ancaq deyiləni eləyək. İndi sədr səni çağırtdıracaq. Özü hər şeyi deyəcək.

Elə bil köməkçi onun sözünə bənd imiş. Qapını aralayıb:

- Sədr sizi çağırır , - dedi.

Tez aşağı, birinci mərtəbəyə düşdüm.

- Nahid, yəqin ki, Elşad müəllim sənə çatdırmış olar, - deyə sözə başladı. - Bazar gününə sizin baş redaksiya bir yumoristik veriliş hazırlamalıdır. Hamı səhər süfrəsi arxasında verilişə baxa-baxa xoş əhval-ruhiyyə keçirməli, ürəklərində bizə də, veriliş iştirakçılarına da əhsən deməlidir.

- Qurban müəllim, gərək baş işlədək, düşünək, daşınaq, - dedim.

Sədr gülə-gülə:

- Bunlar hamısı yaxşıdır, - dedi, - ancaq ki, hamısı da sonranın işidir. İndisə işə başlamalıyıq. - Məni bir az təriflədi də. - Sənin bacarığıına, təcrübənə bələdik. Bundan da çətin tapşırıqlar olub. Onu da bil ki, bu ideya, təklif Mərkəzi Komitənin birinci katibindən - yoldaş Əliyevdən gəlib. Dünən məni yanına çağırtdırmışdı. Yeni veriliş barədə fikrini deyəndə, açığı mən də tərəddüd elədim: "Yoldaş Əliyev, bütün gücümüzlə çalışırıq ki, verilişlər xalqın xoşuna gəlsin", - dedim. O isə qayıtdı ki, çalışırıq yox, gərək elə eləyək ki, bütün proqramlar baxanların ürəyindən xəbər versin.

Mən fikrimi izah etməyə çalışdım:

- Qurban müəllim, bunun üçün qrup yaratmalıyıq. Verilişin heç olmasa redaktoru, rejissoru bəlli olsun. Məndən olsa, xüsusi şöbə yaradılmalıdır. Təsəvvür eləyin ki, veriliş hər bazar günü efirə gedəcək. Gözünü açıb yumunca bir həftə gəlib çatacaq. Ayda 4 veriliş, hər veriliş də ən azı 45 dəqiqə olmalıdır.

- Bunlar hamısı yaxşı, - Qurban müəllim fikrli-fikirli üzümə baxdı. - Biz indi nədən başlayaq?

Elə bu anda Elşad Quliyev özü də içəri girdi. Qurban müəllim:

- Bunu da yaxşı bilin ki, mən verilişin vaxtını yoldaş Əliyevə bildirməliyəm, - dedi. - Ona görə də neyləyirik eləyək, veriliş hazır olmalıdır. Bir-bir təkliflərinizi verin.

Başa düşdüm ki, artıq söz-söhbətə ehtiyac yoxdur. Xəyalımda gələcək verilişin konturlarını cızmağa çalışdım. Düşündüm, daşındım. Verilişə cavabdeh, rəhbər kim olsun? Yaxından tanıdığım qələm sahiblərini bir-bir gözümün qabağına gətirdim, radionu, televiziyanı yaxşı bilən, bir az da ərköyün yazıçı Firudin Ağayevi xatırladım. Amma sədrlə araları sərin idi. Öz ərizəsi ilə yüksək vəzifədən kiçik redaktorluğa keçmişdi. Səssiz-səmirsiz başını aşağı salıb işləyirdi. Bir az çəkinə-çəkinə:

- Qurban müəllim, bəlkə də dediyim namizəd o qədər də ürəyinizdən olmayacaq.

Sədri də, müavini də maraq götürdü.

- İndi elə vaxtdır ki, ürəyimcədir, ürəyimcə deyil söhbətini bir kənara qoymalıyıq. Əsas budur ki, vədimizi, sözümüzü yerinə yetirək. Mən də yoldaş Əliyevə deyim ki...

- İnanıram hər şey yaxşı olacaq, - deyə Elşad Quliyev söhbətə qoşuldu. - İndi imkan verək, görək Nahidin ürəyində tutduğu adam kimdir.

Mən ürəkləndim:

- Deyirəm, Firudin Ağayev bu verilişə cavabdeh olsun.

Qurban müəllim güldü:

- Baş redaktor kimi sən istəyirsən, deməli, biz də istəyirik. Burada nə var ki? Küsmüşdük, indi barışarıq, qurtarıb gedər. - Əli düyməyə uzandı. Katibə görünəndə, - Xahiş edirəm, tez Firudin Ağayevi çağırın, - dedi.

Az sonra Qurban Yusifzadə bura yığışmağımızın səbəbini yerli-yataqlı izah etdikcə Firudinin rəng-ruhu açılır, gözləri gülürdü. Qurban müəllim axırda üzünü mənə tutdu:

- Soruşmaq istəyirəm, verilişin adı nə olacaq?

Mənim dodağım qaçdı:

- Siz dediniz ki, veriliş bazar günü səhər-səhər gedəcək. Elə deyilmi

- Başqa nə söz ola bilər ki?

- Bəlkə elə şöbənin də, verilişin də adını "Səhər görüşləri" qoyaq?

Üçü də birdən:

- Çətin ki, bundan yaxşı ad tapaq, - dedilər. - Elə proqramın boyuna biçilib bu ad.

Mən bilirdim ki, məsuliyyət hamıdan çox mənim boynuma düşür. Ona görə də aparıcıların da adını dilə gətirmək istədim. Düşündüm ki, verilişin hörmət qazanmasında, sevilməsində aparıcıların kim olması əsəs şərtlərdən biridir. Tanınmış səhnə ustaları Leyla Bədirbəyli ilə Lütfi Məmmədbəyovun adlarını çəkəndə sevindildər.

Üç günün necə keçdiyini bilmədik.

Veriliş hazır olanda Qurban Yusifzadənin uçmağa qanadı yox idi.

- İndi vaxtını yoldaş Əliyevə deyəcəyəm, - bu sözləri dönə-dönə dilə gətirdi.

Heydər Əliyev verilişin ilk nömrəsinə baxıb sədrə təşəkkür etmiş, arzularını bildirmişdi.

Bazar ertəsi televiziyanın həftə ərzində gedən başqa verilişləri yada da düşmədi. Hamı "Səhər görüşləri"ndən danışırdı. Sədr də, müavin də, ayrı-ayrı redaksiyaların əməkdaşları da.

"Səhər görüşləri" respublikada böyük əks-səda doğurdu, sevildi, populyarlaşdı. Mərkəzi Komitənin plenumlarının birində Heydər Əliyev verilişi xüsusi qeyd etdi, haqqında xoş sözlər dedi...

Növbəti ilin avqustunda, pambıq yığımının ilk günlərində Heydər Əliyev Saatlı rayonunun tarlalarını gəzərkən qabaqcıl briqadaların birində ayaq saxlayıb pambıqçı qızlarla səmimi söhbət elədi. Ayrılanda soruşdu:

- Ay qızlar, məndən nə istəyirsiniz, ürəyinizdən nə keçir? Bəlkə aranızda toya hazırlaşan var? Utanmayın, deyin. Sizə xarici mebel də verə bilərik.

Qızlar minnətdarlıq elədilər. Utancaq bir qız istəyini dilə gətirdi:

- Heydər müəllim, sağlığınıza hər şeyimiz var. Ancaq çox istəyirik ki, biz də "Səhər görüşləri"nə baxaq. Ancaq imkanımız olmur.

Heydər Əliyev gülümsədi:

- Axı niyə, kim sizə mane olur?

- Yox, mane olan yoxdur, - qız dedi. - Sübh tezdən işə çıxırıq, başqa cür də eləyə bilmərik. Hər dəqiqənin qiyməti var. Veriliş də səhər saat 9-da başlayır. Olmazmı ki, bu verilişi axşam da təkrar eləsinlər? Biz də işdən sonra rahatca oturub baxaq, gülək, ürəyimizcə dincələk.

Heydər Əliyev dedi:

- Ay qızım, burada nə var ki? Bakıya qayıdanda televiziyaya tapşırıq verərəm. Başqa nə istəyiniz var?

- Bir də təzə bir kitab çıxıb. Adı "İtkin gəlin"dir. Bircə dənəsi gəlib bizim kəndə. Qızlar növbə ilə oxuyurlar. Mən iyirmi beşinci adamam. Heç bilmirəm növbəm nə vaxt çatacaq?

- Sənin növbən də çatar, - güldü Heydər Əliyev. - Tapşırıq verərik nəşriyyata, Əlibala Hacızadənin bu kitabını 100 min də buraxarlar. Bu görüşdə o da bizimlə olmalıydı. Deyəsən, bir balaca xəstələnib.

Qızlar sevindilər. Hörmətli yazıçıya da şəfa arzuladılar.

Çox keçmədi ki, qızların arzusu yerinə yetirildi. "Səhər görüşləri" televiziyanın axşam proqramına daxil edildi. Bu söhbətdən az sonra yazıçı Əlibala Hacızadənin bəxti güldü, "İtkin gəlin" yüz min tirajla yenidən çap olundu.

1974-cü il. Göyçay rayonu tarixdə ilk dəfə idi ki, pambıq yığımı planını sentyabrın 21-də yerinə yetirirdi. Birinci katib Rüstəm Səfərəliyev qocaman kommunist idi, uzun illər respublikanın rayonlarında raykom katibi işləmişdi. Heydər Əliyevin qəbulunda olanda belə bir xahiş eləmişdi: "Məni ən geridə qalmış bir rayona göndərin. Əgər pambıq planını yerinə yetirə bilməsəm, onda təcili işdən çıxarın, partiya biletimi də əlimdən alın".

Heydər Əliyev gülə-gülə onun əlini sıxanda demişdi: "Yoldaş Səfərəliyev, sözümüz sözdü ha!"

İndi budur, Səfərəliyev raport imzalamışdı. Heydər Əliyev də Komitəyə tapşırıq vermişdi ki, qələbəni televiziya və radioda geniş işıqlandıraq. Tapşırığı yüksək səviyyədə, ləyaqətlə yerinə yetirməliydik. Vaxt dar idi. Ancaq ürəklərimiz gələcək verilişin işığına bürünmüşdü. Ədəbiyyat və incəsənət xadimlərindən ibarət böyük briqada yaratdıq. Burda kimlər yox idi? Xalq artisti Əli Zeynalov, əməkdar artistlərdən Gülağa Məmmədov, Elmira Rəhimova, kinorejissor Arif Babayev, şairlərdən Fikrət Qoca, İsgəndər Coşğun, Səyavuş Sərxanlı, bəstəkar Ramiz Mirişli...

Briqadamız axşam səyyar televiziya ilə Göyçaya yola düşdü. Səhəri gün Moskvadan, Mərkəzi televiziyadan gündüz verilişləri fasilə verəndə tarlada hazırladığımız "Mavi işıq" rele xətti ilə Bakıda - televiziyanın studiyasında lentə yazılmalı, axşam efirə verilməliydi.

Biz gedib göyçaylıların qələbə sevincinə qoşulduq. Zəhmətimiz hədər getmədi. Veriliş uğurlu alındı, böyük əks-səda doğurdu. Heydər Əliyev də verilişə baxıb telefonda sədrimizə xoş sözlər demişdi. Bu, yaradıcı kollektiv üçün böyük sevinc və ən böyük mükafat idi.

Bundan ruhlanıb həmin payız Kürdəmir, Sabirabad və Ağdam raylonlarından da belə bayram ruhlu verilişlər hazırladıq.

Yadımdadır, sədrimiz professor Qurban Yusifzadənin xahişi ilə Park küçəsindəki tikintisi hələ başa çatmamış yay kinoteatrını bizim Komitəyə vermişdilər. Professor çox sevinir, fəxrlə tez-tez bizə deyirdi: "Yoldaş Heydər Əliyev bu yarımçıq tikilini bizə bircə sözlə bağışladı. Onu yenidən qurub Televiziya teatrı üçün bina eləyəcəyik. Yeni il "Mavi işığ"ını orada hazırlayacağıq. Heydər Əliyevə söz vermişəm. Gərək sözümüzün üstündə möhkəm dayanaq. Ölkənin rəhbəri də baxanda xoşuna gəlsin, bizə təşəkkür eləsin".

Q.Yusifzadə necə demişdi, eləcə də oldu. Sədrin telefon zənginə Heydər Əliyevin "sağ olun, yaxşı veriliş idi" deməsi onun ən böyük mükafatı idi. Sədrin uçmağa qanadı yox idi. Biz də onun sevincinə qoşulmuşduq. Heydər Əliyev Komitə haqqında, ayrı-ayrı verilişlər haqqında tez-tez fikrini bildirirdi. Bu da biz yaradıcı kollektivi ruhlandırır, daha yaxşı işləməyə çağırırdı.

***

Yadımdan çıxmaz. Yazıçıların növbəti qurultaylarının birində şair Bəxtiyar Vahabzadə Heydər Əliyevə müraciət edərək:

- Yoldaş Əliyev, - dedi, - vacib bir məsələni sizə çatdırmaq istəyirəm. Özünüz də yaxşı bilirsiniz ki, böyük Azərbaycan şairi, fəxrimiz Füzulinin ruhu Bağdadda incidilir, qəbrini başqa yerə köçürmək istəyirlər. Xahiş edirəm, onun məzarının Azərbaycana gətirilməsinə kömək edəsiniz. Bilirəm, bu çətin işdir. Ancaq siz əl qoysanız...

Birinci katib əsəbiləşən kimi oldu:

- Bəxtiyar, sən də bil, qoy hamı da bilsin ki, mən əl qoymağına qoyuram. Siz mənim ürəyimdən keçənləri dilə gətirirsiniz. Bu yaxşıdır. Çox yaxşı. Ancaq bir az geniş düşünmək lazımdır. Bilirsiniz ki, buna Moskva da, Bağdad da qol qoymalıdır. Sizin bildiyiniz, bilmədiyiniz çox çətinliklər var. İndi gəlin görək siz bu məsələ ilə bağlı nə iş görmüsünüz? Düşünmək, arzulamaq hələ hər şey deyil. Salona göz gəzdirirəm. Burada nə qədər tanınmış sənətkarlar var. Niyə bu günəcən Moskvaya müraciət etməmisiniz? Süleyman Rüstəm Ali Sovetin sədri, Nəbi Xəzri Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyətinin sədri, siz də Bəxtiyar, həm universitetin professorusunuz, həm də görkəmli şair. Niyə bir yerə yığışıb, səsi çıxıncaya qədər məktublarla Moskvanı silkələmirsiniz? Oradan bir balaca səs çıxsa, tərpəniş olsa, özünüz də yaxşı bilirsiniz ki, mən də sidq-ürəklə sizə qoşularam, işin düzəlməsinə nə lazımdır, eləyərəm.

Qurultay iştirakçıları onu ürəkdən alqışladılar. Heydər Əliyev əlini yuxarı qaldırdı. Zal aram olanda:

- Görürsünüzmü, - dedi, - zal da mən deyəni deyir, sizləri, böyük sənətkarlarımızı qınayır. Mənim əzizlərim, günü bu gündən qələm götürün, məktubları bir-birinə calayın. Səsi çıxıncaya qədər yazın, yazın...

Heydər Əliyev sənət adamlarına dərin hörmət bəsləyir, tanınmış yazıçıları, rəssamları, aktyorları, kino, teatr xadimlərini adbaad tanıyır, hörmət bəsləyir, qayğısına qalır, yeri gələndə onları yada salır, sevindirirdi. Sənət duyğusu çox güclü idi. Bəlkə də bu, onun uşaqlıq illərində, ilk gəncliyində aktyorluğa, rəssamlığa meylindən, memar olmaq istəyilə Neft və Kimya İnstitutunda (indiki Neft Akademiyası) təhsil almasından irəli gəlirdi. Birinci katib, SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti olduğu illərdə həmişə sənətlə nəfəs alırdı, onun pərvazında idi. Yazıçıların, bəstəkarların, rəssamların, kinematoqrafçıların qurultaylarında onu Rəyasət Heyətlərində görməyə öyrənmiş, adət etmişdik.

1991-ci il... Novruz bayramı... Təsirli bir epizod xəyalımda canlanır. Heydər Əliyev Moskva ilə vidalaşıb Bakıya qayıtmışdı. Yazıçıların qurultayı keçirilirdi. Biz dəstə-dəstə vestibüldə gəzişirdik. Kimsə dedi:

- İndi Heydər Əliyev vəzifədə olsaydı, qurultayımızı salamlayardı.

Elə bil o böyük insan bu sözləri eşidirmiş. Birdən onun bizə sarı gəldiyini gördük. Bir yanında şair Xəlil Rza, o biri yanında da Rəfiq Zəka. Bizə yaxınlaşanda əl verib, hər birimizlə doğma insan kimi görüşdü, hal-əhval tutdu.

Zəng çalındı. Hamımız içəri keçdik. Heydər Əlyiev orta sıraların birində yer tutdu. Yenə də şair Xəlil Rza ilə Rəfiq Zəkanın əhatəsində idi. Qurultayı Birliyin sədri Anar aparırdı. Gündəliyi oxuyub, zala üz tutdu

- Kimin sözü, təklifi var?

Şair Məmməd Aslan əlini qaldırıb söz aldı:

- Anar müəllim, - dedi, - biz çox şadıq ki, yoldaş Əliyev burada, zaldadır, qabaqkı illərdə olduğu kimi yenə bizimlədir. Biz onu həmişə Rəyasət Heyətində görmüşük. Gəlin bu gün ənənəni pozmayaq, Heydər Əliyevi yuxarıya dəvət edək.

Alqış səsləri divarları titrətdi. Anar təklifi səsə qoydu. Hamı ürəkdən bu təklifə qoşuldu. Heydər Əliyev ayağa qalxıb qurultay nümayəndələrinə minnətdarlığını bildirdi. Sonra da gülə-gülə dedi:

- Çox sağ olun, hamınıza təşəkkür edirəm. Düzdür, mən sizin bundan əvvəlki qurultaylarınızda iştirak etmişəm. Həmişə Rəyasət Heyətindən zala baxmışam. İndi isə icazənizlə zaldan Rəyasət Heyətinə baxmaq istəyirəm.

Səmimi gülüş gurultulu alqış dalğasına qovuşdu...

1993-cü ilin iyun günləri... Respublika qaynar qazana bənzəyirdi. Ölkəni bürüyən böhran, Qarabağ müharibəsi, vəziyyətin gündən-günə dözülməz həddə çatması hamını qorxuya salmışdı...

Belə bir vaxtda o, milyonların səsinə, harayına səs verib Bakıya qayıtmışdı. Heydər Əliyev yenə respublikanın başında idi. Xalq bütün ümidlərini ona bağlamışdı. Sarsıntılı günlər içində idik.

Günortaya yaxın idi. Sədrin köməkçisi gəldi ki, yerinizdən tərpənməyin, Heydər Əliyev sizinlə danışacaq. Həyəcanlandım, beynimdən min fikir keçdi: "Görəsən, nə deyəcək, nə soruşacaq?" Dünən sədri xarici ölkəyə müalicəyə yola salmışdıq. İki həftə onu mən əvəz etməliydim. Bütün məsuliyyət mənim boynumda idi.

Həyəcanla gözləyirdim. Hər dəqiqə bir ilə dönmüşdü. Axır ki, telefon dilləndi. Dəstəyi götürdüm: "Gözləyin, yoldaş Əliyev sizinlə danışacaq", - dedilər. Nəhayət ki, Heydər Əliyevin neçə illər efirdən, ekrandan eşitdiyim tanış səsi eşidildi. Salamlaşdıq. İşlərimizi soruşdu. Mən də imkan daxilində sualları cavablandırdım. Az sonra mətləbə keçdi, səsinin ahəngi sərtləşdi:

- Niyə Televiziya mənim kadrlarımı işləməyə qoymur?

Elə bil məni qəfil ildırım vurdu. Bilmədim nə deyim, nə cavab verim.

- Hə, susursan...

- Bağışlayın, konkret nəyi nəzərdə tutursunuz?

(ardı var)

Nahid Hacızadə

Ədalət.- 2011.- 6 may.- S. 6.