AYDINLIĞA DOĞRU

Dəhlizdə dayanıb pəncərədən Xəzərə, daha çox da öz iç dünyama, o dünyadan mənə xəfifcə əl edən xatirələrə boylanıram. Qələm dostum Azər Turanın səsidir bu: "Gün aydın... Hara baxırsan belə?"

Cavab qeyri-ixtiyaridir: "Dediyin o aydınlığa doğru".

Bir azdan iş otağımda Gülayə Könülün elə o aydınlığın qan qardaşı kimi açılan "Görün həsrətimin neçə yaşı var" kitabı ilə baş-başayam. Oxudum-nə gözəl, duydum-nə gözəl! Bu sözün, misranın xəfifliyinə boylandım-nə gözəl, uydum -nə gözəl:

Açıq qoy yuxunun qapılarını,

Sirli səmalardan seyrə gəlim mən.

Yozacaq yuxunu yuxu yozanlar,

Hər zaman yuxuna xeyrə gəlim mən.

Açıq qoy yuxunun qapılarını,

Mənim bəxtim kimi kilidlənməsin.

Gəlim ünvanına səssiz-səmirsiz,

Yuxun gözlərində çiliklənməsin.

Gözlərimi qaldırıb bu kövrək, həzin misraların yanında olacaq ədəbi xeyirxahlarımın - xalq yazıçıları Anarın, Elçinin, xalq şairi Sabir Rüstəmxanlının, professor Qəzənfər Paşayevin, tanınmış şair və yazıçılardan Qərib Mehdinin, Çingiz Əlioğlunun üzünə baxırmış kimi dayanıram: "Hə, necədir?" Sövq-təbii razı baxışları göz özünə gəlir. Bələdəm zövqlərinə. Inanıram ədəbi meyarlarına. Azər Turanın da səsi bir yandan: "Hara baxırsan belə?" "Aydınlığa - Anara, Elçinə, Sabir bəyə, Qəzənfər Paşayevə və bir də bu misralara"...

Gülayə qıymadı məlalın olsun,

Can atdı aləmdə cəlalın olsun.

Candan can qopardın, halalın olsun,

Gəlmişəm ki, deyəm gəlməyəcəyəm.

Arxasınca da göz yaşı... Nostalji duyğuların xəfifliyindən doğan zəiflik deyil bu - etirafdır; yaxşı şerin, poeziya faktının - deməli, ruhun etirafı... Qovmağa, uzaqda, çox-çox uzaqda saxlamağa çalışıram bir ədəbi olayın diqtəsini... Ancaq cəhdin boşuna! "Gör necə yerbəyer, necə adbaad..." Belinski "Alçaldılmış və təhqir olunmuşlar"ı - Dostoyevskinin ilk əsərini oxuyub ağlayıbmış. "Görün həsrətimin neçə yaşı var" toplusunun da öz ağlayanı olacağı şəksizdir...

Gülayə xanımın əlindəki topluya daxil edilən şeirlərinin ilkmi, sonmu olduğunu mən bilmirəm ki... Sevgi kimidir bu yazılanlar - haçan, hansı məkanda, niyə, nə üçün yazıldığı fərq etməz. Əsas odur ki, bu misralar yazılmaqdan çox pərdə kimi tutulub ötənlərə - o üzündə xatirələrimdir, o üzündə inamımız ötkəm, qanadlarımız mələk qanadları:

Xəyalımda xan adları,

Vərəqlərdə qan adları.

Sınıb-düşüb qanadları -

Göy üzündə quş qalmayıb.

Saya bilsən say yaşımı,

Tufanlı, qarlı qışımı.

Gülayəyəm, mən başımı

Döymədiyim daş qalmayıb.

Beləcə, sözdən-sözə, misradan-misraya dağ dumanı kimi çəkilə bilir Gülayənin "Allah, sabahın xeyir!" pıçıltısı, "Qorxuram gedəsən, qayıtmayasan" nigaranlığı, "Dünyanın işiğı üzündə gedib" təəssüfü, "Görün həsrətimin neçə yaşı var?" marağı. Özünün yazdıqlarıdır ki:

Boğuldu gumanım sis dumanında,

Bir şəhid vermişəm hər bir anımda.

Qalmışam Şəhidlər Xiyabanında -

Deyən olmadı ki, son qəmin olsun.

...Hanı bu dünyanın söz adamları?

Hanı bu dünyanın düz adamları?

Hanı bu dünyanın öz adamları -

Deyən olmadı ki, son qəmin olsun.

Gülayə, gözlərin yaş qəhrəmanı,

Susdu taleyinin baş qəhrəmanı.

Öldü əsərinin baş qəhrəmanı,

Deyən olmadı ki, son qəmin olsun.

Demək üçün bəsirət gözünün açıq olması gərək. Gərək elə Gülayənin öz yazdıqlarından, şerindən, sözündən keçib də gələ biləsən. Ən əsası odur ki, onun yazdıqları küll halında öz ardınca candan keçən, ruhu oyadan duyğular karvanı çəkib apara bilir. Professor Məhərrəm Qasımlının təbirincə desək, Gülayə könül dilində danışmağı bacarır, təbii ki, bu dilin bilməyin yolu həm də quş dilini, daş dilini daha çox da yaddaş dilini bilməkdən keçir.

Yazılası, deyiləsi sözlər nə çox... Yazılmayacaqları Gülayənin özünə demişəm - ərk etmişəm ki, şeirlərinin üzərinə yenidən qayıtsın, qovluğunu silk, sınağa çəksin və qorxmasın...

Bir yana baxanda təqdim olunan kitabının özü bir şair ömrünün dostlara, yerə, göyə, Tanrıya olan ərkinin şəkli deyilmi?

Sərvaz

Ədalət.-2011.-18 noyabr.- S.7.