"SSRİ bir evcik deyildi ki, öz-özünə dağılaydı"

Firudin Ağasıoğlu: "Təəssüf ki, müstəqilliyə ikrah hissilə baxanlar var"

Üç gündən sonra ölkəmiz tarixi bir hadisəni qeyd edəcək. Dövlət müstəqilliyimizin bərpasının 20 illiyi tamam olur. Həmin dövrdə Milli Azadlıq Hərəkatına qoşulan tanınmış alim Firudin Ağasıoğlu tarixi sənədə imza atanlardan biridir. Firudin bəylə müstəqillik mübarizə tarixinə nəzər saldıq.

"Müstəqillik istəyənlərin üzərinə cəza dəstələri göndərildi"

- Müstəqillik aktının gündəmə gətirilməsinə aparan yola sizin prizmanızdan baxmaq maraqlı olardı

- Müstəqilliklə bağlı cəmiyyətdə çox ziddiyyətli fikirlər var. Ümumiyyətlə, müstəqilliyin qazanılmasında heç bir rolu olmayanlar gündəmə yanlış bir fikir daşımaqla cəmiyyətə aşılamaq istəyirlər ki, onsuz da SSRİ dağılacaqdı, Azərbaycan da Türkmənistan, Özbəkistan, Ermənistan kimi müstəqil olacaqdı. Bu kökündən yanlış fikirdir. Axı SSRİ dağılmırdı. SSRİ bir evcik deyildi ki, öz-özünə dağılaydı. SSRİ-nin süquta uğramasında Azərbaycanda başlanan Milli Azadlıq Hərəkatının çox böyük rolu oldu. Hərəkatın içərisində olan şəxs kimi bunu səmimi deyirəm. Bu hərəkatda təmsil olunanlar yaxşı bilir ki, müstəqillik hansı çətinliklər bahasına başa gəldi. 90-cı illərə qədər gələn böyük Milli Azadlıq Hərəkatı yolu vardı. Ermənilər 1988-ci ildə Dağlıq Qarabağın Azərbaycandan ayrılması prosesini başladılar. Bunun ardınca Bakıda mitinqlər başladı və bu ilk vaxtlar Dağlıq Qarabağla bağlı olsa da az sonra Azərbaycanın Sovet İttifaqının tərkibindən çıxması məsələsi qaldırıldı.

- Sovet qoşunlarının Azərbaycanda olduğu, paytaxtın küçələrində meydan suladığı bir vaxtda Ali Sovetdə bir qrup deputat dövlət müstəqilliyinin bərpası istiqamətində mübarizəyə başladılar. İlk reaksiyalar necə oldu?

- 1990-cı ilin 20 Yanvar faciəsini Moskva hazırlamışdı və Azərbaycan da həmin vaxt mərkəzin bir şöbəsi rolunu oynadığı, bütünlüklə dövlət qurumları da ona tabe olduğu üçün hazırlanan ssenari reallaşdı. Bu proseslərin mahiyyətini anlayan siyasətçilər Qarabağ məsələsini ermənilərin deyil, onların arxasında dayanan Kremlin başladığını başa düşürdülər. Axı bizim XX əsrin əvvəlində -1918-ci ildə Müstəqil Azərbaycan dövlətinin qurulması tariximiz də vardı. Ona görə də Azərbaycanın SSRİ-dən ayrılıb müstəqilliyin bərpası məsələsi gündəmə gətirilirdi. Bunu görən mərkəz-Moskva Azərbaycanın paytaxtında qırğın törətdi ki, müstəqillik şüarlarını səsləndirənlər öldürülsün, tutulsun və bununla da həmin ovqatı yatırsınlar. İlk şəhidlərimizi də yanvarın 20-də verdik. Əslində 20 Yanvar hadisələri onu hazırlayanların əleyhinə işlədi. Hətta Yazov açıq şəkildə bəyan etmişdi ki, Azərbaycanda Xalq Cəbhəsinin strukturlarını məhv etməyə gəliblər. "Bunlar dövlət çevrilişi etmək fikrindədirlər və artıq Lənkəranda bu baş tutub, Cəlilabadda da sona çatmaq üzrədir. Bakıda mitinqlər keçirməklə bərabər ermənilər də qovulur"- bu bəhanələr vardı və əslində bəhanələri də özləri hazırlamışdılar. Cəza dəstələrini də burda müstəqillik istəyənləri cəzalandırmaq üçün göndərmişdilər. Amma verdiyimiz şəhidlər adi vətəndaşlar idi. Cəmiyyət də bunu görüb nəinki imperiyadan qorxdu, əksinə imperiyaya qarşı nifrət birə-beş artdı. Bundan sonra kommunistlər partiya biletlərindən imtina etdilər, biletlərinin yandırılması prosesi başladı. Bu nifrəti göstərən bir ovqat idi və Moskva artıq burda uduzduğunu gördü.

- Bəs müstəqillik mübarizəsini aparan insanların Ali Sovetə vəsiqə alması necə mümkün oldu?

- İmperiyaya qarşı nifrət ovqatının artdığı 1990-cı ilin payızında Ali Sovetə keçirilən seçkilərdə xalq kütləsinin dəstəyi ilə Milli Azadlıq Hərəkatının liderlərindən 20-25 nəfəri deputat seçildi. Həmin seçki o vaxta kimi keçirilənlərdən nisbətən demokratik idi ki, orda xalqın iradəsi ilə heç olmasa 20-25 nəfər təmsil olundu. Bu mənada o seçkinin bizim tariximizdə önəmli rolu var. Elə ordan da müstəqilliyin gerçəkləşməsi prosesi başlandı. Ali Sovetin ilk iclasında Milli Azadlıq Hərəkatının içərisindən xalqın seçib parlamentə gətirdiyi deputatlar "Demblok" yaratdılar. Azlıqda qalmağımıza baxmayaraq ilk gündən ciddi mübarizəyə başladıq. Bizim təsirimizlə Milli Məclisin iclası televiziya ilə birbaşa yayımlanırdı və xalq da bunu izləyə bilirdi. Biz bununla xalqın hadisələrin mahiyyətindən xəbər tutması və bizə dəstək olması imkanını əldə edirdik. Elə ilk iclasdan da "Demblok" məsələni kəskin şəkildə qoydu və ölkəmizin adından sovet sosialist sözünün atılması məsələsini qaldırdı. Biz bunu zorla qəbul etdirdik. Bu artıq yavaş-yavaş sovetlərdən uzaqlaşmağımız, müstəqilliyə doğru yol almağımız və SSRİ-nin çöküşünə görüntü demək idi. Mərkəz bundan çox narahat olmuşdu. Azərbaycan SSRİ məkanında bu aktı yerinə yetirən ilk ölkə oldu. Baltikyani ölkələr bizdən çox-çox qabaqda olsalar da, SSRİ-ni dağıtmaqda onlardan tez prosesləri başladığımıza görə bizə həsəd aparırdılar. Moskva dərhal buna cavab hazırladı və SSRİ-nin qalıb-qalmamasıyla bağlı referendumun keçirilməsi planını hazırladılar. Azərbaycan hakimiyyəti əllərində olduğu üçün saxta seçkilərlə SSRİ-nin saxlanması ilə bağlı referenduma müsbət səs verildiyini bəyan edəcəklərinə əminlik vardı.

"Biz bir ilkə imza atdıq"

- Bu azlıqda qalan deputatların fəaliyyətindən ehtiyatlılığın götəricisi idi?

- Azərbaycanın SSRİ-nin tərkibində qalıb-qalmaması referendumuna Naxçıvan heç qoşulmadı. Bununla da artıq Azərbaycanın bir hissəsi kimi mövqeyini ortaya qoydu. Heydər Əliyev Naxçıvan Ali Məclisin üzvü və "Demblok"da olan 43 nəfərdən biri idi. Müstəqillik məsələsində azlıqda qaldığımızdan referendumun keçirilməsi məsələsində uduzurduq. Belə olan halda biz mübarizəni bir az da ciddiləşdirdik və Azərbaycanın SSRİ-nin tərkibində qalıb-qalmaması məsələsinin səsverməyə qoyulmasını tələb etdik. Ziyalılardan, kommunistlərdən də bizə qoşulanlar oldu. Heydər Əliyev, Bəxtiyar Vahabzadə, İsmayıl Şıxlı və digərlərinin bizə qoşulması, bəzilərinin də "Demblok"a keçməsi sayın artması ilə nəticələndi. Həmin 43 nəfər SSRİ-nin dağılmasını, Azərbaycanın müstəqilliyini istəyən adamlar idi və onlar da Azərbaycanın tarixinə "İstiqlalçı deputatlar" kimi daxil olublar. Doğrudur, hakimiyyət bu statusu təsdiqləmək istəmir, amma xalq artıq bu statusu bizə verib. Bu gün qəribə odur ki, müstəqilliyin, istiqlalımızın əleyhinə səs verənlər "İstiqlal" ordeni daşıyır. Bu tariximizin ən qaranlıq ləkələridir. Bu həm də bizi təhqirdir. Necə ki, bəzilərinə "xalq artisti" adının verilməsi Şövkət Ələkbərovanı təhqirdir, eləcə də müstəqilliyin əleyhinə olanların təltif olunmaları bizə həqarətdir.

"Bəzisi səsvermədən qorxub gizlənirdi"

- İnsanların heç də hamısı tariximizdən məlumatlı deyildi. Bu mübarizədə xalqın dəstəyini almağa necə nail olurdunuz?

- Biz xalqa həqiqəti deyirdik. Biz deyirdik ki, SSRİ-nin tərkibində olmaq başımıza böyük fəlakətləri gətirib, sonu da Dağlıq Qarabağ oyununun ortaya atılmasıdır. Əsrin əvvəlində Şərqdə ilk Demokratik Cümhuriyyət Azərbaycanda qurulub. Biz deyirdik ki, biz müstəqilliyimizi yenidən bərpa etsək xalqımızın güzəranı yaxşı olacaq. Bu şüarlarla, izahlarla biz xalqın içərisinə çıxırdıq. Həmin vaxt mitinqlərdən birini Sumqayıtda keçirdik və orda xalqa çox şeyləri açıqladıq. Sumqayıt mitinqlərinin xalqdan dəstək almağımızda çox böyük köməyi oldu. O dönəmdə biz sözümüzü parlamentdə deməklə yanaşı, həm də bizim fikirlərimizi yayan "Azərbaycan" qəzeti vardı. Sabir Rüstəmxanlı qəzetin baş redaktoru, idarə heyətinin üzvləri isə mən, Aydın Məmmədov, İsmayıl Şıxlı, Bəxtiyar Vahabzadə və digərləri idi. Bu qəzet 200 min tirajla çapdan çıxırdı və bir gün içərisində də satılırdı. "Azərbaycan"la yanaşı, Nəcəf Nəcəfovun redaktoru olduğu "Azadlıq" qəzetinin bizim işimizdə olduqca böyük rolu olub. Digər bir tərəfdən də Mirzə Xəzər "Azadlıq" radiosunda bizim məsələləri gündəmdə saxlayırdı. Bütünlüklə hökumətə qarşı basqı davam edirdi. Bunların nəticəsi olaraq 1991-ci il avqustun 30-da Ali Sovetdə müstəqillik haqqında bəyannnamə qəbul olundu. Bizim SSRİ-dən ayrılıb müstəqil dövlətimizi qurmaq istiqamətində sənədləşdirmə prosesimiz ordan başladı. Bəyanat qəbul olunduqdan sonra müstəqillik aktını qəbul edən 10 nəfərdən ibarət komissiya yaradıldı. Hacıbaba Əzimovun rəhbərliyi ilə hazırlanan sənədi də tribunadan özü səsləndirdi. Oktyabrın 16-17-si Ali Sovetin sessiyası çağırıldı və müstəqillik aktının müzakirəsi keçirildi. Yetərsayın alınmaması üçün deputatların əksəriyyəti zala girmirdilər, foyedə gəzir, səsvermədə iştirakdan qaçırdılar. Çünki müstəqillik aktının qəbulu ölkənin müstəqilliyinin rəsmi şəkildə bəyan olunmasıydı.

- Bəs səsvermədən qaçanlar nə oldu?

-"Demblok" səsvermənin adbaad olmasını təklif etdi. Adbaad səsvermədə kimin bu sənədin lehinə, kimin əleyhinə olduğu bəlli olacaqdı. Əleyhinə olanlar sabah xalqın içərisinə çıxa bilməyəcəkdilər. Bu qorxu altında bir də gördük ki, deputatlar zala qayıdıb səsvermədə iştirak edirlər. Oktyabrın 18-i axşama yaxın biz artıq bu aktı qəbul etdik, bütövlükdə deputatlar ona səs verdi. Artıq onlar səsvermək məcburiyyətindəydilər, çünki, arxada xalqın nəfəsini hiss edirdilər. Həmin gün Azərbaycanda bir barış ovqatı yarandı, kommunistlərlə "demblok"çular bir-birinin əlini sıxıb təbrik edir, qucaqlaşıb öpüşürdülər. Bu bizi çox sevindirirdi, çünki mübarizəmiz həm müstəqillik, həm də milli barışıqla nəticələnmişdi. Onun səhəri mitinq təyin etdik ki, bunu xalqa bəyan edək. Həmin mitinqdə tribunada mənim yanımda rəhbər vəzifə tutan xeyli kommunist dayanmışdı. Onları çıxış üçün tribunaya da dəvət etdim və ondan da artıq xalqın içərisində barışın əldə olunduğunu bəyan elədim. İndi qarşımızda bir yol qalırdı: müstəqil dövləti qurmaq, onun strukturlarını bərpa etmək. Birliyimiz məsələsini həll edib, əsas gücümüzü Dağlıq Qarabağ məsələsinin həllinə yönəltməliydik.

- SSRİ-nin qaldığı bir məqamda belə böyük mübarizə aparmaq yəqin ki, asan olmurdu...

- SSRİ tanklarının küçələrdə gəzdiyi bir vaxtda həqiqətən də bu mübarizəni aparmaq asan deyildi. "Kalaşnikov" avtomatının insanlara tuşlandığı bir vaxtda küçəyə çıxıb, Ali Sovetə gəlib müstəqil olmaq istəyirəm, bunun üçün mubarizə aparıram. Bu mücadiləyə çıxanların hamısı kəfəni geymiş adamlardır. Təbii onlar tutulur, döyülür, öldürülür, amma bu yoldan çəkinmirdilər. Bu mənada Azadlıq Hərəkatının liderləri, adi üzvləri üçün çox təhlükəliydi. Biz həmin qorxulu anları yaşamışıq. QKÇP-ni də SSRİ-nin dağılmasının qarşısını silah gücünə almaq üçün yaratmışdılar.

"İrandan səs çıxmırdı"

- Amma yenə də SSRİ qalırdı və müstəqillik aktının qəbulu ilə iş bitmirdi. Hər şey tamamilə dəyişə bilərdi...

- Müstəqillik aktının qəbulundan sonra xalqın bu qərarı ilə bağlı ümumxalq referendumu keçirildi. Referendumda da xalq bu qərarı dəstəklədi. Bunun ardınca dövlətlər Azərbaycanı müstəqil ölkə kimi tanımağa başladı. Türkiyə ardınca da Pakistan, Rumınya bizim müstəqilliyimizi tanıdı. Amma İran ən axırıncı dövlətlərin siyahısında dururdu. Çünki Azərbaycanın müstəqilliyini nə İran, nə də Rusiya istəyirdi. SSRİ-nin son prezidenti Qorbaçovun istefası ilə imperiya da dağıldı və bizim müstəqilliyimiz öz yerini tutdu. Bundan sonrakı mərhələdə çox çətin vəzifələr vardı və 1992-ci il AXC-nin hakimiyyətə gəlməsinə qədər müəyyən işlər aparıldı. Onda mən Ali Sovetdə Elm-təhsil və mədəniyyət komissiyasının sədri idim. Komissiya üzvləri ilə birlikdə müstəqil dövlətin atributlarını işləməklə məşğul olurdum.

"Müstəqilliyimizə ikrahla baxanlar var"

- Müstəqilliyin 20 illiyi qeyd olunsa da həmin mübarizə tarixi təbliğ olunmur. Bu ziddiyyətin səbəblərini sizcə nədə axtarmaq lazımdır?

- Bunun bir çox səbəbləri var. Əslində mən buna normal baxıram, çünki səbəbini bilirəm. Onun səbəbini bilməyənlər isə bu münasibətdən qıcıqlanırlar. Bunun təbliğini istəməyənlərin çoxu həmin dövrdə müstəqilliyin əleyhinə səs verirdilər. Müstəqilliyin əleyhinə olanlar təbii ki, həmin günlərin təbliğinin tərəfdarı olmayacaq. Bu həm də "SSRİ dağıldı, Azərbaycan da müstəqilliyini qazandı" yanaşması ilə bağlıdır. Təəssüflər olsun ki, bu gün elə həmin adamlar döşlərində "İstiqlal", "Şöhrət" ordeni gəzdirirlər. Hazırın naziri olublar, müstəqilliyin əldə olunmasının ağrı-acısını görməyiblər. Bir az da onlarda müstəqillik gününə ikrah da var. Digər bir tərəfdən də xalqın, dövlətin tarixində önəmli yeri olan bir gün nə bayram kimi qeyd olunur, nə də təbliğ edilir. Amma məni sevindirən odur ki, vaxtı ilə bu yolda mübarizə aparanlar bu bayramın qədrini bilir. Yeni yetişən gənc nəsil də artıq bu bayramın adi bayram olmadığının fərqinə varırlar. On min illərlə bu günümüzə qədər gələn "Novruz bayramı"ndan sonra ən böyük bayramımız müstəqillik aktının qəbulu günüdür. Əvvəl-axır bu gəlib öz yerini tutacaq, bundan nigaran deyiləm. Müstəqilliyi qazanmaq asandır, amma onu qoruyub saxlamaq, inkişaf etdirmək, yaşatmaq qazanmaq qədər çətindir. Necə ki, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə və onun mübarizə yoldaşları dövləti qurdular, amma onu ikildən artıq qoruyub saxlaya bilmədilər. Çünki gücləri çatmadı, qarşıdakı düşmən çox güclüydü.

Mən hökumətin yerinə olsam həmin günlərin mitinqlərini televiziyalarda nümayiş etdirərəm ki, camaat yaddaşını itirməsin.

"Biz deputat olmamışıqsa..."

- "İstiqlalçı deputatlar"a həmin günlərin prizmasından yanaşanda bugünkü münasibət sizi narahat edir?

- Əlbəttə ki, bizlərə bəslənilən münasibət normal deyil. Bu mücadilədə olan insanlar özlərini, karyeralarını, ailələrini, hər şeyi xalqın azadlığa çıxması yolunda qurban verirdilər. Qorxulara baxmayaraq, ümummilli mənafe naminə risklərə gedirdilər. Nə yazıq ki, həmin 43 deputatdan xeylisi dünyasını dəyişdi. Onların əksəriyyəti də maddi sıxıntı içərisində yaşayan insanlar idi. İstiqlal uğrunda mübarizə aparan deputatlar postsovet məkanı ölkələrində də var və onlara çox böyük dövlət qayğısı da göstərilir. Heç bizlərin qanuni təqaüdümüz verilmir və bəhanə də gətirilir ki, biz deputat olmamışıq. Biz deputat olmamışıqsa, bu dövlətin müstəqillik aktını, atributlarını kim hazırlayıb? SSRİ-nin vaxtında olan və 1990-cı ildən əvvəlki məmurların bütövlükdə hamısına bugünkü statusla təqaüd verirlər. Yəni həmin vaxt məhkəmədə işləyən məhkəmə işçisi bugünkü məhkəməyə verilən statusla təmin olunur. Bizdən sonrakı deputatlara da çox yüksək təqaüd verirlər. Biz isə ortada qalmışıq, bizə nə əvvəlki, nə də sonrakı statusu verirlər. Bu münasibət ilk növbədə dövlətçiliyimizə ziyandır, üz qarasıdır. "İstiqlalçı deputatlar"dan bəziləri hüquqlarının bərpası üçün məhkəmədə bu məsələni qaldırıb. Amma məhkəmələr də "istiqlalçı deputatlar"ın əleyhinə qərar qəbul edirlər. Rəhmətlik Mürşüd Məmmədov məhkəmədə hüququnu bərpa edə bilməyib dünyasını dəyişdi. Hacıbaba Əzimov məhkəməyə müraciət etsə də nəticəsi olmayıb. Məryəm Həsənovanın məhkəməsinə mən də getmişdim. Amma məhkəmə eşidəndəki biz gəlmişik, bizimlə üz-üzə gəlmək istəmədi. Axı bizim hüquqlarımız niyə tapdalanır? Axı bu 43 nəfərin mübarizəsinin nəticəsini siz görürsünüz, ona görə də özünüzü insan kimi aparmalısınız. Amma bu münasibət belə davam edə bilməz. Ölkə başçısı mənə prezident təqaüdünün verilməsi barədə göstəriş verib. Vaxtı ilə baş nazirin müavini, təhsil naziri olmuşam və fəaliyyətim dövründə gördüyüm işlər var. Uzun müddət təhsil sahəsində çalışmışam, deputat olmuşam, müstəqillik aktının qəbulunda, dövlət atributlarının hazırlanmasında əməyi olmağım müqabilində prezident təqaüdünə layiq görülməyim normaldır. Amma 3 il əvvəl verilən göstərişi məmurlar eşitməzliyə, görməzliyi vurur. Bu problemin həlli yolu var-milli barışla həmin qüvvələri təmizləmək.

- Birgə mübarizə aparmış insanların 20 illiklə bağlı hansısa planı varmı?

- Biz arada bir yığışıb ölkədəki vəziyyətlə bağlı münasibətimizi bildirir, hökumətə də demokratikləşmə, korrupsiyanın aradan qaldırılması, ölkədə barış yaranması üçün müraciət edirik. 5-6 məmur bir tərəfdə, 3-4-ü də digər tərəfdə bir-birini sıradan çıxarmaq uğrunda mübarizə aparırlar və bu savaşlara kütlələri də cəlb etmək istəyirlər. Onların xalqa, dövlətə nə xeyri olacaq? Əlbəttə ki, bütün bunlar dövlətçiliyimizi içəridən sarsıdan məsələlərdir. Biz dövlətçi adamlarıq, təqaüd almasaq da, 10-15 il işləməsək də damarlarımızda dövlətçiliyin qorunması qanı axır. Çətinliklə qurduğumuz dövlətin bir balaca da olsa axsaqlığını istəmirik bu dövlət nə qədər çiçəklənib böyüsə, bu bizim arzularımızın çiçəklənməsi olar.

"Bəli, təmənnam vardı"

- Bu günün prizmasında baxanda həmin mübarizəyə təmənnalı qoşulmuşdunuz?

- Şəxsən mənim təmənnam vardı. Bu təmənna nə idi? Mən arzuladığım reformaları aparmaq üçün imkanımın olmasını istəyirdim. Təhsilimizin, elmimizin inkişafını, dövlətimizin sağlam qurulmasını istəyirdim. İmkan daxilində nazir müavini, nazir olanda da bunu etdim. Baş nazirin müavini olanda Nazirlər Kabinetində uzun bir kabinetim vardı, onu tələbə qəbulu komissiyasının otağına çevirmişdim. Türkiyəyə oxumaq üçün 2 min tələbəni testdən keçirib göndərmişdik. Sonra daxildə ali məktəblərə qəbulu test üsulu ilə keçirdik. Vəzifədən çıxdıqdan sonra ora Vurğun Əyyubun prinsipiallığını nəzərə alıb TQDK- nın sədri təyin olunmasını təklif etdim. Həmin vaxt onun sədrliyi ilə keçirilən imtahan da çox yaxşı keçdi. Təhsil Qanunu yazdıq. Dünya Bankının hər il arayışı jurnal şəklində çıxır. 1992-ci ilin arayışına görə MDB ölkələri içərisində təhsil sahəsində birinci yerdə dururdu. Nazir müavini olarkən başladığım reformları Əbülfəz bəyin hakimiyyəti dövründə təhsil naziri işləyərkən davam etdirdim. İndi Boloniya sisteminə qoşulduqlarını, bakalavr, magistr mərhələsinə keçdiklərini bəyan edirlər. Biz 1992-ci ildə bunları yaratmışdıq. Rektorların seçilməsindən başlamış təhsildə çox böyük reformlar həyata keçirildi və ən böyük xidmətim oldu ki, dövlətin üzünü təhsilə çevirə bildim.

- Baş nazirin müavini olaraq niyə məhz ilk olaraq reformlara təhsildən başladınız?

- Mən nazirin humanitar sahələr üzrə müavin idim və birbaşa mənim vəzifəmə aid idi. Təhsildən ona görə başladım ki, hər şeyin bünövrəsi təhsildən başlayır. Təhsildə reform olmasa digər sahələrdə də müsbət nəticə əldə etmək olmaz. Təkcə imtahanların test üsuli ilə götürülməsi bütün MDB ölkələrinin ciddi marağına səbəb olmuşdu. Onlar bizdən bunu necə həyata kerdiyimizi soruşurdular. Biz təhsil içşçilərinin maaşlarını üçqat artırdıq. Həmin dövrdə Yaqub Məmmədov qısa müddətli prezident vəzifəsini icra edirdi, o olmasaydı yəqin ki, hazırladığımız həmin sənəd imzalanmayacaqdı. Müəllimlərə bir sıra güzəştlər olunurdu ki, bu münasibət də təhsilin qaldırılmasına istiqamətlənmişdi. Çox təəssüf ki, biz uzaqlaşdırıldıqdan sonra təhsildəki proseslər yarımçıq qaldı və üzü geri getməyə başladı.

- "Təhsil elə bir sahədir ki, burda həyata keçirilən dəyişikliklər uzun illər tələb edir" fikrini bölüşürsünüz? Sizin qoyduğunuz bünövrə niyə davam etdirilmədi?

- Həqiqətən də təhsil elə bir sahədir ki, ora qoyulan investisiya 1-2 ilə öz bəhrəsini vermir, 10 ildən sonra nəticəsini görmək olar. Bu mənada təhsil dövlətin strateji sahəsi olduğu üçün qoyulan investisiya ən qiymətli investisiyadır. Çünki millətin gələcəyi təhsillə müəyyənləşir. Amma təhsildə inqilabi dəyişiklik bir az partizansayağı olmalıdır və bu mümkündür də. Çox ciddi dəyişiklik olunmalıdır, bunu da biz gətirmişdik. Onun da necə böyük çətinliklərlə başa gəldiyini biz bilirik. Görünür, ona görə də insanlar belə çətinliklərin altına girmək istəmirlər. Bir ildə köhnə əlifbanın yenisi ilə əvəzlənib, bütün kitabların yeni əlifba ilə nəşr olunması böyük iradə tələb edirdi. Gərək bu işə canını qoyasan ki, onun da nəticəsini görəsən.

Gültəkin Qəhrəmanlı

Ədalət.-2011.-15 oktyabr.-S.12-13.