Dünya muzeylərindəki şedevrlərimiz

"İçərişəhər" Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin təşkil etdiyi foto-sərgi yaddaşımızı təzələdi

Dünyanı heyrətləndirəcək sənət əsərləri yaratmaq hər xalqa nəsib olmur. Azərbaycan tarix boyu nadir sənət nümunələri yaratmaqla bəşər mədəniyyətinə öz töhfələrini verib. Həmin şedevrlərin bəziləri bu gün dünyanın ən böyük muzeylərində saxlanılır və illərdir ki, insanları heyrətləndirməkdə davam edir. Nyu-York, London, Paris, Moskva muzeylərində "Azərbaycan izləri" görmək mümkündü.

Belə nadir incilərimizin varlığından xəbərdar olmağımız üçün yaddaşımızın vaxtaşırı təzələnməsinə böyük ehtiyac var.

İçərişəhərdə...

Nazirlər Kabineti yanında "İçərişəhər" Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin təşkil etdiyi "Azərbaycan sənət əsərləri dünya muzeylərində" adlı foto-sərgi bu baxımdan lap yerinə düşdü. İdarənin tabeliyindəki "İçərişəhər" Tarix Muzeyinin təşkilatçılığı ilə düzənlənən tədbir əlamətdar bir hadisəyə ilə bağlı idi. Muzeyin əməkdaşları zövqlə hazırlanmış foto-sərgini dövlət müstəqilliyimizin bərpa olunmasının 20 illiyinə həsr etmişdilər.

"Kiçik Karvansara" abidəsində nümayiş etdirilən foto-sərginin açılış mərasimində tanınmış sənətçiləri, populyar simaları görmək olardı. "İçərişəhər" Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Rahib Azəri açılışa gələnləri salamlayaraq tədbirin əhəmiyyəti barədə danışdı. Rahib bəy dünyanın ən məşhur muzeylərində saxlanılan nadir sənət nümunələrimiz barədə hər birimizdə yetərli bilginin olmasının vacibliyini bildirdi.

Milli Elmlər Akademiyasının Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun direktor müavini professor Kübra Əliyeva, "İçərişəhər" Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin beynəlxalq əlaqələr şöbəsinin müdir müavini Vəfa Quliyeva çıxış edərək bildirdilər ki, qədim mədəniyyət ocaqlarından sayılan Azərbaycan həmişə dünyanın diqqətini cəlb edib. Bura gələn alim və səyyahlar nadir sənət nümunələrimizi dünyanın müxtəlif ölkələrinə aparıblar. Zaman-zaman baş verən müharibələr, talanlar zamanı əldə edilən qənimətlər arasında da belə əsərlər çox olub. Çıxışçılar bir məsələni də vurğuladılar ki, dünyanın böyük muzeylərini bəzəyən sənət incilərimiz bəzən İran və Rus incəsənətinin nümunələri kimi təqdim edilib. Ermənilər bu məsələdə də xislətlərindən əl çəkməyiblər. Tarixi baxımdan qiymətsiz olan sənət nümunələrini hər fürsətdəcə xarici ölkələrə aparıblar.

Nyu-Yorkda, Londonda, Parisdə, Moskvada...

Tədbirə dəvətlilər "Azərbaycanın sənət əsərləri dünya muzeylərində" adlı foto-sərgiyə maraqla tamaşa etdilər. Milli Konservatoriyanın tələbələrinin ifasında səslənən musiqilər tədbirə xüsusi yaraşıq verdi.

Foto-sərgi bir daha yadımıza saldı ki, eramızdan əvvəl I minilliyi nişan verən tunc qoş fiquru, XVIII-XIX əsrlərdə toxunan "Ornamentli xalça", "Qarabağ xalçası" Nyu-York Muzeyində, Atabəylər dövlətindən qalma dəstəli dolça Vaşinqton Muzeyində nümayiş etdirilir. Atabəylər dövlətini zamanını nişan verən bürünc dolça isə Paris Muzeyindədi.

Böyük sərkərdə, dövlət xadimi və şair Şah İsmayıl Xətainin qızıl kəməri, XVI əsrin yadigarı namazlıq xalısı, Lətif Kərimovun toxuduğu "Firdovsinin portreti" adlı xalça Türkiyənin Topqapı Sarayı Muzeyini bəzəyir. Moskvadakı Silah Palatasına gələnlər Şirvanşahlar dövlətindən yadigar qalan polad başlığa maraqla baxırlar. 1339-cu ildə toxunan "Şeyx Səfi xalçası" Londondakı Viktoriya və Albert Muzeyinin bəzəyidir.

Sankt-Peterburdakı dünyaca məşhur Ermitajı gəzən qonaqlar XII əsrdə hazırlanan gümüş qolbağa, atlı fiquruna maraqla tamaşa edirlər.

"Azərbaycanın sənət əsərləri dünya muzeylərində" adlı foto-sərgidən reportajda şedevrlərimizin hamısını sadalamaq imkan xaricindədi. Foto-sərgini əyani görmək daha yaxşı olardı. İşərişəhər Nyu-York, London, Paris kimi uzaqda deyil ki...

Fatimə İSMAYILZADƏ

Ədalət.-2011.-25 oktyabr.-S.4.