Azərbaycanın Antalyası

(əvvəli ötən sayımızda)

Rayonun cənub sərhəddində 1958-ci ildə 22.400 ha sahədə quraq landşaftını mühafizə etmək məqsədi ilə Türyançay Dövlət təbiət qoruğu yaradılmışdır. 1961-ci ildə qoruğun Qəbələ rayonuna daxil olan 6.994 ha sahəsi qoruq ərazisindən ayrılaraq Qəbələ meşə təsərrüfatı idarəsinin nəzarətinə verilmişdir. Hazırda Türyançay Dövlət qoruğu rayonun cənubi-qərb sərhəddini təşkil edir.

Rayonun şərq sərhəddində, Bakı-Qəbələ şosse yolunun üstündə 1981-ci ildə 5.878 ha sahədə, düzən meşə landşaftının və xallı maralın mühafizə olunması üçün yaradılmış İsmayıllı Dövlət təbiət qoruğu yerləşir.

1993-cü ildə rayonun Vəndam, Dəmiraparan, Həmzəlli, Bum və Qaraçay çaylarının hövzələrində, həmçinin Əlvan (Alban) dərəsi ərazisində ümumi sahəsi 39.680 hektar olan Qəbələ dövlət təbiət yasaqlığı yaradılmışdır. Qeyd olunan yasaqlıqda düzən və dağ meşə lantşaftının müxtəlif ağac və kol bitkiləri, elecə də nəsli kəslimək təhlükəsi olan dağ kəli, qarapaça, cüyür, ayı, qaban, vaşaq və s. nadir heyvanlar mühafizə olunur.

Qəbələ rayonunun təbii sərvətləri sistemində onun torpaq-bitki örtüyü və heyvanlar aləmi özünəməxsus yer tutur. Rayonun ümumi torpaq fondu 150 min hektar olub istifadə olunmasına görə olduqca rəngarəngdir. Rayonda adambaşına düşən torpaq fondu təqribən respublika üzrə olan göstəriciyə bərabər olub, 1,5 hektar təşkil edir.

Rayon üzrə torpaq tiplərinin müxtəlifliyi həmçinin relyef və iqlim şəraiti bitki örtüyünün zənginliyinə səbəb olmuşdur.

Rayonun meşə və düzləri təbii landşaftdan asılı olaraq müxtəlif heyvan və quş növləri ilə zəngindir. Bunlardan nəcib maral, dağ keçisi, dağ kəli, cüyür, ayı, canavar, vaşaq, meşəpişiyi, dələ, yenot, tülkü, çöl donuzu, dovşan, adi və oxlu kirpi və s. heyvanları, Qafqaz uları, soltan toyuğu, qırqovul, kəklik, turac, bağ toyuğu, çöl göyərçini, qartal, qarğa, köçəri quşlardan vağ, hacıleylək, qızıl qaz, ördək və s. bu yerlərin sakinidir. Çöl və düzlərdə, xüsusən Qəbələ yaylasında sürünənlərin müxtəlif növləri, o cümlədən yüksək keyfiyyətli zəhəri ilə tanınan "Tosik gürzəsi" yaşayır. Rayonun cənub sərhəddi Türyançay, şərq sərhəddi isə İsmayıllı dövlət təbiət qoruqları ilə həmsərhəddir. Bununla yanaşı Qəbələnin əsrarəngiz təbiətini qoruyub saxlamaq məqsədi ilə 1993-cü ildə rayonun Vəndam, Dəmiraparan, Həmzəlli, Bum və Qaraçay hövzələrində, elecə də Əlvan dərəsi ərazisində 39.680 ha sahədə Qəbələ dövlət təbiət yasaqlığı yaradılmışdır.

Qəbələ rayonunun relyefi və rütubətli iqlim şəraiti ərazidə sıx çay şəbəkəsinin formalaşmasına səbəb olmuşdur.

Rayonun sənaye sahəsinin inkişafında burada fəalyyət göstərən zavodlar mühüm rol oynayır. Qəbələ özünün təkcə zəngin tarixi ilə deyil, həm də bərəkətli torpaqları, bol məhsullu meyvə bağları ilə də məşhurdur. Özünə məxsus dadı ilə xalq arasında populyarlıq qazanan "Jalə" şirələri də məhz Qəbələ konserv zavodunda hazırlanır.

Cənubi Qafqaz regionunda istehsal gücünə görə ən iri meyvə emalı müəssisəsi olan Qəbələ konserv zavodu hələ çox gənc olmasına baxmayaraq, artıq dünya standartlarına cavab verən məhsulları ilə Azərbaycan bazarında liderliyi əldə etmişdir. Zavod Avropada istehsal olunmuş ən müasir avadanlıqla təchiz olunmuşdur. İtaliyadan, Türkiyədən, Rusiyadan dəvət edilən mütəxəssislər bu avadanlığın istismarında, eləcə də yerli ixtisaslı kadrların hazırlanmasında yaxından iştirak edirlər.

Təsadüfi deyil ki, artıq bu gün Zavodun istehsal etdiyi təbii meyvə şirələri, müxtəlif mürəbbə və cemlər, turşular, eləcə də yarımfabrikat olan konsentrat və pürelər yalnız Azərbaycan məkanında deyil, həmçinin Rusiya, Ukrayna, Belorus, Baltikyanı respublikalarda, hətta Amerika və Avropa dövlətlərində satılır. Bütün müasir Avropa keyfiyyət sertifikatlarına layiq görülmüş məhsullarımızın istehsalında başlıca prinsiplərdən biri də məhsulun məhz yerli xammaldan, bərəkətli Azərbaycan torpağında yetişən nemətlərdən hazırlanmasıdır. Bu məqsədlə zavod yerli fermerlərin köməyi ilə ölkənin bütün regionlarından meyvə və tərəvəz məhsulları qəbul edir.

On minlərlə həmvətənimiz bizim sifariş verdiyimiz meyvə və tərəvəzin becərilməsi ilə məşğuldur ki, bu da Respublikada kənd təsərrüfatının inkişafında mühüm rol oynayır.

Gilan Qəbələ Konserv Zavodunun təməli 2005-ci ildə qoyulmuşdur. 1 il ərzində tikinti işləri başa çatdırılmış və 2007-ci ilin mart ayının 2-də Hörmətli Prezidentimiz İlham Əliyev cənabları tərəfindən açılışı həyata keşirilmişdir. Zavod 12 hektar ərazidə yerləşir. Zavodun İstehsal gücü və avadanlıq texnologiyasına görə Qafqaz regionunda analoqu yoxdur. 2007-ci ildə zavod da Tetra Pak xətti qurulub. Zavodun bütün avadanlıqları İtaliya və İsveçrədə istehsal olunmuşdur. Zavodun iş prinsipi xammal və tərəvəzin qəbulundan başlayaraq qablaşdırılmaya qədər mövçud olan bütün prosesləri əhatə edir. Əsas istehsal bölümləri aşağıdakılardan ibarətdir:

Püre və konsentrat istehsalı.

Meyvə suyu və nektar istehsalı.

Mürəbbə və cem istehsalı.

Turşu istehsalı.

Müxtəlif çeşiddə soyuq çaylar.

Gilan Qəbələ Konserv Zavodunda təxminən 100-ə qədər müxtəlif növdə qablaşdırılmış mallar istehal olunur. Məhsullarımız "JALƏ", "BAĞDAN", "AYCAN", "ZOLOTOY SAD" adı altında alıçılara təqdim olunub.

Zavod 5.10.2006-cı ildə İSO 9001:2000, HACCP, İSO 14001:2004, 2007-ci ildə isə Koşer və UKAS Sertifikatı almışdır.

Məhsullarımız sadəcə daxili bazarda deyil, həmçinin xarici bazarda da öz sözünü demişdir. Belə ki, qısa müddət ərzində ABŞ, Yunanıstan, Almaniya, Rusiya, Ukrayna, Belorusiya, Estoniya, Latviya, Gürcüstan kimi ölkələrə ixracatımız olmuşdur və bir çox ölkələr ilə danışıqlar aparılır. Hədəfimiz çox yaxında dünyada tanınmış meyvə suyu istehsalatçıları sırasına girmək və dünya bazarında layiqli bazar payı tutmaqdır.

Zavodun istehsal gücünü və məhsul müxtəlifliyini artırmaq üçün yeni layihələr hazırlanır və daha müasir avadanlıqlar quraşdırılır.

İstehsalın səmərə və keyfiyyətini artırmaq üçün ölkəmizin müxtəlif reqionlarında meyvə və tərəvəz əkinçiliyini inkişaf etdiririk və fermerləri məlumatlandırırıq. Ümid edirik ki, yeni texnologiya əsasında hazırlanan Azərbaycan nemətləri dünya bazarında birincilik qazanaçaq.

Zavodumuz durmadan yeniləşir, genişlənir.Yeni istehsal sahələri tikilir, məhsullarımızın çeşidı atır. Məqsədimiz, "Gilan Qəbələ Konserv Zavodu" MMC-nin əsas iqtisadi prinsipi olan xalqımızı yüksək keyfiyyətli məhsullarla təmin etmək və Azərbaycan məhsullarını dünya bazarında tanıtmaqdır.

Qəbələdə həmçinin Asfalt zavod, Dəmir beton məmulatları istehsalı zavodu, kərpic zavodu və Qum-çınqıl zavodu da fəaliyyət göstərir.

Respublikamızda son illər müşahidə edilən nəzərə çarpacaq sosial-iqtisadi inkişaf Qəbələdə də qabarıq şəkildə nəzərə çarpır. Regionların sosial - iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramlarında aqrar sahə üzrə nəzərdə tutulmuş tədbirlərin uğurla həyata keçirilməsi ölkənin aqrar sahəsinin inkişafında həlledici rol oynamışdır. Son illərdə islahatların dərinləşməsi, ictimai və makroiqtisadi sabitlik, iqtisadiyyatın və əhalinin həyat səviyyəsinin yuksəldilməsi xalqımız tərəfindən qürur və rəğbət hissi ilə qarşılanır.

Aqrar sahəyə dövlət qayğısının daim artması nəticəsində, bütövlükdə Respublikada olduğu kimi, rayonumuzun kənd təsərrüfatı sahəsində də əhəmiyyətli dirçəliş hiss edilir. Meşə mühafizəsi və bərpası müəssisəsi tərəfindən 2011-ci ilin I rübü ərzində Dövlət Meşə Fondu torpaqlarında 19 ha meşə əkini əkilmişdir ki, bunun da 13 hektarını qiymətli meşə cinsləri olan qoz,şabalıd, göyrüş,ağcaqayın və s. təşkil edir.

Qəbələ rayon Dayaq məntəqəsi 50 hektar ərazini əhatə edir. Onun 39 hektarını bağ sahələri, 11 hektarını isə əkin sahələri təşkil edir.Bundan əlavə məntəqədə 6 kənd təsərrüfatı texnikası mövcuddur. O əsasən tinglik təsərrüfatı kimi fəaliyyət göstərir.

Məhsul istehsalçılarının mineral gübrələrlə və texnika ilə təchizatı işi qənaətbəxş səviyyədə təşkil edilmişdir.Bu sahədə Respublika "Aqrolizinq" ASC-nin Qəbələ rayon "Aqroservis" filialı mühüm rol oynayır. Filial tərəfindən I rüb ərzində 200 ton azot gübrəsi gətirilmiş və güzəştli qiymətlərlə məhsul istehsalçılarına satılmışdır.

(ardı gələn sayımızda)

ŞAMXAL ŞƏBİYEV

Ədalət.- 2011.- 20 sentyabr.- S.3.