İntensivləşən münasibətlərin yeni istiqamətləri

Qardaş Türkiyə ilə əlaqələr daha da genişlənir

Türkiyənin baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın yeni ilin ilk üç ayı ərzində Bakıya səfəri planlaşdırılır. Bakıdakı danışıqlar zamanı Türkiyə ilə Azərbaycan arasında müxtəlif sahələrdə əməkdaşlıq əlaqələrinin daha da dərinləşdirilməsi nəzərdə tutulur. Səfər çərçivəsində ötən il Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev və baş nazir Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən İstanbulda imzalanan sazişlə yaradılan Azərbaycan-Türkiyə Yüksək Səviyyəli Strateji Tərəfdaşlıq Şurasının ilk iclasının keçirilməsi planlaşdırılır. Şuranın İlham Əliyev və Rəcəb Tayyib Ərdoğanın rəhbərliyi ilə keçiriləcək ilk iclasının gündəliyi hələ tam müəyyənləşməyib. Diplomatik mənbələrdən əldə edilən məlumata görə, bu məqsədlə yaxın vaxtlarda Ankarada ikitərəfli işçi qrupun iclasının keçirilməsi planlaşdırılır. Müşahidəçilər qeyd edirlər ki, 2010-cu il Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı əlaqələr üçün iki ölkənin liderləri arasında keçirilən görüşlərin intensivliyi baxımından yaddaqalan olub.

Türkiyənin prezidenti Abdulla Gül və baş nazir Ərdoğan Bakıda, prezident İlham Əliyev isə beynəlxalq qurumların zirvə toplantılarında iştirak etmək üçün üç dəfə İstanbulda səfərdə olub. Azərbaycan və Türkiyənin liderləri üçüncü ölkələrdə keçirilən toplantılarda da bir araya gəliblər. Diplomatik mənbələr isə bildirirlər ki, Yüksək Səviyyəli Strateji Tərəfdaşlıq Şurasının yaradılması qarşıdakı dövrdə iki ölkə arasındakı əlaqələrin inkişafına yeni stimul verə bilər. Buna əsas kimi Türkiyənin başqa ölkələrlə bu formatda qurduğu əlaqələrin nəticələri və bu ölkə ilə Azərbaycan arasındakı münasibətlərin xüsusi xarakter daşıması göstərilir.

Öz növbəsində Türkiyənin xarici işlər naziri Əhməd Davudoğlu baş nazirin səfərinin baş tuta biləcəyini istisna etməyib. Ankarada Türkiyə diplomatlarının toplantısında çıxış edən Davudoğlu Azərbaycanla Türkiyə arasında strateji dostluq münasibətlərinin durmadan inkişaf etdiyini deyib. Nazir, həmçinin ölkəsinin gələcək üçün xarici siyasət istiqamətləri barədə məlumat verib. Ankarada Türkiyə diplomatlarının toplantısında çıxış edən Davudoğlu bildirib ki, onun ölkəsinin gələcək siyasəti "bir müdrikin siyasəti" və ya bir növ beynəlxalq məsələlərdə öz fəhmi və baxışlarının köməyilə məsləhət verən "ağsaqqal"ın siyasəti olacaq.

Türkiyədə dünyanın 180 ölkəsində xidmət edən səfirlərin iştirakı ilə keçirilən 3-cü Səfirlər Konfransı Türkiyənin qlobal səhnədə yeni imicinin işıqlandırılması sahəsində olduqca mühüm tədbir kimi qiymətləndirilir. Konfransın devizi də bu mənada əlamətdar səslənir: "Uzaqgörən Diplomatiya: Türkiyə Baxımından Qlobal və Regional Nizam". Məhz bunu açıqlamağa çalışan xarici işlər naziri Əhməd Davudoğlu bəyan edib ki, onun ölkəsi özünü qlobal aləmdə baş verə biləcəkləri əvvəlcədən duyan və problemlərin həlli üçün neqativ məsləhətlər verən dövlət kimi görür. Onun sözlərinə görə, Türkiyə özünü böhranları hətta onlar baş verməzdən əvvəl sezən və incə diplomatiyanın köməyilə çözüm gətirən bir ölkə kimi görür. Xarici işlər naziri Türkiyəni dünyanın müxtəlif yerlərinə yardıma tələsən yanğınsöndürənə bənzədib, lakin əlavə edib ki, indən belə yalnız yanğınsöndürmə ilə kifayətlənmək olmaz. O deyib ki, öz ölkəsini gələcək yanğınların baş verməyəcəyi şəhərlərin mühəndisi kimi görmək istəyir. Nazir Türkiyənin tarixi keçmişini yada salaraq deyib ki, onun ölkəsi dünyada onun iştirakı olmayan yeni bir nizamın yaradılacağı vaxtadək gözləyə bilməz: "Əgər yeni nizam olacaqsa, biz bu nizamın içində onun bünövrəsini qoyacaq liderlərdən biri olacağıq". O deyib ki, Türkiyə kimlik böhranı yaşamır və parçalanmış dünyanı birləşdirmək qüdrətinə malikdir: "Mahmud Qaşğarinin "Divani-Lüğəti Türk"ünün dilində inamla danışa bilən türklər Brüsseldə Avropa İttifaqının məsələlərini də eyni inamla müzakirə etməyə qadirdirlər". Türkiyə xarici işlər naziri ölkəsinin beynəlxalq aləmdəki nüfuzlu rolunu vurğulayaraq, Ankaranın Əfqanıstanla bağlı fəaliyyətini misal gətirib.

O deyib ki, Türkiyə NATO-da bundan sonra da fəal olacaq, lakin bundan belə ucqar ölkə olaraq qalmaq niyyətində deyil. Avropa İttifaqına üzvlük sahəsində də səylər davam edəcək. Lakin Türkiyəni "ya Kipr, ya da Avropa İttifaqı" seçimi qarşısında qoymaq lazım deyil, çünki heç bir ölkə Türkiyəyə onun istəmədiyini qəbul etdirə bilməz.

Gültəkin

Ədalət.- 2011.- 7 yanvar.- S. 4.