PROBLEM MÜZAKİRƏ MÖVZUSUDU

Ancaq həlli yolları hələ də konkretləşməyib

Azərbaycan cəmiyyəti müstəqillik əldə etdikdən sonra özünün siyasi və psixoloji durumuna görə həmişə diqqət mərkəzində olub. İlk öncə ona görə ki, bu cəmiyyət azadlığı, müstəqilliyi həzm eləmək üçün təbii olaraq müəyyən prosedurlardan keçməyə məhkumdur. Deməli, bu da öz növbəsində ardıcıllıq baxımından müəyyən suallar doğurur və müəyyən problemləri də ortaya çıxarır. Təkcə Dağlıq Qarabağ problemi ilə bağlı cəmiyyətin üzləşdiyi suallar özü-özlüyündə saysız-hesabsız münasibətlər, rəylər, baxışlar ortaya qoyur. Deməli sonda bu da cavabı bəlli olan və olmayan növbəti suallara zəmin yaradıbdı. Təəssüf ki, cəmiyyətimiz ən böyük problemi və sualı olan Dağlıq Qarabağ məsələsindən başqa həm özü özü üçün, həm də ətraf onun özü üçün davamlı suallar yaradaraq birmənalı olaraq bu cəmiyyətin yolundan sapdırmağa, müxtəlif səmtlərə yönəltməyə çalışıbdı.

Bu gün Azərbaycan cəmiyyətinin bir nömrəli problemi olan Dağlıq Qarabağın taleyi, onun sabaha açılan qapısı və ən vacibi isə məsələnin çözümü təkcə ölkə daxilində deyil, həm də beynəlxalq müstəvidə çoxlu sayda suallar yaradır. Bu sualların hər biri də istər-istəməz müxtəlif prizmalardan səslənən cavabları təbii ki, ya həzm edir, ya da ona alternativ suallar ortaya qoyur.

Hamımız yaxşı bilirik ki, Dağlıq Qarabağ problemi yaranan gündən onun həlli və çözümünün harda gerçəkləşəcəyi barədə konkret fikirlər səslənir. Siyasi düşüncəsindən və bütövlükdə məsələyə baxışından asılı olmayaraq, əksər insanlar Dağlıq Qarabağın açarının Moskvada olduğunu dəfələrlə vurğulayıblar. Təəssüf ki, Moskva hələlik bu açarı nə bizə, nə ümumiyyətlə problemi çözmək istəyən heç kimə vermir. Doğrudur, son günlər mətbuatda belə bir informasiya daha geniş yayılıb və həmin informasiyaya görə işğal olunmuş 5 rayonun geri qaytarılması üçün Azərbaycan tərəfinin qısamüddətli və uğurlu hərbi əməliyyatlarına Moskva razılıq verib. Bu məntiq mənim üçün anlaşılmaz olsa da, amma Qarabağın açarının Kremildə olması ilə bağlı fikrə istinad edərək mən də hardasa razılaşmağa məcburam. Ancaq bir halda ki, deyilənlər reallığı əks elətdirmiş olsun.

Politoloqlar iddia edirlər ki, 5 rayonun qaytarılmasından sonra Azərbaycana Rusiya sülhməramlıları gələcəkdir. Sərhəd bölgələrində yerləşdiriləcək bu sülhməramlılar guya regionda sabitliyi qoruyacaqlar. Bu məsələyə müxtəlif münasibətlər var, amma indiki halda mənim üçün daha diqqəti çəkən Amerikada baş verənlərdi. Belə ki, son günlərin informasiyalarına görə ABŞ Konqresi özünün növbəti iclaslarının birində Qarabağ problemini müzakirə etməyi düşünür. Məsələyə münasibət bildirən millət vəkili, partiya sədri Asim Mollazadə mətbuata bildirir ki, "Azərbaycan ABŞ üçün önəmli ölkədir. ABŞ-ın ölkəmizə böyük maraqları var. İnanıram ki, ABŞ öz maraqlarını erməni lobbisinin maraqlarından üstün tutacaq. Konqresdə Qarabağla bağlı dinləmələr keçiriləcəyini və ədalətli qətnamənin, sənədin qəbuluna inanıram".

Bunun ardınca məsələni şərh edən Asim bəy onu da vurğulayıb ki : "Ermənistan həmişə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı aparılan müzakirələrin əleyhinə olub. Hər zaman bu tip məsələlərdən qaçmağa üstünlük verib. Çünki Ermənistan yaxşı anlayır ki, bu dövlət işğalçıdı və Qarabağ danışıqlarından qeyri-konstruktiv mövqe sərgiləmək münaqişənin sülh yolu ilə həllinə maraqlı olmadığını göstərməklə işğalçılıq siyasətini davam etdirir". Deməli, bütün bunlar onu göstərir ki, gerçəkliyə, demokratiyaya üstünlük verən ABŞ yəni demokratiyanın beşiyi Qarabağ məsələsini konqresdə çözməyə nail olacaq.

Oxucuların və ictimayyətin ekspert kimi yaxşı tanıdığı Ərəstun Oruclu isə bu məsələ ilə bağlı bildirir ki, "Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və Azərbaycan ərazisinin erməni işğalında olması Birləşmiş Ştatların regionda həyata keçirtdiyi geosiyasi planların real maniyəsidir. ABŞ bu maniyələrdən qurtulmaq üçün həmin problemin həllinə çalışır və onun həllinin sürətlənməsində israrlıdır".

Bütün bunlar onu göstərir ki, bu gün Dağlıq Qarabağ problemini, bütövlükdə Cənubi Qafqazdakı məsələlər gündəmdədir. Ancaq ikinci bir məsələ də var ki, gündəmdə olan bu məsələlər hələ də ancaq müzakirə, diskusiya mövzusudur. Onun həlli isə növbə gözləyir, amma nə vaxta qədər? Bax bunun cavabını tapmaq özü də bir qoçaqlıqdır.

Əbülfət MƏDƏTOĞLU

Ədalət.- 2011.- 14 yanvar.- S. 4.