20 YANVAR ÜMUMXALQ MATƏM GÜNÜDÜR!

Azərbaycan Universitetində tariximizin qanlı və şanlı səhifəsi hesab olunan hadisəyə həsr olunmuş tədbir keçirildi

"Bir millətin öz varlığını davam etdirməsi ancaq və ancaq Vətəninə layiq olmaqla mümkündür. Bir yurdun Vətən olması onu sevməklə, 20 Yanvarda olduğu kimi uğrunda canından keçməklə mümkündür" Yanvarın 18-də Azərbaycan Universitetində 20 Yanvar faciəsinə həsr olunmuş tədbir bu sözlərlə başladı. Amma daha öncə Azərbaycan Respublikasının dövlət himni səsləndirildi. Ardından şəhidlərimizin xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edildi, ruhlarına rəhmət oxundu.

Sonra tədbirin düzənləndiyi akt zalında qurulmuş müasir proyektor vasitəsilə ekranda 20 Yanvar şəhidlərinin portretləri, qanlı olaydan səhifələr görüntüləndi, faciəyə gətirib çıxaran, bir-biri ilə zəncirvari surətdə bağlı olan hadisələr xronoloji ardıcıllıqla sadalandı.

"20 Yanvar Ümumxalq Matəm Günüdür!" - sərlövhəsi ilə keçirilən bu tədbirin diqqəti çəkən əsas cəhəti ondan ibarət idi ki, təşkilatçılar elə tələbələr özləriydilər. Bu məqam açılış nitqi söyləmək üçün ilk söz verilən tarix elmləri namizədi, professor Xaləddin İbrahimov tərəfindən söhbətin əvvəlindəcə vurğulandı. Xaləddin müəllim Azərbaycan tarixinin qanla yazılmış şanlı səhifəsi olan 20 Yanvar faciəsini xalqın özünü tanımasında, millətin xarakterinin güclənməsində böyük əhəmiyyət daşıdığını qeyd etdi. O Nikolay Berdyayevin belə bir fikrini xatırlatdı ki: "bəzən müharibələr zorakı da olsa, yüzlərlə akademiyanın, universitetlərin görə bilmədiyi maarifləndirmə işini görə bilir".

Natiq vurğuladı ki, nə qədər üzdəniraq olsa da faciə yaşayan, müharibə görən millətlər böyüyür, qabağa gedir, özlərinin zəif cəhətlərini tez müəyyənləşdirə bilirlər. Xatırlatdı ki, həmin ərəfələrdə oxşar hadisələr Riqada, Tiflisdə və başqa yerlərdə də baş vermişdi. Lakin həmin hadisələrin Bakıda törədilən qırğınla müqayisədə xeyli kiçik miqyaslı olduğunun altını cızan tarixçi alim bildirdi ki, Kreml Bakını daha sərt cəzalandırmaqla SSRİ-nin dağılmasının qarşısını almağa uğursuz cəhd etmişdi.

Universitetin ictimai elmlər kafedrasının nümayəndəsi, professor Salman İbişov öz çıxışında 1990-cı ilin 20 Yanvar hadisələrindən əvvəlki durumu xalqımızın tarixində daha əvvəl baş vermiş - 1905-1906-cı illərdə, 1918-ci ilin martında törədilmiş soyqırımlar ərəfəsindəki vəziyyətlə müqayisə etdi, paralellik apardı. Xatırlatdı ki, 1918-ci ilin mart ayına qədər Azərbaycanın milli-demokratik qüvvələri yalnız demokratikləşmiş Rusiyanın tərkibində Azərbaycanın milli-mədəni muxtariyyətini tələb edirdilər: "Ancaq mart soyqırımının baş verməsi ilə milli dövlətçilik ideoloqlarının təfəkküründə yeniləşmə başladı, onların məqsəd və vəzifəsi dəyişdi. 1990-cı ildə 20 Yanvar qırğını törənəndə də xalqın psixologiyası faciənin bunca böyük miqyasını qəbul edə bilmirdi"

20 Yanvar hadisəsinin bəşər tarixinin ən qanlı faciələrindən olduğunu deyən Salman müəllim tarixdən ibrət dərsi götürməyin, nəticə çıxarmağın vacibliyini xüsusi qeyd etdi.

Rəhimova Ülviyyə müəllimə də özündən əvvəl çıxış edən natiqlər kimi belə bir məqamın altını cızdı ki, nə qədər arzuolunmaz olsa da, xalqımızın başına gətirilən müsibətlər, o cümlədən, 20 Yanvar faciəsi xalqa mənəvi şok yaşatmaqla, yüksəlişə, ucalığa aparmışdır. Ülviyyə müəllimə 20 Yanvar faciəsi haqqında doğru-dürüst məlumatların, informasiyaların bu günümüzə daşınmasında tarixçilərlə, jurnalistlərlə yanaşı, xalqın şair və yazıçılarının - mərhum Xəlil Rzanın, Bəxtiyar Vahabzadənin, Nəbi Xəzrinin xidmətlərinin əhəmiyyətini minnətdarlıqla qeyd etdi. Bu həqiqət sonrakı çıxışlarda bir daha təsdiqləndi.

Sabir Əhmədlinin 20 Yanvar hadisələrinə həsr olunmuş hekayələrinin ABŞ-da dərc olunmasının (professor Zeydulla Ağayevin tərcüməsi ilə) əhəmiyyəti vurğulandı, 21 yaşında ikən şəhid olmuş, xatirələrdə həmişəlik gənc qalmış şair Ülvi Bünyadzadənin vətənpərvərlik motivli, azadlıq atəşli şeirlərindən bəndlər oxundu.

Universitetin tələbələri də öz çıxışlarında Azərbaycan tarixinin şanlı səhifəsi olan 20 Yanvar hadisəsi barədə həqiqətlərin beynəlxalq ictimaiyyətə doğru-dürüst çatdırılmasının vacibliyindən danışdılar, 20 Yanvar faciəsinə qardaş Türkiyə və dünya KİV-ində işıq tutulmasına aid misallar çəkdilər. "Azadlıq" radiosunun, Türkiyənin "Səhər" və "Zaman" qəzetlərinin bu yöndə gördükləri işin əhəmiyyətini qeyd etdilər.

Xatırladaq ki, 20 Yanvar qırğını haqqında düşmənlərimizin əli ilə dünya xalqlarına yalnız həqiqətdən uzaq, məkrli məlumat çatdırılmış, faciənin səbəbləri, nəticələri təhrif edilmişdir. Azərbaycan xalqına qarşı törədilən bu ağır cinayətin bütün tamlığı ilə obyektiv açıqlanması, ondan ibrət dərsi götürülməsi, xalqımızın dostlarını və düşmənlərini tanıması, gözlənilən təhlükələrin vaxtında duyulması, onların az itkilərlə dəf edilməsi naminə tədqiqatların, araşdırmaların, ümumiləşdirmələrin davam etdirilməsinə ehtiyac qalmaqdadır.

Allah şəhidlərimizə rəhmət eləsin!

Ceyhun RÜSTƏMOV

Ədalət.- 2011.- 20 yanvar.- S. 4.