"Nəslimin yarpaq tökümü başladı"

(Zərdüşt Şəfini xatırlayarkən...)

Kim unudub məni

yol ayrıcında-

gəlsin qucaqlasın,

gəlsin aparsın

Bu ömrü yolundan

çıxarar qəza-

gəlsin qabaqlasın,

gəlsin saxlasın...

Son günlər Zərdüştün bu şeirini bəlkə də yüz dəfə oxumuşam. Onun ömrümü yoldan-relsdən çıxaran qəzaya-qəfil yaxalandığı xəstəliyə dəfələrlə lənət oxumuşam. Məni yaman yandırıb onun qəfil ölümü. Neçə gündür ki, keyim açılmır. Qəfil ölüm xəbəri...O qədər gözlənilməz oldu ki, xeyli özümə gəlmədim...Gördüm ağlamasam dəli olacam, işdən çıxıb yaxınlıqdakı kafeyə yollandım...İçdim, ağladım, toxtadım...Sonra bəzi dostlara zəng elədim... Əslində inanmaq istəmirdim...

Heyf ki, sağlığında onunla çox görüşə bilmədik...Bir neçə içki məclisi, çayxana görüşləri, dost toyu, kitab təqdimatları vəssalam...Heyf Zərdüşt, heyf...O qədər yaşanmalı şeylər var idi ki...

***

Fərhad Metenin anım tədbirində tanış olmuşduq. Növbəti dəfə Gənc Ədiblər Məktəbinin üzvləri diplom alan gün rastlaşdıq. Mövlud Mövlud həmişə ərklə israr edirdi ki, sən mütləq bu işaqları tanımalısan. Qismətlə də, Zərdüştlə də Mövludun israrı ilə tanış olmuşdum. Yaxşı ki, dinləmişdim Mövludu... Bir də onda ayıldım ki, münasibətlərimiz istiləşib, artıq bir masa arxasında otura, anlaşa, dil tapa bilirik. Hərdən görüşsək də, yaxın adamlar kimi görüşür, dərdləşirdik. Kənardan yekəxana, lovğa və təkəbbürlü görünən Zərdüştün çox gözəl xasiyyəti vardı.

***

Hansısa təqdimatdan çıxmışdıq. Şərif, Qismət, Rövşən, Cavid, Sadiq və Mövludla birgə kafelərin birində əla bir məclis qurmuşduq. Hamının keyfi yerindəydi. Zərdüşt az danışırdı. Mövlud isə şən zarafatlarından qalmırdı. Tez-tez hamımızla zarafat edir, heç kəsi darıxmağa qoymurdu. O gün ilk dəfə idi ki, Zərdüştlə içki məclisdə otururduq. Hələ də gözümün qabağındadır onun ağır davranışı, az danışmağı və hərdən də Mövluda təpinməyi... Xeyli içməsinə baxmayaraq özünü kontrolda saxlamağı bacarırdı. Tez-tez məhlə uşaqlarından danışırdı...Sonra neçə dəfə və harda oturmağımız yadımdan çıxıb.

***

Tez-tez rastlaşırdıq. Keçən il Milli Kitab Mükafatı ərəfəsində ondan müsahibə almışdım. Zərdüşt MKM-in 20-liyinə düşmüşdü və bunu çox kiçik uğur sayırdı. Sevinirdi, amma daha böyük arzuları vardı. Onun ən çox xoşuma gələn xüsusiyyəti qeybətə, kiminsə müzakirəyə çıxarılmasına sərt reaksiya verməsi idi. Heç vaxt razı olmazdı ki, onun yanında kiminsə arxasınca danışsınlar.

Nədənsə tez-tez onunla rakı içdiyimiz gün yadıma düşür....Qismət, Zərdüşt və mən rakı süfrəsi arxasında cəm olub, "efkar dağıdırdıq". Təsadüfən türkiyəli dostum Barbaros məclisə gəlib çıxdı. Bizim rakını su yerinə içməyimiz onu çox heyrətləndirmişdi. Barbaros uzun müddət Azərbaycanda yaşasa da, belə mühitə ilk dəfə düşürdü. Bizim ədəbiyyat adamlarından heç kəsi tanımırdı. Ədəbiyyatı, şeiri və mütaliəni çox sevdiyi üçün bu məclis onun ağlını başından almışdı. Həmin gün, ədəbiyyatdan-kinoya, kinodan-musiqiyə, musiqidən-fəlsəfəyə, fəlsəfədən-siyasətə qədər müxtəlif mövzulardan danışdıq. Barbaros Zərdüştlə Qismətin söhbətlərindən o qədər məmnun qalmışdı ki, sonradan dəfələrlə məndən xahiş etdi ki, onları yenidən görüşdürüm. Amma qismət olmadı...

***

...Cavidin toyunda birlikdə rəqs elədik, məclisdən birlikdə çıxdıq...Heyf, çox heyf ki, o gün doyunca söhbətləşə bilmədik. O gün çəkdirdiyimiz fotolardan birinə baxanda istər istəməz kədərlənirəm. Zərdüşt artıq dünyasını dəyişib, Fəridlə Şəhriyar isə İran məhbəsindədir...

Qəribə xatirələr də var Zərdüştlə bağlı...Rafiq Tağı dünyasını dəyişən gün Zərdüşt ilk kitabının sevincini yaşayırdı. Hər şeydən xəbərsiz, qayğısız və sevincli idi... O gün onun çoxlu fotolarını çəkmişdim. Yaxşı ki, dilsiz-ağızsız, xatirələri canlandıran fotolar var.

Sonradan dostlar danışdılar Rafiq Tağının ölüm xəbərini eşidəndə Zərdüştün necə sarsıldığını, pərt olduğunu. Zərdüştün xəbəri gələndə isə mən qəzetin növbəti nömrəsi üçün, Rafiq Tağının ad günü ilə bağlı yazı yazırdım. Uzun müddət özümə gələ bilmədim... Heç kəsin ağlına gəlməzdi ki, belə gənc yaşda onu da itirəcəyik.

***

Son görüşümüzdə az-az göründüyü üçün ərklə um-küsü elədim. Bir siqaret yandırıb qəribə şəkildə üz-gözünü turşutdu, "İnsanlardan, çayxana söhbətlərindən qaçıram, amma vaxt edib səninlə görüşərik." dedi... "Yəqin təkliyə çəkilib nə isə yazır" deyə düşündüm."Görüşərik" demişdi, amma görüşə bilmədik... Sən demə təkliyə çəkilib ölümünü gözləyirmiş. Xəstəliyini gizlədirmiş təkliyə çəkilməklə...Eh, Zərdüşt...Səni ki, qəfil yoluna çıxıb dəlik-deşik etməmişdilər. Səni ki, bıçaqlamamışdılar...Belə qəfil, belə anidən çıxıb getmək olardımı? Amma getdin...Sənin qəfil ölüm xəbərinə elə sarsıldım ki...Və səninlə bizim nəslin yarpaq tökümü başladı.

...Əslində çox çətinlik çəkirəm sənin haqqında yazmağa. Qəhərdən boğazım tutulur... Heyf səndən, min heyf! Yarımçıq qırılan arzuların hələ çox yandıracaq bizi. Amma bir şeyi yenidən dərk elədim, gec ya da tez biz də sənin yolunla gedəcəyik.

Cəlil Cavanşir

Ədalət.-2012.-8 avqust.-S.4.