HAMIMIZIN ORDUSU

Onun problemlərini də birgə çözməliyik

Bu gün ölkəmizdə tək-tək ailələr var ki, ordumuzla, silahlı qüvvələrimizlə təması yoxdu. Ancaq həmin o tək-tək ailələr də bu və ya digər formada Azərbaycan ordusundan və bu orduda gedən proseslərdən xəbər tutub. Təbii ki, ordumuzla bağlı mütəmadi və geniş informasiyaları KİV-lər və xüsusilə qəzetlər ictimaiyyətə çatdırır. Bu mənada orduda baş verən ən kiçik hadisə belə dərhal gündəmə gətirilir. Bu, təbii olduğu qədər də narahatlıq hissi də doğurur. Özü də bir neçə mənada.

Öncə onu deyim ki, bu gün mətbuat konfransları keçirmək az qala gündəlik işə çevrilib. Mətbuat klubları qapılarını hamının üzünə açıb. Ona görə də evdə ailəsi ilə problemi olandan tutmuş, qızı qaçırılana, oğlu həbsə düşənə, hətta müdiri ilə, icra başçısı ilə yola gedə bilməyənə qədər hər kəs böyük mətbuat konfransları keçirir. Şəxsən Qarabağ müharibəsinin canlı şahidi və iştirakçısı kimi ordu ilə bağlı keçirilən mətbuat konfransları məni həmişə narahat edir. Çünki bu cür mətbuat konfranslarında səsləndirilən fikirlərə bəzən elə donlar geyindirir, təqdim edirlər ki, oğlu əsgərliyə gedəcək və yaxud hazırlaşan valideyn artıq bəri başdan müəyyən sarsıntılar yaşamağa başlayır. Təəssüf ki, ordudakı neqativ hallar şahidlərin iştirakı ilə təsdiqlənəndə həmin mətbu informasiya da vəziyyəti bir az da qəlizləşdirir. Ona görə də Azərbaycan ordusunda mövcud olan bugünkü durum millət vəkillərini də, hərbi ekspertləri də, eləcə də adi vətəndaşalrı da narahat edir.

Digər bir məqam orduya nəzarətlə bağlı konkret bir qanunun olmaması ilə bağlıdır. Bu nəzarətin olmaması üzündən baş verən olaylar ya son dərəcə şişirdilib, ya da elə bir halda təqdim edilir ki, o, cəmiyyəti qane etmir. Əksinə, məsələyə müxtəlif prizmadan yanaşmalara gətirib çıxarır. Bundan da əziyyət çəkən həm əsgər ailələri olur, həm də ordunun özü.

Sovet dönəmində xidmət etmiş hər kəs orduda mövcud olan qanunları yəqin ki, unutmayıb. Bizim hər birimiz sovet ordusunda xidmət keçirdiyimiz illərdə "dedovşinanı" yaşamışıq. Ciddi intizamı olan sovet ordusunda bunun qarşısını almaq mümkün olmamışdı. Təəssüf ki, həmin o yalnış və orduda qarşıdurma yaradan "qanun" Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra bizim olrduda da "işləməyə" başladı. Eyni millətin övladları doğulduqları, özlərinə aid olan məmləkətdə ordunun həmin "özəl qanunu" bir-birlərinə tətbiq etdilər.

Bu gün ordu ilə bağlı olan insanlar ordu rəhbərliyinin verdiyi şərhlərə baxmayaraq, birmənalı olaraq həmin "dedovşina"nın yenə qaldığını, yenə tətbiq edildiyini açıqlayırlar. Hətta iş o yerə gəlib çatıb ki, ölkənin hərbi prokuroru Xanlar Vəliyev mətbuata açıqlamasında "dedovşina"nın mövcud olduğunu etiraf edibdi. Bundan başqa, Milli Məclisin Təhlükəsizlik və Müdafiə Komitəsinin bəzi üzvləri də məsələ ilə bağlı narahatlıqlarını gündəmə gətiriblər. Artıq kökü ötən onilliklərə gedib çıxan bu məsələ ilə bağlı ölkə mətbuatının ciddi çıxışları müəyyən qədər effekt verməyə başlayıb. Burada onu da xatırladım ki, son illərdə media nümayəndələrinin hərbi hissələrə səfərləri, canlı ünsiyyət orduda müsbət dəyişikliklərin baş verməsinə azacıq da olsa təkan verib. Amma bugünkü durum narahatlıq hissinin çox ciddi şəkildə qaldığını göstərir. Özü də orduda baş verən cinayətlər, intiharlar onu göstərir ki, doğrudan da Azərbaycan əsgəri xidmət etdiyi hərbi hissədə çox ciddi problemlərlə üzləşir. Bu problemlərin əsas xətti isə əsgər, zabit və əsgər-əsgər münasibətindən keçir. Bir az da çılpaqlasaq, əsas xətt "dedovşina" və bir də zabitlərimizlə əsgərlərimiz arasındakı münasibətin anlaşılmazlığıdır.

Bax, bu gün hamını narahat edən ordudakı durum indi medianın əsas mövzularından birinə çevrilib. Gündəmdə olan mövzu ilə bağlı səslənən fikirlər arasında əsas yeri orduya ictimai nəzarət tutur. Həmçinin hərbi hissələrə ombudsmanın nəzarəti də ekspertlər tərəfindən səsləndirilir. Lakin mətbuata açıqlama verən millət vəkili Fazil Mustafa həmin ictimai nəzarət hüququnun millət vəkillərinə verilməsini çıxış yolu kimi görür və vurğulayır ki, bu məsələdə millət vəkilləri daha fəal olmalıdılar. Ancaq hərbi ekspert, Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı, ehtiyatda olan zabit Üzeyir Cəfərli isə həmin nəzarətin ombudsmana verilməsini uğursuz təklif kimi dəyərləndirir. Üzeyir Cəfərli bildirir ki, bu gün Ombusman Aparatının, o cümlədən də onun rəhbəri Elmira Süleymanovanın o qədər böyük ictimai yükü var ki, onun orduya nəzarət etməsi heç bir effekt verməyəcək. Çünki həddindən artıq yüklənmiş Ombudsman Aparatı bu iş bolluğunun içərisində orduya istənilən diqqəti ayıra bilməyəcək. Üzeyir Cəfərli vurğulayır ki, bu nəzarət funksiyasını ayrıca hərbi Ombudsman Aparatının yaradılmasında görür. Yəni belə bir qurum yaradılarsa, o da vaxtaşırı ordudakı vəziyyəti araşdıra bilər.

Bəli, bu gün Ali Baş Komandanın orduya ayırdığı diqqət danılmaz bir faktdı. O cümlədən ordunun maddi-texniki bazasının, hərbi qulluqçuların sosial şəraitlərinin yaxşılaşdırılması istiqamətində kifayət qədər böyük işlər görülüb. Bax, belə bir məqamda orduda baş verən neqativ hallar sözsüz ki, acı təəssüf hissi doğurur. Lakin təəssüf etməklə, hansısa bir açıqlama yaymaqla mövcud nöqsanların qarşısını almaq mümkün deyil. İstər mətbuat, istər ictimai təşkilatlar, istər dövlət qurumları ayrı-ayrı şəkildə yox, kompleks halda məsələnin köklü araşdırılmasına və ordudakı nöqsanların aradan qaldırılmasına xidmət edəcək qanunların qəbuluna nail olmalıdır. Yəni hamı birlikdə hamımızın olan ordumuzun qayğısına qalmalı, onu neqativ hallardan xilas etməliyik. Çünki bu ordu Azərbaycan bayrağını Şuşaya, Xankəndinə sancmalıdır. Bu məqsəd yolunda gərəkli olan addımları da hamımız birlikdə atmalıyıq.

Əbülfət MƏDƏTOĞLU

Ədalət.-2012.-14 avqust.-S.3.