BİR SƏNƏTÇİNİN
FƏRYAD DOLU MƏKTUBU – 2
(Yılmaz
Ərdoğanın bu günə və sabaha məktubu. Bu məktub bir az da bizə
aiddir)
Ünlü
teatr sənətçisi və yazar Yılmaz Ərdoğan,
terrorun nədən olduğu ölümlərin durması
üçün yazdığı fəryad dolu məktubunu
"Hürriyət" qəzetinin aracılığıyla
Türk xalqına AĞ GÖYƏRÇİN qanadlarında
yollayıb. Hər gün, demək olar ki, hər gün
Türkiyədə bir insan ölür və ya bir türk əsgəri
şəhid olur.Türkiyənin televiziya kanalları hər
gün göz yaşları içindədir. Bitmir, bitmək
bilmir bu savaşg türklər demiş "qəhbə mayinlərin"
(minaların) öldürdüyü insanların və əsgərlərin
sahibsiz qolları, bacaqları, cəsədləri
basdırılır məzarlara. Bitmir, bitmək bilmir bu
"namərd oyun", namərd savaş!
Oxuyacağınız bu yazı bir sənət adamının
fəryadıdır. BU GÜNƏ, SABAHA, O BİRİ GÜNƏ
hayqırışıdır. Bu fəryad, bu
hayqırış bizim də taleyimizin yazısıdır.
Bundan qorunmaq üçün ayıq olmaq lazımdır.
Aldanmamaq lazımdır. Eşidirsinizmi: sabah bu alçaq
minalara qurban getməmək üçün BU GÜN ətrafımıza
daha ayıq gözlə baxmalıyıq.
ALIN
YAZISI BİRİNİ KAZARMAYA,
BİRİNİ DAĞLARA GÖTÜRMÜŞ
Sonra sabahlara qədər mübahisə
edək.
Amma indi dayandırın.
Yalvarıram.
Gənclər, çocuklar
ölür, hamısı qardaş, hamısında eyni arzu,
eyni alın yazısı, eyni televizyon, eyni futbol, eyni həyat...
Hamısının gerisində
dualara bürünmüş paramparça sevdalı ürəklər
qalır.
Hamısı gənc, hamısı
gözəl... Hamısı Türk, Hamısı Kürt... Gənclər...
Taleh onlardan kimisini əsgər kazarmalarına, kimini isə
dağlara götürmüşdür.
Kürdcədə "cəhəl"
deyirlər.
Bəlkə də qulağa cahil
kimi gəlir; amma "hənuz bilməz" mənasındadır.
Hənuz yolun başındadır.
Yalvarıram nə olacaq...
Məndən nə əksiltəcəksə
bu yalvarış əksiltsin, həyat darmadağın
olmasın bu dünya cənnətində.
Bir yanğında həmişə
gözəl kəlmələr yanarkən, çirkinləri həyatda
qalır...
Mən kimsəyi qınamıram, mən
kimsəyə söyürəm, mən bu işin
tamamını SEVİRƏM.
Qurtaraq bu VƏBADAN deyirəm.
Kimsəyi haqlı bilmirəm, kimsəyi
haqsız bilmirəm.
Küsdüm.
"MIRIN" DEYİLİR
KÜRDCƏDƏ "ÖLÜM"dür TÜRKCƏDƏ
Danışmıram bu məsələni...
Silahlar susana qədər
"SİLAHLAR SUSSUN"dan başqa bir şey haqqında
danışmaq istəmirəm... İstəmirəm.
Ölmənin, öldürmənin
heç bir türünü, çeşidini sevmirəm.
Mən gənc bir həyat
qurtarılsın istəyirəm, hər cür davadan,
şavadan
Hətta bu davanı təsvir edən
şeirlərdən belə zəhləm gedir.
Hər çocuq çirkin kəlmələrdən
uzaqda yaşasın istəyirəm
Əgər o kəlmə
çirkinsə, çirkinliyə xidmət edirsə,
Kürtcə söyləməyin, Türkcə söyləməyin
nə faydası...
Heç bir dil çirkin bir kəlməyi
gözəlləşdirməz.
Ölüm hər dildə
çirkin bir kəlmədir.
"Mırın" deyilir
Kürtcədə.
Anadoluda danışılan
bütün dillərdə bu sözün ayrı-ayrı
anlamı var.
Bunların içində rəsmi
olan "ölüm"dür. Türkcədir.
Və ölüm kəlməsi, rəsmi
ya, da qeyri-rəsmi hər dildə eyni dərəcədə
çirkindir.
"Yaşam" sözünə
gəlincə....
Kəlmələrin ən şahanələrindən.
İçi
açıq-açıq və kəlmənin hər mənasıyla
"həyat" doludur...
Və həyat,
varlığından əmin olduğumuz tək şeydir...
DİL, VAR OLAN BİR ZƏNCİRİN
SONUCUDUR
Kürtcədə "jiyan"
deyilir.
Yaşam, hər dildəki ən
gözəl kəlmədir.
Bəlkə bir tək rəqibi
vardır, o da "EŞQ"dir əlbəttə.
EŞQ...
Kürdcədə "Evin"
deyilir.
Bu kəlmələrin içində
rəsmi olan "EŞQ"dir; amma eşq kəlməsi hər
dildə eyni dərəcədə gözəldir.
Anadoluda ən az iki insanın
bir-biriylə danışıb anlaşdığı bir dil
varsa, mən onu belə öyrənmək istəyirəm.
Sadəcə iki insan bir dil icad
etsin, mən çox maraq edirəm onu.
Çünki bu iş bir o qədər
də asan deyildir.
Dil, yəni lənguiç,
çox geniş və qarışıq bir səslər
orqanizasyonudur.
Və bir dilin varlığı,
heç kimsənin qanunlaşdırılmasına imkanı
olmayan və yüzillər boyu gələn bir hadisədir, bir
zəncirin son ucudur.
Bəzi insanlar başqa səslərlə,
bəziləri başqa səslərlə anlaşırlar...
O səslər onların ilklərindən,
yəni həyatlarının, nəsillərinin,
yaşadıqlarının içindən süzülərək
axar.
Sonuc hər zaman mükəmməldir.
Çünki bir dilin
yaranmasında milyon, milyard insanın qatqısı vardır və
bu qatqı o insanlar yaşadıqca davam edər.
"ACI"NI "ŞƏFA", "İNTİQAMI
"BAĞIŞLAMA" ƏVƏZ ETSİN
Bax, elə bu üzdən
bütün dillər, insanoğlunun ən böyük, ən
möcüzəvi əsərlərindərdir.
Və dil axan bir şey, düpədüz
bir nəhrdir.
Hər dildə başqa dildən
geçən kəlmələr vardır.
Onlar o dilin yurtdaşı olurlar
sonra.
Buna bəzisi
yabançılaşma deyir, amma
"yabançılaşma" zatən çirkin bir kəlmədir.
Gözəl dil, ya da çirkin dil
deyə bir şey yoxdur.
Hamısı əsrlərcə,
çabalarla yaranmış bir kollektivin məhsulu, bir insan
möcüzəsidir.
Gözəl kəlmələr
vardır, çirkin kəlmələr vardır.
Hər çirkin kəlmənin
yanına bir dənə yaxşısıın qoyaq.
"Acı"nın yanına
"şəfa", "zor"un yanına "canatma",
"intiqam"ın yanına "bağışlama"...
"Ölüm"ün
yanına "həyat"!
Sivilliyi sevən, sivil xalqların
inkişafını istəyən bir yurtdaş, silaha heç
bir zaman əl atmamalıdır.
Haqlılığı ədalətsiz
almaq istəyən hər bir insan
qarşısındakının da haqlı ola biləcəyini
düşünməlidir.
RƏSMİ
OLANI TÜRKCƏdir, AMMA HAMISI AZADDIR
Bir dildə mənası
çirkin olan, yəni çirkin bir şeyə isim və ya
duruma sifət olan kəlmə sayısı artmışsa, bax
o zaman o dil, bəli "yabançılaşır" demək.
Dil, yəni lənguiç,
yaxşı istifadə olunmazsa təhlükəli olur.
Çünki dil, hər cür
istifadə olunmağa alışqan mükəmməl bir səs
organizasyonudur.
İnsanları
başqalaşdırır.
Amma "başqa"dan qorxmağa
gərək yoxdur.
"Başqa" gözəl bir kəlmədir.
Çünki əslində eyni
dili danışan, danışmayan hərkəs
"BAŞQA"dır.
Və başqa, başqalıq
gözəldir.
Başqasının başqalığıyla
birləşirik və bu birləşmə bəzən
EŞQ deyə partlar.
Və EŞQ harda olursa olsun
bütün şeyləri zərərləşdirir.
Biz öz
bağçamızdakı dillərin hamısın bilək,
öyrənək, bir də üstünə ingiliscə,
fransızcanı əlavə edib çıxaq dünyanın
qarşısına.
Deyək ki, bizim bağçada
insanoğlunun bu vaxta qədər qoruduğu və
saxladığı dillər var. Bu bir xəzinədir!
Suriyalı da danışa bilər
öz dilində, kəldanilər də danışa bilər
və başqaları da var hələg.
Bunların içində rəsmi
olanı Türkcədir.
Amma hamısı Türkcə qədər
özgürdür deyək…
KÜRTCƏNİ ÇƏNBƏRƏDƏN TÜRKCƏ
QURTARA BİLƏR
Hamımızın bərabər dərəcədə
duyacağı bir qürurla dünyaya deyək ki…
Türkcənin özü digər
dillərimizin qorucusudur.
Çünki onlara azadlıq verəcək
şeylər Türkcə yazılacaqdır.
Türkcə bizim ortaq dilimizdir və
ortaq kimliyimizi yaradır.
Və Türkcə, gözəl kəlmələriylə
hər şeyi gözəlləşdirə bilir..
Kürtcəni bu çənbərədən
çıxara bilir.
Bu dil Mesopotomiyalı
qardaşın, öncə yaralarını sağaldır.
Onu azadlığa buraxır.
Çünki DİL güncəl
bir məsələ deyildir.
Güncəl bir qovğanın
teması olması, heç haqq etmədiyimiz bir faciədədir.
Və qavğa da (ki, Kürtcə
ŞƏR deyilir), faciə də (ki, ona Kürdcədə
TRAJEDİ deyilir) çirkin kəlmələrdir.
Əlbəttə bütün kəlmələrlə
bağlı istifadə etdiyimiz "gözəl" və
"çirkin" kəlmələr dırnak içindədir.
Bəzi dırnak qalın, bəzisi
incədir; amma hamısı dırnaq içindədir.
Çünki əsil gözəl
olması gərəkən, kəlmələrə istiqamət
verən mexanizma AĞILDIR.
YAZACAQLARIMIN SONUNDAYIM, ƏLİMDƏ SADƏ KƏLMƏLƏR
Ağıl dilin patronudur və
heç bir zaman və heç bir şərtdə eləyəcəklərini
ağılsızlığa, nifrətə verməz
Bu bir məktub.
Qanı axan bir göyərçinin
qanadına yazıldı.
Hansı ürəyə qonarsa o
oxusun və bu ölümcül gedişi durdurmaq
üçün edə biləcəyi bir şey varsa həmən
indi eləsin, - deyə yazıldı.
Ölüm üzərinə...
Minalar haqqında yazıldı.
Kürtcə məsələ,
Türkcə məsələ üzərinə bir
hayqırış bu.
Mən... Yəni qələmdən
başqa silah, vicdanından başqa and yeri tanımayan, bilməyən
mən...
Nə əlimdə dünyayı
qurtaracaq bir bilgi var, nə röyaları aydınladacaq bir
lampa...Əlimdə sadə kəlmələr...Dizlərimin
üstünə çökdüm, ağlayıram.
Artıq taqətim qalmadı və
DURUN deyə bilirəm sadəcə.
Yalvarıram... Durun!
Durdurun!
Yılmaz ƏRDOĞANdan uyğulama
Yılmaz Erdoğan Kimdi
1967-ci ildə Hakkaridə
doğulub.
İlk, orta və lise təhsilini
Ankara da alıb. İTÜ İnşaat Mühəndisliyini
qazandı,fəqət teatra olan böyük maraq təhsilini
yarıda buraxmasına səbəb oldu. Teatr
yaradıcılığına Ferhan Şensoyun "Nöbətçi
Teatr2 yaradıcılıq emalatxanasında başladı.Daha
sonra Levent Kırcanın "Olacaq O qədər" adlı
televizya proqramında baş yazar olaraq çalışdı.
TRT-də yayınlanan "Umut
Taksi" adlı serial tamaşanın senarisini ve bu serialda
aktyor olaraq çıxış etdi.Daha sonra Türkiyənin ən
yaxşı ifaçı kadrosuna sahib olan "Gərəyi
Düşünüldü" adlı tamaşanı
yazdı; bu tamaşa 4 il sərasər göstərildi.Bu
tamaşadan sonra teatr çalışmalarına Yasəmən
Yalçın Teatrında başlayan Yılmaz Erdoğan
"Xaşlama Daşlama" və yenə bu teatrda 5 il
göstərilən "Qadınlıq bizde qalsın"
adlı senarini yazdı.
Yılmaz Erdoğan bundan sonra
ortağı Necati Akpınar ilə birlikdə qurduğu
Beşiktaş Kültür Mərkəzinde
yaradıcılığa dəvam etdi. Burada yenə
başrolların Demet Akbağ ilə
bölüşdüyü "Bir Dəmət Teatr"
adlı serialları yazdı.
Yılmaz Erdoğanın
"Qayıb şəhərin yaraşıqlısı"
adlı bir şeir kaseti Prestij Müzik etiketiylə
satışa çıxdı.
Erdoğanın zəkicə və
incə motivlələrlə işlənmiş, özünəxas
üslubuyla yazdığı hüzünlü şeirləri
dinləyiciəlrin böyük marağına səbəb
oldu.
Senarisini yazdığı və
rejissorlarından biri olduğu "Vizontele" filmi
böyük uğurlar qazandı.
ƏSƏRLƏRİ
1)Hüzünbaz sevişmələr
2)Qadınlıq bizdə qalsın
3)Qayıb şəhərin
yaraşıqlısı
4) Anladım
Tofiq
Abdin
abdin41@mail.ru
www.tofigabdin.com
Ədalət.-2012.-25
avqust.-S.15.