Yol adamının romanı...

"Yol romanı" haqqında düşüncələr

"525-ci qəzet"in baş redaktor müavini Yusif Rzayevin facebook səhifəsindən oxudum ki, İradə Tuncayın "Yol romanı" kitabı nəşr olunub və fevralın 16-da təqdimatı keçiriləcək. Dərhal face-in çat bölməsindən sevimli yazarlarımdan olan İradə xanıma yazmağa başladım:

İradə xanım, təbrik edirəm... həm sevgi dolu biri olduğunuz üçün Sevgililər Gününüzü, həm də "Yol romanı" üçün.

Və kitabın təqdimatında iştirak edə bilməyəcəyim üçün təəssüfləndiyimi, halbuki "525-ci qəzet"dən o romanı maraqla oxuyan biri kimi təqdimatda olmağı və ürək sözlərimi söyləməyi çox istədiyimi bildirdim. İradə xanım da, "Eybi yox, bura yaz ürək sözlərini" deyəndən sonra mən də yazdım.

Kitabın üz qabığında qara buludlarda çaxan Şimşəyin aydınlatdığı bir YOL var. Yəqin ki, bu da İradə xanımın seçimidi. Qara buludlar və bu sıxımalara tab gətirməyib çaxan şimşək və şimşək işığında aydınlanan yol.

"Yol romanı"nın sonlarına doğru İradə xanımın onu heyrətə gətirəcək bir kəşflə üzləşir...

"Sən demə, 2011-ci il Mayya təqviminə görə, Şimşək iliymiş, mən də həmin ildə doğulmuşam, yəni anlayacağınız mənim Mayya təqvimindəki bürcüm Şimşəkdi. Maraqla bürcün özəlliklərini oxudum və gördüm ki, tam isabət. Bu təqvimə görə, Şimşək ən üstün bürcdü və dünyanın çox məşhurları həmin Şimşək günündə doğulublar... Bu adamlar çox emosionaldılar, hətta çox sakit olduqları vaxtda da gözlərindən daxili gərginliyi və hisslərinin gücü bilinirmiş. Elə şimşək kimi çaxıb anidən hər şeyi işıqlandırmaq gücü varmış. Bu Şimşəyin həm pozitiv, həm də neqativ hisslərinə aid imiş. Və dəyişkən halları olurmuş Şimşəyin, anidən böyük sevinci anlaşılmaz kədərə dönüşə bilirmiş. Amma onlar lap kiçik yaşlarından öz güclərinə bələd olduqlarından hər zaman bu gücü istiqamətləndirməyi və yönətməyi də bacarırlarmış. Və öz iç dünyası ilə əbədi savaş onların simasına bir tragik möhür də vururmuş. Xasiyyəti başına bəlaymış Şimşəyin - içindəki həyəcanlar, təbəddülatlar rahat qoymurmuş onu ömrü boyu. Bu xasiyyət onun ətrafındakı adamlara da çox əziyyət verirmiş... Diqqət çəkə bilir, diqqət mərkəzində ola bilir və buna səbəb onun xarici görkəmi, ən əsası isə şimşək kimi çaxan gözləriymiş. Bu adamlar özlərini daha çox sənətdə, ədəbiyyatda realizə edə bilirlərmiş. Nüvə enerjisi kimidi Şimşəklər - həm dağıdıcı, həm də yaradıcı özəlliyi var. Və Şimşək həyatını məsud yaşamaq istəyirsə, içindəki hüzuru bulmalıdı. O zaman heç kimə müəssər olmayan zirvələrin fəthi şəksiz bir şey. Tam bir bəlaymış bu Şimşək!"

Hə, Şimşək ilində doğulan və Şimşək ilində yazdığı "Yol romanı"nı oxuyan hər kəs İradə xanımla yol yoldaşlığı edir. İran ərazisiylə Bakıdan Naxçıvana, ordan doğma kəndi Nursuya, "uşaqlığıgilə", "oyuncaqlarıgilə" (bu sözlər də mənim üçün yeni leksik vahidlər oldu), (redaktordan: ifadələr Məmməd Araza aiddir) daha sonra Türkiyəyə, Nobel mükafatçısının "Qar" romanının qəhrəmanlarının yollarında gəzdiyi Qarsa, oradan Gürcüstana gedir və Bakıya qayıdır.

Və bu roman boyu heç kimə aldırmayan İradə xanımın bütün səmimiyyəti, daxili yaşantıları, keçmiş acıları, bugünkü arzuları ilə tanış olursan. Əslində hər birimizin iç dünyasına da bir növ xitab edir roman. Hər birimiz yol gedirik axı. Hamımızın içində olduğu məkandan uzaqlaşmaq, özüylə baş-başa qalmaq istəyi var axı.

"Yol romanı" ədəbiyyatın və sevginin məhsuludu həm də. Baxmayaraq ki, İradə xanım həm də güclü publisistdir, burada onun ədəbiyyat ailəsinin də üzvü olduğunu bir daha görürük. Sevgisini isə romanın hər sətirində hiss edirsən. Zatən yazılan yazılarda sevgi yoxdursa oxumaq da tıncıxdırır adamı.

İradə xanım, bəlkə də təqdimatda iştirak etsəydim və söz demə haqqı verilsəydi bu qədər danışa bilməyəcəkdim. Mən yazıda daha sərbəst oluram. Danışmaq mənlik deyil. "Yol romanı" hisslərin, duyğuların romanıdı. Ona görə də haqqında hisslərlə danışmalısan, hisslər isə yazılanda daha təsirli olur məncə. Sizin "onda sən də bura yaz fikirlərini" deməyiniz mənim üçün lap göydəndüşmə oldu. Yazdım. Amma yazını yenə sizinlə bitirmək istəyirəm. Çünki roman haqqında ən gözəl sözü yenə siz demisiz, İradə xanım...

"Anamı ağlatdı bu Roman mənim. Çox danışdım özümlə... Uşaqlığımgilə dəydim, oyuncaqlarımgilə dəydim. Bəzən gizlətdim özümü, bəzən bütün çılpaqlığı ilə baxdım özümə. Mutsuzluqdan bir şey yapamaz olunca mutluluğu düşünməyə başladım. İşıqlı qaranlıqda ulduzlarla danışdım, o uzaqlıqdan öz yaxınıma qayıtdım. Ümid yolun açdım... İstək varsa, ümid də var... Ümid varsa inam da var... Bu Varların içində yoxluqları itirməyə çalışdım. Çalışdım hər halda..."

Elxan YURDOĞLU, Naxçıvan

Ədalət.-2012.-16 fevral.-S.6.