DİANA - GÜNAHSIZ GÜNAHKAR

AZƏRBAYCAN DİLİNDƏ İLK DƏFƏ

Hər zaman oxucuların görüşünə maraqlı və nəfis tərtib olunmuş kitablarla gələn "Aspoliqraf" nəşriyyatı bu dəfə də öz ənənəsinə sadiq qaldı. Belə ki, XX əsrin ən məşhur və ən qalmaqallı qadınlarından biri olan Şahzadə Diananın sirli həyatına, onun müəmmalı ölümünə günü-gündən artan oxucu marağını nəzərə alan nəşriyyat "Diana - günahsız günahkar" adlı maraqlı kitabla oxucuların görüşünə gəldi.

Azərbaycan dilində ilk dəfə oxuculara təqdim olunan bu kitab öz bənzərsiz gözəlliyi və xeyirxah əməlləri ilə bütün dünyanı riqqətə gətirən şahzadə Diananın sirli həyatından bəhs edir. Britaniya kral sarayının çoxəsrlik stereotiplərini sındıran, sarayla xalq arasındakı informasiya blokadasını dağıdan şahzadə Diana haqqında ən çox bu ifadə işlədilir: "İndiyəcən hələ heç kim ingilis monarxiyasını Diana qədər sarsıtmayıb".

Artıq ölümündən on beş il keçməsinə baxmayaraq, onun həyatındakı müəmmaların, gizlinlərin üstü hələ də tam açılmayıb. Onun sirr pərdəsinə bürünmüş həyatı və faciəli ölümü bu gün də çoxlarını düşünməyə, sözün əsl mənasında baş sındırmağa sövq edir. Kim idi O? Təkcə bu bir suala saysız-hesabsız cavablar verib, dediyinin həqiqət olduğunu sübut edəcək qədər çoxlu arqumentlər də sadalamaq olar.

Axı, kim idi o - "Xalqın sevdiyi, pərəstiş etdiyi Şahzadə", "Könüllər sultanı" olan Mələk?

Yoxsa, fitri istedadı ilə hamını, bütün dünyanı ovsunlayan bir sehrbaz

Yoxsa, ömrü boyu natamamlıq kompleksindən əziyyət çəkən, həmişə narahat, sərgərdan ruhlu bir Qadın?

Diana Frensis Spenser 1 iyul 1961-ci ildə, saat 19:45-də Park-hausda anadan oldu. Ancaq üçüncü qızın dünyaya gəlməsini ailə çox soyuq qarşıladı. Valideynlər körpəyə ad qoymaq üçün bir həftə fikirləşməli oldu. "The Times" qəzeti körpənin dünyaya gəlişini qısa cümlə ilə belə xəbər verdi: "Spenserlərin şənbə günü daha bir qızı olub".

Diana dünyaya gəlməmişdən hələ iki il əvvəl ailə "zəlzələlər"lə sarsılmışdı. Onun altı yaşı olanda valideynləri boşanmaq qərarına gəldilər. Diananın atası Conni - səkkizinci qraf Spenser və onun anası Frensis Fermoyun ailə həyatı cəmisi on dörd il davam etmişdi.

Spenserlər ailəsi Hannoverlər sülaləsinin Britaniyaya gəlməsindən iki yüz əlli il əvvəl İngiltərə tarixinə düşmüşdü. Kral I Georq (indiki Vindzorlar onun nəslindəndirlər) taxta XVIII əsrdə çıxmışdı. Spenserlər isə öz tarixlərini 1469-cu ilədək izləyə bilirlər. O zaman Spenserlər o qədər varlı idilər ki, hətta monarxiyaya borc pul da verirdilər.

Məhkəmədə Conni Diana ilə qardaşı Çarlzın həmişəlik Norfolkda yaşamlarına nail oldu. Milad bayramından sonra dərdindən az qala havalanmış anası Londona uşaqlarsız qayıtdı. Uşaqlara isə "Ananız tezliklə qayıdacaq" dedilər. Bu yalan Diananın insanlara olan inamını qırmış ilk böyük yalan oldu...

Ciddi emosional sarsıntı yaşamış uşaqlar çox vaxt xəyalpərvər olurlar. Balaca Diana da beləydi. Uşaqda baş verən bu dəyişikliyi sezən atası düşündü ki, qayğıkeş bir dayə onun qızını real həyata qaytarar, uşaq da əvvəlki tək şən və gümrah olar. Ancaq, əfsuslar olsun ki, heç bir dayə bu balaca qızla bacarmadı. Anasından məhrum olduğu üçün o çox iztirab çəkirdi və bütün acığını dayələrə tökürdü. Bir cavan dayəni o, vanna otağına salıb qapını bağlamışdı. Başqa dayənin paltarlarını pəncərədən tullayıb qəh-qəhə çəkib gülmüşdü. Başqa bir dayənin isə nişan üzüyunu unitaza atmışdı...

Bacıları Sara və Ceyndən sonra Diana da Kentdəki özəl məktəbə - Uest-Hitə daxil oldu. Bu ingilis zadəganlarının qızları üçün nəzərdə tutulmuş qapalı pansion idi. Məktəbdə Diana dərslərinə heç bir maraq göstərmirdi. Ancaq iki fənn vardı ki, o, bu fənlərə böyük həvəs göstərirdi - üzgüçülük və balet.

1977-ci ildə Diana Uest-Hit məktəbini bitirdi. Bu məktəbi bitirmək onun üçün asan olmamışdı. Diana birinci dəfə imtahandan kəsildiyi üçün ikinci dəfə imtahan verməli olmuşdu. Sonralar təhsil illəri haqqında danışanda o zarafatla belə deyərdi: "Mən odun parçası tək küt idim".

1979-cu ilin payızında Diana özünə iş tapdı. Bu onun həyatında ilk və son iş yeri idi. O, uşaq bağçasında tərbiyəçinin köməkçisi vəzifəsində işləməyə başladı

Bu gün çox adam bilmir ki, adı müxtəlif qalmaqallarda, intriqalarda hallanan bu əsrarəngiz qadının ali savadı olmayıb. Onun "yüksək" intellektini bir sıra keyfiyyətləri - ünsiyyətcillik, qayğıkeşlik, rəhmdillik və ən əsas da intuisiyası kompensə edirdi. Diananın rəfiqələri həmişə onu tənbəlliyinə görə məzəmmət edirdilər, amma bu onun heç vecinə də deyildi.

Əvəzində Dianada başqa bir istedad vardı. O, çox emosional və ətrafdakılara qarşı hədsiz həssas idi. Qəlbinin hərarətini sosial vəziyyətindən, milliyyətindən və irqindən asılı olmayaraq hamı ilə bölüşürdü

Bir sözlə - Diana unikal mərhəmət göstərmək istedadına malik idi. Onun çox güclü fəhmi vardı, o, dərhal yaxşı, xeyirxah insanları seçib onlarla ünsiyyətə girirdi. Belə istedad hər kəsə nəsib olmur

70-ci illərdə Diananın gələcək həyat yoldaşı olacaq adam - Şahzadə Çarlz günlərini qızlarla (bunların arasında evli qadınlar da vardı) əylənərək keçirirdi. Kral ailəsi Çarlzın bu əyləncələrindən lap cana doymuşdu. Çünki, Şahzadənin hər bir rəfiqəsi dərhal jurnalistlər üçün şikara çevrilirdi.

Demək olar ki, hər həftə jurnalistlər ingilis taxtına yeni bir namizəd tapırdılar. Onlar Avropanın kral evlərindən olan subay qızların siyahısını bir-bir araşdırır, Çarlza münasib adaxlı axtarırdılar. Mətbuatda gedən "adaxlı müsabiqəsi"nin səs-küyü kral ailəsinin yaşlı üzvlərini qıcıqlandırırdı. Ana-kraliça hesab edirdi ki, şahzadə Çarlzın gələcək həyat yoldaşı çox tezliklə üzə çıxmalıdır. O, elə hesab edirdi ki, Çarlza kral həyatının bütün çətinliklərinə dözən və ərinin zəif cəhətləri ilə bacaran güclü həyat yoldaşı lazımdır.

Diana ana-kraliçanın siyahısına 1978-ci ilin aprel ayında baş tutmuş möhtəşəm toy mərasimindən sonra düşdü. Bundan doqquz ay sonra isə vəliəhdin otuz yaşına həsr olunmuş məclis təşkil olunmuşdu. On yeddi yaşlı Diananın məsum gözəlliyi yenə də heç kimin nəzərindən yayınmadı. Ana-kraliça artıq onda özü üçün qərara gəlmişdi ki, "bu qızın gözəlliyi və təvazökarlığı, hamını razı salmaq cəhdləri onu şahzadə Çarlza layiq, ideal namizəd edir".

Tezliklə ana-kraliça öz arzusuna çatdı. Gözəl Diana artıq onun gəlini idi. Diana üçün kral qəsrinə ilk gəliş - minalanmış sahədən keçmək demək idi. Balmoral sarayında həyat tərzi çox yeknəsəq idi. Saat altıda hamı tuluq zurnanın səsinə oyanır. Bütün pikniklər hər il eyni yerlərdə olur. Qəsrdə həyat müəyyən qrafik üzrə gedir və ailənin bütün üzvləri və qonaqlar bu qrafikə tabe olmalıdırlar (!)

Balmoral sarayı Diananı çox qorxudurdu. Amma Çarlzın yanında olmaq imkanı onu daha çox cəlb edirdi. Onun ən çox xoşuna gələn isə şahzadə Çarlzı alabalıq tutarkən Di çayının sahilində seyr etmək idi. Bu zaman onlar təklikdə qalırdılar. Şahzadə Çarlz ona balıq tutmağın sirlərini açır, o isə heyranlıqla qulaq asırdı. O, daim şahzadənin diqqət mərkəzində olmağa çalışırdı. Heç vaxt qəmli görünmürdü. Diana təbiətcə çox fəndgir idi və başa düşürdü ki, az-az kişi tapılar ki, şən və hazırcavab olan qəşəng qızın açıq-aşkar səcdəsinə dözə bilsin. Bu, şahzadəyə zövq verirdi, o, valeh olmuşdu.

Bəs sonralar Dianaya nə oldu? Toy günündən sonra Diana darıxmağa başladı. Onun bundan əvvəl daha mürəkkəb vəziyyətlərdə nümayiş etdirdiyi gülərüzlülük, şən ovqat, dözüm, yumor hissi sanki ərşə çəkildi.

Elə hər şey də bundan sonra başladı...

Şahzadə Diananın qızıl qəfəsi tərk edib, qəzetlərin manşetlərinə, jurnalların üz qabığına gedən yolu haralardan keçirdi?

O niyə görə jurnalistlərə müsahibə verərkən "Bizim nikahımızda üç nəfər vardıg" demişdi?

Şahzadə Çarlza olan dərin məhəbbəti Dianaya nə vermişdi?

Bəs Diananın başqa sevgililərə üz tutmasının səbəbi nə idi?

Və ən nəhayət, Diana ölümündən əvvəl yazdığı son məktubda ona qarşı avtomobil qəzası törətmək qərəzinə görə kimdən şübhələnmişdi?

Bu sualların cavabını özün tap, əziz oxucu.

İnanırıq ki, Azərbaycan oxucularına ana dilimizdə ilk dəfə təqdim olunan kitab şahzadə Diananın sirli taleyi ilə maraqlanan hər kəs üçün bir töhfə olacaq.

AZƏR ABBAS

Ədalət.-2012.-7 iyul.-S.13.