MİLLƏT NECƏ TARAC OLUR OLSUN, NƏ İŞİM VAR

Millət necə tarac olur olsun, nə işim var?!

Düşmənlərə möhtac olur olsun, nə işim var?!

Qoy mən tox olum, özgələr ilə nədi karim,

Dünyavü cahan ac olur olsun, nə işim var?!

Səs salma, yatanlar ayılar, qoy hələ yatsın,

Yatmışları razı deyiləm kimsə oyatsın,

Tək-tək ayılan varsa da, həq dadıma çatsın,

Mən salim olum, cümlə cahan batsa da batsın,

Millət necə tarac olur olsun, nə işim var?!

Düşmənlərə möhtac olur olsun, nə işim var?!

Salma yadıma söhbəti-tarixi-cahani,

Əyyami-sələfdən demə söz bir də, fılani,

Hal isə gətir meyl eləyim dolmanı, nani,

Müstəqbəli görmək nə gərək, ömrdü fani;

Millət necə tarac olur olsun, nə işim var?!

Düşmənlərə möhtac olur olsun, nə işim var?!

Övladi-vətən qoy hələ avarə dolansın,

Çirkabi-səfalətlə əli, başı bulansın,

Dul övrət isə sailə olsun, oda yansın,

Ancaq mənim avazeyi-şənim ucalansın;

Millət necə tarac olur olsun, nə işim var?!

Düşmənlərə möhtac olur olsun, nə işim var?!

Hər millət edir səfheyi-dünyadə tərəqqi,

Eylər hərə bir mənzilü məvadə tərəqqi,

Yorğan-döşəyimdə düşə gər yadə tərəqqi, --

Biz də edərik aləmi-röyadə tərəqqi;

Millət nesə tarac olur olsun, nə işim var?!

Düşmənlərə möhtac olur olsun, nə işim var?!

ARZU

Nə dərs olaydı, nə məktəb, nə elmü sənət olaydı!

Nə dərsə, məktəbə, elmə, filanə hacət olaydı!

Nə səndəli, nə qarandaş, nə lövhü miz, nə təbaşir,

Nə dəftərə, qələmə, kağıza bu rəğbət olaydı!

Nə mədrəsə, nə müəllim, nə bu üsuli-cədidə,

Və nə uşaqlarımızda bu qabiliyyət olaydı!

Nə əhlimizdə ayıqlıq əlaməti görünəydi,

Nə bir para oxumuşlarda bu zəkavət olaydı!

Nə hüsn olaydı cavanlarda əmr-millətə qarşı,

Nə bu cavanlar olaydı və nə bu millət olaydı!

Düşəydi daş o günə kim, qəzet-məzet sözü çıxdı,

Qəzet işin törədən nabəkarə lənət olaydı!

Nə gündə, həftədə, ayda çıxan qəzet və nə jurnal,

Nə mətbəə, nə mühərrir və nə təbaət olaydı!

Nə Şərq olaydı, nə Əqsayi-şərq, həm nə Japonya,

Nə onların hünəri xəlqə dərsi-ibrət olaydı!

Nə "Nəfxi Sur Cəhangir", nə "Məlik-Mütəkəllim",

Nə bəzi kişvəri-İranda bu ləcacət olaydı!

Nə Türkyədə bu qanun-əsasi nəşr olunaydı,

Nə biədəb yeni türklərdə bunca cürət olaydı!

Nə xortlayaydı bu şəkl ilə "Molla Nəsrəddin", ey kaş!

Nə kalba Səbzalılarda bu xovfü vəhşət olaydı!

O köhnələrdən əcəb kim, utanmayıb da deyirlər:

Gərək bu əsrə görə boylə, boylə adət olaydı!

Bu bişüurların ağlına, kəmalına bax bir!

Qadam kəmalınıza! Barı sizdə qeyrət olaydı!

ADƏMİ ADƏM EYLƏYƏN PARADIR

Adəmi adəm eyləyən paradır,

Parasız adəmin üzü qaradır,

Qoy nə əslin, nəcabətin olsun,

Nə nəcibanə halətin olsun,

Baş-ayaq eyb içində olsan da -

Tək bu aləmdə dövlətin olsun;

Adəmi adəm eyləyən paradır,

Parasız adəmin üzü qaradır.

Olmasın fəhmin, əqlin, idrakın,

Var nə qəm, ta ki, vardır əmlakın;

Atəşi-xanə suzi-millət ikən --

Hər kəsin səcdəgahıdır xakın;

Adəmi adəm eyləyən paradır,

Parasız adəmin üzü qaradır.

Olmayır, olmasın da insafın,

Dut qanın şişə içrə əsnafın,

Ta ki, var əldə beş puçuq quruşun --

Mötəbərsən gözündə əşrafın;

Adəmi adəm eyləyən paradır,

AY CAN! AY CAN!

Düşdü bütün qəzetlər qiymətdən, ay can, ay can!....

Xalqın canı qurtardı töhmətdən, ay can, ay can!....

Qıl yaymayırdı əsla zalımların gözündən,

Rüsvay idik cahanda məlunların sözündən,

Ax, ax! Nə yaxşı oldu, iş düşdü öz-özündən,

Əlləşməmiş qutardıq zəhmətdən, ay can, ay can!....

Düşdü bütün qəzetlər qiymətdən, ay can, ay can!....

Badi-səba, apar ver, Molla Qəvama müjdə,

Yazsın, de, Lənkəranda Molla Səlama müjdə,

Söylə, o da yetirsin cümlə əvama müjdə;

Düşdü bütün qəzetlər qiymətdən, ay can, ay can!....

Munbərdə rəqsə gəlsin behcətdən, ay can, ay can!....

Ərz et bəşarət ilə Qafqaydakı vücudə:

Jurnal, qəzet qapandı, durma, yıxıl sücudə,

Hər nə bilirsən eylə qeybətdə, rübərüdə,

Yazmaz dəxi yazanlar bidətdən, ay can, ay can!....

Düşdü bütün qəzetlər qiymətdən, ay can, ay can!....

Get Qübbəyə səlam et Molla Hacı Babayə,

Söylə tutuldu cumlə jurnal, qəzet vəbayə,

Mömün müridlər ilə dur qoş səda-sədayə,

Ümmətlərin yığılsın hər kətdən, ay can, ay can!....

Düşdü bütün qəzetlər qiymətdən, ay can, ay can!....

Yatdı qəzet yazanlar, fursət dəxi sizindir,

Qarşıda var orucluq, söhbət dəxi sizindir,

Məsciddə mənbər üzrə lənət dəxi sizindir,

Ayrılmayın ölüncə lənətdən, ay can, ay can!....

FƏXRİYYƏ

Hərçənd əsirani-qüyudati-zamanız,

Hərçənd düçarani-bəliyyati-cahanız,

Zənn etmə ki, bu əsrdə avareyi-nanız,

Əvvəl nə idiksə, yenə biz şimdi hamanız....

Turanlılarız, adiyi-şüğli-sələfız biz!

Öz qövmümüzün başına əngəlkələfiz biz!

Zülmətsevər insanlarız üç-beş yaşımızdan,

Fitnə göyərir torpağımızdan, daşımızdan,

Tarac edərək, bac alırız qardaşımızdan,

Çıxmaz, çıxa bilməz də bu adət başımızdan....

Əslafımıza çünki həqiqi xələfız biz!

Öz qövmümüzün başına əngəlkələfiz biz!

Ol gün ki, Məlikşah Büzürk eylədi rəhlət,

Etdik iki namərd vəzirə təbəiyyət,

Qırdıq o qədər bir-birimizdən ki, nəhayət

Düşmən qatıb əl, taxtımızı eylədi qarət....

Öz həqqimizi gözləməyə bitərəfiz biz!

Turanlılarız, adiyi-şüğli-sələfiz biz!

Bir vəqt olub leşkəri-Çingizə tərəfdar,

Xarəzmləri məhv elədik qətl ilə yekbar,

Xarəzmlərin şahı fərar eylədi naçar,

Məscidləri, məktəbləri yıxdıq yerə təkrar....

Həqqa ki, səzavari-nişanü şərəfiz biz!

Öz dinimizin başına əngəlkələfiz biz!

Bir vəqt də dəvayi-səlib oldu mühəyya,

Dəvada firəngilərə qalib gəlib, əmma

Dincəlməyib etdik yenə bir faciə bərpa,

Öz tiğimiz öz rişəmizi kəsdi sərapa....

Guya ki, biyabanda bitən bir ələfiz biz!

Öz qövmümüzün başına əngəlkələfiz biz!

Bir vəqt dəxi Qaraqoyun, Ağqoyun olduq,

Azərbaycana, həm də Anatoluya dolduq,

Ol qədr qırıb bir-birimizdən ki, yorulduq,

Qırdıqca yorulduq və yorulduqca qırıldıq....

Turanlılarız, adiyi-şüğli-sələfiz biz!

Öz qövmümüzün başına əngəlkələfiz biz!

Bir vəqt salıb təfriqə olduq iki qismət,

Teymur şaha bir paramız etdi himayət,

Xan Yıldırıma bir paramız qıldı itaət,

Qanlar saçılıb Ankarada qopdu qiyamət....

Əhsən bizə! Həm tirzəniz, həm hədəfiz biz!!!

Öz qövmümüzün başına əngəlkələfiz biz!

Teymur şahi-ləngə olub tabeyi-fərman,

Xan Toxtamışı eylədik al qanına qəltan,

Ta oldu Qızıl Ordaların dövləti talan,

Məsko şahına faidəbəxş oldu bu meydan....

Əlyövm uruslaşmaq ilə zişərəfis biz!

Öz dinimizin başına əngəlkələfis biz!

Bir vəqt Şah Ismayilü Sultani-Səlimə

Məftun olaraq eylədik islamı dünimə,

Qoyduq iki tazə adı bir dini-qədimə,

Saldı bu təşəyyö, bü təsənnün bizi bimə....

Qaldıqca bu halətlə səzayi-əsəfiz biz!

Öz dinimizin başına əngəlkələfiz biz!

Nadir bu iki xəstəliyi tutdu nəzərdə,

İstərdi əlac eyləyə bu qorxulu dərdə,

Bu məqsəd ilə əzm edərək girdi nəbərdə,

Məqtulən onun nəşini qoyduq quru yerdə....

Bir şeyi-əcibiz, nə bilim, bir tühəfiz biz

Öz dinimizin başına əngəlkələfiz biz!

İndi yenə var tazə xəbər, yaxşı təmaşa,

İranlılıq, osmanlılıq ismi olub ehya,

Bir qitə yer üstündə qopub bir yekə dəva,

Meydan ki, qızışdı olarıq məhv sərapa....

Onsuz da əgərçənd ki, yeksər tələfiz biz!

Öz qövmümüzün başına əngəlkələfiz biz!

Mirzə Ələkbər Sabir

Ədalət.-2012.-2 iyun.-S.20.