Elçin dramaturgiyası xarici ölkə teatrlarının səhnəsində

(Əvvəli ötən şənbə saylarımızda)

O, dedi: "Elçin böyük modernist dramaturqdur. İndi baxacağınız "Şekspir" tragikomediyası XX əsrin sonu, XXI əsrin əvvəllərində yaranmış ən yaxşı modernist pyeslər sırasındadır. Bu əsərin qısa müddətdə Avropa teatr səhnələrini dolaşacağına mənim şübhəm yoxdur".

Sonra Azərbaycanın Böyük Britaniyadakı səfiri F.Qurbanov çıxış edərək bu tamaşanın Azərbaycan ilə Böyük Britaniya arasındakı mədəni əlaqələrin inkişafında əhəmiyyətli rol oynadığını dedi.

Son olaraq söz tetarın dəvəti ilə London premyerasında iştirak edən xalq yazıçısı Elçinə verildi. Elçin müəllim öz çıxışında belə bir cəhəti xüsusi vurğuladı: "Əlbəttə, bir müəllif kimi mənim üçün çox xoşdur ki, bu gün Londonda mənim əsərim tamaşaya qoyulub. "Şekspir" Şekspirin vətənində göstərilir. Ancaq mənim üçün daha qiymətli və mühüm cəhət odur ki, sizin teatr konkret olaraq yalnız Elçinin yox, ümumiyyətlə Azərbaycan dramaturgiyasının bir nümunəsini böyük Britaniya tamaşaçılarına təqdim edir".

Hərarət və sürətli alqışlar altında keçən tamaşa böyük müvəffəqiyyət qazandı. Tamaşa bitdikdən sonra da tamaşaçılar dağılmırdı, onlar Elçin müəllimə yaxınlaşır, ona suallar verir, avtoqraflar alırdılar.

Tamaşaçılardan bir neçəsinin fikrini oxuculara təqdim edirik.

Professor, teatr tənqidçisi Peter Adams: "Bu tamaşa modern səhnə düşüncəsinin nəticəsidir. Bu, əlbəttə, pyesdən gəlir. "Şekspir" çox orijinal bədii təfəkkür məhsuludur. Dramaturq həyata sürrealist nəzərlərlə baxır. Deyvid Peri bu cəhəti tuta bilib və səhnə dili ilə göstərməyi bacarıb. Şekspir personaj kimi bu əsərdə iştirak etmir. Ancaq onun sənətinin gücü, ümumiyyətlə, sənətin gücü bu pyesin əsas qəhrəmanıdır desəm, elə bilirəm ki, səhv etmərəm. Mən Elçini bir dramaturq kimi özüm üçün kəşf etdim. Bu tamaşa haqqında mütləq yazacağam".

YUNESKO üzrə Böyük Britaniya Milli Komissiyasının Baş katibi Ceyms Bric: "Bu əsər mənə çox təsir etdi. Olduqca fəlsəfi əsərdi. Bu tamaşaya baxdıqdan sonra insan nə üçün yaşadığı barədə düşünür, öz həyatına nəzər salır, təhlil etməyə başlayır. Rejissor işini, aktyor oyununu da çox bəyəndim".

Azərbaycan-Türk-İngiltərə Cəmiyyətinin sədri Alpaslan Düven: "Mən fəxr edirəm ki, böyük yazar Elçinin əsəri çox tələbkar London tamaşaçılarının bu qədər məhəbbətini qazandı. Bilirəm, Elçin Azərbaycan çox məşhurdur. O, Türkiyədə də çox məşhur yazardır. O, böyük dünya şöhrətinə layiq yazardır".

Almaniyadakı Köln Universitetinin filologiya magistri Hans Şroyder: "Mən alman dilində Elçinin "Mahmud və Məryəm" və "Ağ dəvə" romanlarını oxumuşam. Bu romanları çox bəyəndiyimə görə elmi rəhbərimlə məsləhətləşdikdən sonra magistrlik disertasiyamı Elçinin yaradıcılığına həsr etdim. Dissertasiyamı Elçinin yaradıcılığına həsr etdim. Dissertasiyamın adı belədir: "Azərbaycan naziri Elçinin romanlarında Şərq və Qərb estetikasının vəhdəti". İnternetdən öyrəndim ki, Elçinin pyesinin premyerası olacaq. Bu gün səhər Londona gəldim. İndi buradan da birbaşa aeroporta gedib, Kölnə qayıdacağam. Çox xoşbəxtəm ki, Elçinlə şəxsən tanış oldum. O, nə qədər böyük yazıçıdırsa, o qədər də sadə insandır. "Şekspir" olduqca orijinal bir əsərdir. İndi ən böyük arzum "Şekspir"i alman dilinə tərcümə etməkdir. Təəssüf ki, mən Azərbaycan dilini bilmirəm. Onu ingilis dilindən tərcümə edəcəyəm".

"Şekspir" tamaşası Londonda beş gün nümayiş olunub. Tamaşa hər dəfə tamaşaçıların alqışlarıyla qarşılanıb.

Qeyd edək ki, teatr yanvar ayının 7-dən "Şekspir" tamaşası ilə Uelsə qastrol səfərinə yollanacaq.

Bu göstəricilər Elçinin yaradıcılıq qüdrətinin həqiqətlərinin mənzərəsidir. Ədəbi mühitimizin və milli teatrımızın inkişaf tarixində özünə yüksək yer tutan, əsərlərinə dünya ədəbi mühiti və teatrları tərəfindən durmadan, sevilərək müraciət olunan və dramaturgiyası ilə dünya teatrlarının səhnəsinə böyük miqyasda yol aça bilən Elçin, bu istiqamətdə, məhz miqyas və maraq doğurma etibarı ilə ilk qaranquş olduğu kimi, həm də dünya ədəbi mühitində ən çox çap olunan müasir Azərbaycan müəllifidir. Bu mənada sanballı ədəbi nümunələri ilə dünya ədəbi aləminə çıxan və müasir Azərbaycan ədəbi mühitini öz arxasınca dünya ədəbi mühitinə çəkib apara bilən "Elçin, dünya miqyaslı yazıçıdır!" desək çox düz olar. Bu fərəhverici hadisə, milli təəssübkeşlik nöqteyi-nəzərindən məni çox sevindirir. Çünki Elçin azərbaycanlıdır və Azərbaycan xalqını təmsil edir. Azərbaycan xalqını ləyaqətlə təmsil edən hər bir azərbaycanlı və Azərbaycan vətəndaşı xalqımızın göz bəbəyi hesab olunmalıdır. Belə şəxsiyyətlərimiz nə qədər çox olsa bu, bizim sərvətiimz olaraq, bizə başucalığı gətirər və biz belə hadisələrə cani-qəlbdən sevinməyi bacarmalıyıq, həm də dövlətçilik mövqeyinin fonemenal dəyəridir.

İFTİXAR PİRİYEV,

Əməkdar mədəniyyət işçisi,

AMEA-nın dissertantı

Ədalət.-2012.-28 yanvar.- S.10.