GECƏ YARISI DÖYÜLƏN QAPILAR

Əlövsət Bəşirlinin 16 mart 2013-cü il tarixdə qəzetimizdə dərc olunmuş bu yazısını əməkdaşımız Əbülfət Mədətoğlunun 55 yaşı ilə bağlı təkrar çap edirik.

(əvvəli ötən sayımızda)

Bir müddət sonra o, millət vəkili seçildi. İradə xanım Tuncay baş redaktor oldu və redaksiyaya, yaradıcı kollektivə özü ilə birlikdə yeni ab-hava gətirdi. O, heç kimin yazı üslubuna, dəst-xəttinə xələl gətirmədən redaktə etməklə, hələ yetərincə püxtələşməmiş yazarlara yerindəcə dəyərli məsləhətlərini verməklə kifayətlənmədi. Eyni zamanda əyani yaradıcılıq nümunəsi kimi qəzetin şənbə nömrələrində publisistik məqalələri ilə müntəzəm çıxış etdi.

İ.Tuncay publisistikasının ən önəmli məziyyəti, səmimiyyəti diqqət çəkirdi. O, elə bil oxucusu ilə üz-üzə, ürək-ürəyə söhbət edir, fikirlərini bölüşürdü. Problemlərimizi ürək yanğısı ilə qələmə alan müəllifin hər bir yazısının maraqla oxunub əks-səda doğurmasının səbəbi bunda idi. Onun publisistikası oxucunu özünə cəlb edir, düşündürür, səfərbərliyə alır, ayıq-sayıq olmağa, olmuşlardan ibrət götürməyə, olacaqları duymağa, önləməyə səsləyirdi.

"Söz hər şeyin başlanğıcıdır... Açıq sözü, doğru sözü qorumaq əsl hünər işidir. Qələm sahibinin vicdan işidir", - deyən və düz sözə, haqq sözə qələm çalan İradə xanım Tuncaydan səylə öyrənən redaksiyanın yaradıcı kollektivi ilə (indi tanınmış jurnalistlər Məzahir Əhmədoğlu, Babək Yusifoğlu, Etibar Cəbrayıloğlu, Ceyhun Musaoğlu, Faiq Qismətoğlu, Vəsilə Usubova, mətbuat aləmində xatirəsi əziz tutulan mərhum istedadlı yazarlar şair-publisist Vahid Əlifoğlu və satirik qələm sahibi Oqtay Salamov) birlikdə baş redaktorun müavini Əbülfət Mədətoğlu da bu əvəzsiz yaradıcılıq məktəbindən yetərincə faydalanaraq yetkin qələm sahibi kimi püxtələşdi.

Ən önəmlisi budur ki, o, Vətənin ağır çağlarında əsl vətəndaş kimi öz ərizəsi ilə həqiqi hərbi xidmətə, baş leytenant rütbəsində cəbhəyə getdi. Əlində silahla qələm eyni zamanda "Ədalət" və müdafiə nazirliyinin "Xalq ordusu" qəzetlərinin cəbhə müxbiri kimi səngərlərdə, döyüş meydanlarında oldu. Ölüm-dirim savaşlarından reportajlarının, barıt qoxulu yazılarının, qaynar, dürüst xəbərlərinin ardı-arası kəsilmədi. Düşmən güllələri başının üstündən vıyıldayıb keçdi. Ölümün bir addımlığında salamat qalmasını möcüzə saydı. Yaxınlıqda partlayan "qrad"ın ölümsaçan qəlpələri ətrafına səpələnib bir az əvvəl onunla birgə nahar edib öz səngərinə keçən zabit dostunun həyatına son qoydu. "Azərbaycan gəncləri" qəzetinin cəbhə müxbiri, adaşı Əbülfət İlyas oğlu yolda qəzaya düşdü. Və səhvən Əbülfət Mədətoğlunun ölüm xəbəri redaksiyaya çatdı. "Ədalət" qəzeti nekroloq verdi. Ailəsi, qohumları, yaxınları yas içində olanda Əbülfət sağ-salamat evinə qayıtdı .

Doğmalarına, yaxınlarına təsəlli verib zahirən sakit görünməyə çalışsa da, içərisi qaynayırdı. Cəbhənin ölüm-itimindən, torpağı göyə sovuran bombaların qulaqbatıran səsindən sonra paytaxt şəhərinin qeyri-adi sakitliyində, dincliyində elə bil qəfildən dərin quyuya düşmüş kimi idi. Gözlərinə çökən kədər-qəm dumanı da gördüyü dəhşətləri unutdura bilmirdi ona. Xüsusən odu-alovu içindən tələm-tələsik çıxdığı qədim Tuğ kəndinin ürəyi parçalayan miskin görüntüsü...

O, zirehli hərbi maşında - ZTR-də doğma yurduna getmiş, kənddə azərbaycanlıların evlərinin yandırıldığını, özünün ikimərtəbəli evinin yerində kül qalağını görmüşdü. Zirehli hərbi maşının güclü mühərrikinin qızdırdığı kabinədə bədəni buza dönmüşdü elə bil.

İndi də isti evində canı qızmır, kənddə doğma ocağının bir qalaq külü yadından çıxmır, göz yaşı boğurdu onu.

Yandı evim, eşiyim,

yandı divarım, daşım.

İsit, qoyma üşüyüm,

isit məni, göz yaşım.

SABAHA ÜMİDLƏ

"Ədalət"in daimi oxucusu kimi qəzetin hər bir nömrəsini izləyirəm, ələlxüsus şənbə günləri köşə yazıları diqqətimdən yayınmır. Redaksiyanın yaradıcı kollektivində çalışan yuxarıda adlarını çəkdiyim təcrübəli jurnalistlərin köşə yazılarını məmnuniyyətlə, maraqla oxuyuram. Son vaxtlar nisbətən cavanların (Xuraman Hüseynzadə, Fərhad Şabanov, Cəlil Cavanşir, Fəridə Rəhimli) müxtəlif mövzularda qələmə aldıqları köşə yazıları diqqət çəkir, oxucunu düşündürür, təsirləndirir və fikrimcə, qəzetin oturuşmuş ab-havasına təzə nəfəs, təravət gətirir.

İndi qəzetlər və müxtəlif nəşrlər bolluğunda nəfis tərtibatı, dolğun məzmunu ilə oxucularının sayını artıran "Ədalət"də bir qayda olaraq hər gün həyatımızın "nəbzi döyünür". Bu da qəzetin təsisçisi, baş məsləhətçisi, redaksiyanın taleyüklü məsələlərinə xüsusi diqqət yetirən tanınmış yazıçı-publisist, millət vəkili Aqil Abbasın və yaradıcı kollektivin rəhbəri baş redaktor İradə xanım Tuncayın danılmaz xidməti sayəsindədir. Çox ağır zəhmət, peşəkarlıq və təşkilatçılıq tələb edən bu işdə baş redaktorun müavini Əbülfət Mədətoğlunun da böyük əməyi var.

Vəzifəsini öz səlahiyyəti hüdudunda məsuliyyətlə icra edən Əbülfət müəllimin canıbir, ayrılmaz dostu Qələmi, güvənci, inancı, dayağı isə Sözdür. Əməkdar jurnalist, istedadlı şair kimi onun yaradıcılığının epiqrafı böyük Nizaminin vəsf etdiyi Sözdur: "Söz oldu bu cahanda cilvələnən ilk gözəl".

İstər "Ədalət"in məhsuldar publisisti, köşə yazarı, istərsə də dövri mətbuatda müntəzəm çap olunan şeirlərin müəllifi kimi hansı mövzuda, kimdən, nədən, haradan necə yazır yazsın o, sözə həssas yanaşır, hər kəlməni, ifadəni öz çalarında, yerli-yerində, ölçüsündə, qədərində işlətməyə çalışır və əksərən istəyinə nail olur.

Əbülfət müəllimin köşə yazılarının özünəməxsusluğu, fərqli cəhəti həmçinin ondadır ki, zəruri saydığı məqamda, yeri düşəndə o, fikrini poetik dildə ifadə edir və bununla oxucunu yalnız duyğulandırmır, eyni zamanda təsirləndirir, düşündürür. "Baxış bucağı" rubrikasında "Sənsiz. Sükutla keçən ad günü" yazısı bu baxımdan xüsusən səciyyəvidir: "Mən illər boyu içimi yeyib-tökən, didib parçalayan o suala cavab tapmağa çalışdım. Tapdığım cavab da bir neçə misradan ibarət şeirə çevrildi:

Niyə ağladığını soruşmuram,

Niyə susduğunu da, niyə güldüyünü də,

Sakitcə izləyirəm nədən küsdüyünü də.

Çünki, ağlamağın, susmağın,

İnciməyin, lap elə küsməyin də

bir səbəbi var: o da ayrılıqdır! -

Dünyada ən çox

ayrılıqdan ağlayır adamlar...

"İç dünyasını" oxucusuna açan müəllif onunla bölüşür, etiraf edir: "Dərdimin, kədərimin çəkisi ilə mən daxilən çox rahatam. Düşünürəm ki, bu mənə Allah payıdır. Buna da min şükür. Elə şükür edə-edə də yazıram:

Hazır sənə sübutlu

qəm var çəkənlər üçün

ürəyimdə qəmlərə

saray tikənlər üçün.

Hazır sənət, sübutlu

qəm var reklamdan qaçır

gör necə bəxtəvərəm

qəm könlümdə gül açır!..

Dərdini, kədərini "Allah payı" sayıb şükür edən, qəmi "könlündə gül açan" şair qətiyyən bədbin deyil, Sabahına nikbinliklə baxır, oxucusunu ümidini itirməməyə, inamlı olmağa səsləyir.

"Hardasa içimdə bir çınqı alışır, bir od közərir, bir şam yanır və o şamın işığında şeir yazıram. Bütün sevənlərə, bütün sevdiklərimə, eləcə də sənə. İstəyirsən oxuyum:

İçimdə bir şam yandır,

yandır, əlin əsməsin

Sən özünü inandır

ümidini kəsməsin -

Sabaha...

Gecə yarısı evinin qapısı məkrlə döyülən, başı müsibətlər çəkən, Qarabağda şəhid olmuş, Xocalıda güllələnmiş 17 doğmasının ağrısını "cılız bədənində daşıyan", ciyərparasının qanlı köynəyini bağrına basıb havalanaraq fəryad qoparan Ananın faciəsini yaşayan, "Aslanın erkəyi-dişisi olmaz. Bu dərdlərə ancaq aslanlar dözə bilər, bu yükü ancaq aslanlar çəkə bilər", - deyə Qadın dəyanətini qələmə alan, "içini yeyib-tökən, didib parçalayan suallara cavab" axtaran şair ürəyində "alışan çınqı"nın ümid, inam işığında oxucularını Sabaha səsləyir.

Taleyinin qəfil, kəskin dönəmində bütün ağrı-acılara, məhrumiyyətlərə rəğmən qəlbində şölələnən Ümidin doğurduğu İnamın Sabaha açılan işığı ümumən Əbulfət Mədətoğlu yaradıcılığını səciyyələndirən keyfiyyətdir. Və təbii ki, bu nikbinlik birdən-birə yaranmamış, ağır-üzücü qaçqın-köçkün həyatının dolaylarından "sivrilib" çıxmış, tədricən "sürət götürmüş", nəhayət yetkin Qələmin məhsulu olaraq diqqət çəkmişdir.

Mən bu qənaətə son 20 ildən çox bir müddətdə Əbülfət Mədətoğlunun dövri mətbuatda, ədəbi orqanlarda ("Azərbaycan", "Ulduz", "Ədəbiyyat qəzeti") və kitablarında ("Səməni nəğməsi" - 1986, "Nilufər çiçəyi" - 1989, "Zəhmli polkovnik" - 1992, "Qəhrəman İbad" - 1994, "Dərdini danışan adam" - 1999, "Nişanə" - 2000, "Ehtiyacın elçi daşı" - 2002, "Döymək istə-diyim qapılar" - 2004, "Allah, məni unutma" - 2006, "Sevgi pıçıltıları" - 2007, "Ürəyimdəki sənsən" - 2009, "Yanan məktub" - 2010, "Üfüqdə görünən adam" - 2010, "Hər görüş bir ümiddir" - 2011, "Mənim kimi sevə bilsən" - 2012) dərc olunan şeirləri, nəğmələri və sənədli povestlərini oxuyaraq gəlmişəm.

Yetkin yaradıcılıq dövrünü yaşayan Əbülfət Mədətoğlunun poeziyası oxucunu duyğulandırır, sanki onu sehrli qanadlarında zülmətdən işığa, Ümid, İnam dolu Zirvəyə, dan yeri şəfəqlənən Səhərə, Sabaha aparır...

"Əbülfət sözün əsl mənasında şairdir, onu oxuyanda tüstüm təpəmdən çıxır. Bax, budur sənətin qüdrəti" (Bəxtiyar Vahabzadə).

ƏSGƏR ATASI

Onu tanıdığım gündən gözlərində kədər görmüşdüm. Ürəyində yuva salan qəm-qüssə gözlərinin dərinliyinə çökmüşdü. Dalğın baxışlarından çəkilib getməyən kədərin alt qatında ümid közərirdi...

Zaman keçdikcə ümidi artdı, gücləndi. Və böyüdüb boya-başa çatdırdığı oğlunu əsgəri xidmətə yola salan gün görəndə ki, ordumuzun sıralarına necə igidlər qatılır ümidi inama çevrildi. Öz oğlu kimi boy-buxunlu, qamətli cavanların gözlərindəki inad, qətiyyət onun şair qəlbini riqqətə gətirdi.

Çox çəkmədi ki, oğlunu yaşıdları ilə çiyin-çiyinə polad sırada təmas xəttində gecə-gündüz ayıq-sayıq cəsur əsgər kimi görəndə ürəyi dağa döndü.

"Ümid sənədir ancaq, Azərbaycan əsgəri!" Ustad şair həmkarının harayı Vətən oğullarının dilinin əzbəri, yenilməz Mübariz İbrahimovun qəhrəmanlığı onlara örnək, hünər təlim-dərsi idi.

"Azərbaycan güclü dövlətdir və onun güclü ordusu var". Ali Baş Komandanın sözləri əsgər atasını qanadlandırır. "O gün uzaq deyil. Biz qalib gələcəyik, torpaqlarımızı azad edəcəyik. Daha qapımızı namərd döyməyəcək", - deyə düşünür, sabahına ümidlə, inamla baxır, qələmindən nikbin misralar süzülür:

Gözlərini geniş aç,

hər zərrəni görüb duy.

Ümid qığılcımından

bir çınqı əl yeri qoy -

Sabaha!

Əlövsət BƏŞİRLİ

Ədalət.-2013.-27 dekabr.-S.5.