“Bu adam o deyildi”

Əli Məsimli: “Mən layiqli insanlara borcluyam”

Yeni rubrika: Dostunu göstər…

«Dostunu göstər, sənin kim olduğunu deyim». Bu məşhur ifadə özünü nə qədər doğruldur?! XXI əsrdə, dünyanın Barak Obamanın saçına dönüb qiyami-qiyamətə getdiyi bir zamanda, dünən əlindən öpüb, dostum, qardaşım dedikləri Qəddafilərin sabah başına bomba tökdürdükləri Berluskonilərin at belində cövlan etdikləri bir dövrdə, kreslo ilə bərabər itirilən dostlar çağında kimsə dostunu göstərə bilərmi ki, onun kimliyini deyək?!

Amma dünya nə qədər fani olsa da, bu qırdı-qaçdı zəmanəsində biz dostluğa və dostlara inanırıq. Ona görə də üz tuturuq Füzuli kimi «dostları bipərva» olmayan məşhurlara.

«Dostunu göstər…» rubrikamızın bugünki qonağı millət vəkili Əli Məsimlidir

Qonağımız haqqında qısa məlumat:

Əli Məsimli Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı İnstitutunun siyasi iqtisad fakültəsini bitirib. İqtisad elmləri namizədidir. AMEA-nın İqtisadiyyat İnstitutunda laborant, kiçik elmi işçi, elmi işçi, şöbə müdiri, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Aparatının İqtisadiyyatın idarə edilməsinin təşkili şöbəsinin bölmə müdiri, Sosial-iqtisadi inkişaf şöbəsinin baş məsləhətçisi, Azərbaycan Respublikası Xarici İnvestisiyalar Komitəsinin sədri, Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin birinci müavini, Dövlət İqtisadiyyat və Planlaşdırma Komitəsinin sədri, Baş nazir əvəzi, iqtisadiyyat naziri,vəzifələrində çalışıb.

Hazırda millət vəkilidir.

-Dostluğa inanırsınızmı? Ümumiyyətlə, dost sizin üçün nə deməkdir?

-Bəşəriyyətin min illərdir ən güclü əsərlər, hikmətli sözlər həsr etdiyi, mahnılar, dasdanlar qoşduğu, əsl mahiyyətini anlamağa çalışdığı, fəqət hələ də tam anlaya bilmədiyi bir fenomendir dost.Birisi onu sərvət,xəzinə, digəri-illüziya adlandırır.Başqa birisi isə hesab edir ki, ən qəddar düşmənin yalnız keçmiş dostun ola bilər. Ona görə də biri deyir ki, ilahi sən məni dostumdan qoru, düşmənimdən özüm qorunaram. Başqası deyir ki, ilahi sən məni dostsuz qoyma. Çox varidatı olanı yox, çoxlu dostu olanı ən varlı adam sayırlar. Məncə, əsl dost-həqiqətən böyük sərvətdir. Ona görə əsl dost tapmaq, bəlkə də əsl sevgi tapmaq qədər çətindir. Ona görə də həyat- yaşamağı, yaşamaq- sevib-sevilməyi,sevgi-öz xöşbəxtliyini bu sevgiyə layiq olanın xöşbəxtliyində tapmaq,vəfa- unutmamağı, dostluq isə sadiq olmağı, dostun kədərinə şərik olmağı, sevincini artırmağı, təmannadan uzaq olmağı,qarşılıqlı surətdə bir-birinin həyatın mənasını zənginləşdirməyi bacarmaq deməkdir.

- Bir mahnıda deyildiyi kimi, «…dost ya bir olar, ya iki» bu fikri qəbul edirsinizmi?

-Məncə, həmin mahnıda qafiyə düz gəlsin deyə belə deyilib.Çünki dostun sayına limit qoymaq mümkünsüzdür. Əsl dost bir də ola bilər, beşdə, ...ondan çox da....

-Dost dar gündə bilinər! Belə bir gününüz olubmu və o dost bilinibmi?

Açığı mən dar gündə Allahın mənə köməyini daha güclü hiss edirəm. Bu heyratamiz dərəcədə olur.... Amma "Dost dar gündə bilinər” çox hikmətli və ibratamiz bir atalar sözüdür. Bəli,onu da etiraf edim ki, məhz Allahın hökmü ilə çətin günlərdə sədaqətli dostlarım yanımda olub.

-Sizi yarı yolda qoyan dostunuz olubmu?

Dost sözü - çox ciddi ifadədir, dostluq da ciddi hadisədər. Ona görə də, məni yarı yolda qoyanları dost yox, müəyyən dovrlərin yol yoldaşı hesab edirəm. Çünki "dost-dosta tən gərək,tən olmasa, gen gərək”

-Bəs siz necə, dostunuzu yarı yolda qoymusuzmu?

-Yox, mən dostluğu yetərincə dəyərləndirirəm. 1993-cü ilə qədər mənə elə gəlirdi ki, hamıya borcluyam və təmannasız kömək edirdim. Sonra həyatda qarşılaşdıqlarım, gördüklərim təbiətimdə inqilabi bir dəyişikliyə gətirdi və hesab etməyə başladım ki,mən layiqli insanlara borcluyam və həmişə kömək etməliyəm.Məndən istifadə etmək istəyənləri isə kənarlaşdırmışam və belə adamları nəinki dost. heç adam hesab eləmirəm.

- Dostluqda ən çox hansı keyfiyyətə üstünlük verirsiz?

-Dahi Sokrat demişkən,"dost olmağa tələsməyin, amma dost olmusunuzsa, bu dostluğa xəyanət etməyin".Çünki bu, həm də insanın özünün özünə xəyanəti deməkidir.Axı həqiqi,əsl dost insanın "ikinci özüdür"…

- Vaqif Bayatlı deyir:

Evimizin divarındakı çatlar

Çat verən dostları

Sıranıza düzə-düzə,

Nə qədər günahları vardı,

Bağışladım sizə!

Çat verən dostlarınız olubmu və Siz də Vaqif Bayatlı kimi onların günahlarını bağışlamısınzmı?

-Mən dost hesab etdiklərimdən çat verən olmayıb, dost deyə mənə yaxınlaşanlardan isə çat verəni çox olub.... Mən günahı bir dəfə bağışlayıram, amma ikinci dəfə heç vaxt bağışlamıram, sadəcə unuduram. Çünki belə hallarda zəiflər-qisas alır, güclülüər bağışlayır, xoşbəxtlər isə undurlar.

-Vahid Əziz deyir:

Dost kimi sonradan tapdıqlarımı,

Sonradan tanıyıb dost kimi atdım.

Sizin də sonradan tanıyıb atdıqlarınız olubmu?

-Dostlar insan həyatının bütün mərhələlində olur.....Uşaqlıq dostu, məktəb illəri, universitet, aspirantura, kollektivdə işləməyə başladığım dövr, hərəkat dövrünün dostları və sair. Mən indi də bütün mərhələlələrin dostları ilə intensiv olmasa da, görüşür, hər halda hal-əhval tuturuq. Bununla belə sizin sual mənə bir hadisəni xatırlatdı: 2005-ci ildə sekçi kompaniyasında dostlar, tanışlar, tanımadığım çoxsaylı insanlar həmin prosesdə bizim qərargaha gəlib bacardığı köməyi edirdilər. Bir uşaqlıq dostum da lül-atəş vəziyyətdə gəldi, əvvəlcə hökumətdə yüksək vəzifələrdə işlədiyim vaxtlarda təmiz işlədiyimdən fəxarətlə danışdı, sonra isə valı 180 dərəcə dəyişdirib, məni yaxşıca ittiham elədi ki,o vaxt altına pul yığsaydın indi bizim ümüdümizə qalmazdın.... Dedim bizim söhbətimizin alınması üçün iki yol var: ya mən də sənin qədər içkili olmalıyam, ya da sən gedib yatıb, sabah ayıq vəziyyətə gəlməlisən....Təəccübünü bildirdi ki,onun içkili olduğunu haradan bildim. Dedim bu ittihamları mənə yağdırmaqdan ötrü ya dəli olmalısan, ya da ki, içkili. Uşaqlıq dostu kimi dəli olmadığını bilirəm, deməli ikincidir, yəni içkilisən. Getdi və səhəri gün utandığından daha gəlmədi. Bilmirəm, bunu hansı kateqoriyiyaya aid etmək olar, çünki son dəfə onu görəndə, bu adam uşaqlıqdan tanıdığım, o səmimi, təmiz, istiqanlı adam deyildi...

-Biz deyirik: «Dostunu göstər, sənin kim olduğunu deyim». Almanlar isə bunun tam əksini deyir: «Düşmənini göstər, sənin kim olduğunu deyim». Almanların deyimi ilə nə qədər razılaşırsız?

-Məncə, «Dostunu göstər, sənin kim olduğunu deyim» və «Düşmənini göstər, sənin kim olduğunu deyim» ifadələri ilk baxışada bir-birinin əksi kimi görünsələr də, çox sıx daxili məntiqi əlaqədədirlər. Bu baxımdan hər iki kəlam doğrudur. Bayaq dediyim kimi,həqiqi, əsl dost insanın "ikinci özüdür". Ona görə də insanın kiminlə yaxın dostluq eləməsi onu simasını xeyli dərəcədə agah edir.İnsanın düşməni də onu səciyyələndirən zaman fikirləşmək üçün zəngin mateial verir. Görünür məhz buna görə müdriklərdən biri məsləhət görür ki, həyatın boyu insanlarla elə davran ki, dostun dönüb düşməninə yox, əksinə, düşmənin dönüb dostuna çevrilsin.

-Dust bipərva, fələk birəhm, dövran bisükun,

Dərdi çox, həmdərdi yox, düşmən qəvi, tale zəbun!

Füzulinin bu məşhur beytini xatırladığınız vaxtlar olurmu?

-Yox,xatırlamıram, çünki mən pessimist deyiləm. Mən realistəm. Həyatda baş verənlərin çoxunu yaşadığımız dövrün müsbət və mənfi məqamlarının vəhdəti və mübarizəsinin məntiqi nəticəsi hesab edirəm. Dəyərli alim və böyük ziyalımız Xudu Məmmədov demişkən, mən heç vaxt təəccüblənmirəm, sadəcə arabir təəssüflənirəm.Təəssüflənirəm ki, dəyərli dostlarla yanaşı, həm də dost kimi yaxınlaşıb, düşməndən də betər olmaqla dost sözünü urvatdan salanlar da az deyil. Bəzən mətbuatda ünvanıma əsası olmayan həcvlərlə rastlaşıram, amma cavab vermirəm. Bu qorxmaq əlaməti deyil. Qorxaq mənə olan münasibətini kişi kimi özümə deməyi bacarmayan həmin həcvin sifarışçisidir, onu yazanı isə mən heç mikroskopla belə görmürəm....

-Və nəhayət, dostunuzu göstərə bilərsinizmi?

-Mənim həm uşaqlıq, həm məktəb, həm universitet, həm aspirantura, həm işlədiyim yerlərdə və həm də hərakat dövründən dəyərli dostlarım var. Sosial şəbəkədəki dostlarımın sayı isə 5 min nəfərdir. Kimisə fərqləndirsəm, digərləri haqlı olaraq məndən küsər.

Ədalət.-2013.-1 iyun.-S.6.