Yolu zirvələrə olan kişi

Elə yazılar var ki, onları yazmaq istəyəndə birbaşa sözü necə gəldi başlayıram. Çünki o yazını mənə diqtə edən, məni yazmağa həvəsləndirən müəyyən arqumentlər olur. Məsələn, şəxsi tanışlıq və yaxud hansısa bir maraqlı hadisə və yaxud eşitdiyim hansısa bir söhbət... Amma elə yazılar da olur ki, onları yazmaq üçün ya yaşayıram, yəni o yazılar mənim içimdə doğulur, dil açır və başlayır danışmağa. Və yaxud da o yazıları yazmaq üçün mövzunun özündən gələn mənbəni araşdırıram, gözdən keçimrirəm. Yəni bu yolla yazının içərisinə daxil oluram. Artıq burada həm yazı mənim içimdə olur, həm də mən yazının içərisində...

Onun barəsində kifayət qədər yazılar oxumuşam. Çalışdığım "Ədalət" qəzetində onunla bağlı xeyli yazıların çapdan öncə oxunub redaktə edilməsi ilə də məşğul olmuşam. Və nəhayət onun kitablarını da dostlar vasitəsilə əldə edib söz aləminə üz tuta bilmişəm. Bütün bunlar mənə imkan verib ki, ömrünün 80-ci ilini qeyd edən böyük nəslin yaşadanı, ocağının işığını, şöləsini artıran bir kişi haqqında duyğularımı ifadə edə bilim. Bax elə həmin imkandan istifadə edib bu gün Qəmbər Şəmşiroğlu barəsində öz düşüncələrimi ifadə etməyə çalışıram.

Düz 80 il bundan öncə, yəni 1933-cü ilin noyabr ayının 16-da Kəlbəcər rayonunun Ağdaban kəndində dünyaya bir oğul gəldi. Onsuz da bu kəndin adı bütün Azərbaycanda, xüsusilə sözə, saza qiymət verən həm bir evdə bəlli idi. Çünki bu kənddə Dədə Şəmşir yaşayırdı. Məhz həmin noyabr günü dünyaya gələn oğul payı da Dədə Şəmşirin övladı idi. Sözünün, sazının, səsinin sehri ilə ürəkləri fəth etmiş Dədə Şəmşirin Qənbər adlı bu oğlu orta məktəbi bitirdikdən sonra iki illik Ağdam Müəllimlər İnstitutunda, sonra Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunda təhsil aldı. 30 ildən artıq Kəlbəcər və Gədəbəy rayonlarında müxtəlif vəzifələrdə çalışdı.

Ocağına, atasına baş ucalığı gətirən Qənbər Şəmşiroğlu bütün fəaliyyəti boyu məmurluqla şairliyi, yazıçılığı öz içində paralel yaşatdı. Dövlət işində məmur, öz işində, öz dünyasına şair, yazıçı, publisist oldu. Çoxlu sayda kitabların, məqalələrin üzərində onun adı özünü təsdiq etdi. Bu imza oxucuların qapısını ərklə döydü. Çünki əbədi qaynayan bir çeşmədən su içən, bir işıqlı ünvanda cilalanan həmin imza nəfəs yaxınlığı, söz doğmalığı, fikir aydınlığı ilə Dədə Şəmşiri həm xatırlatdı, həm də onun söz yolunu davam etdirdi. Və yazdı:

Səni çağırıram əhdə, ülfətə,

Ümidliyəm İlahidən qismətə.

Deyirlər ki, bir yol gedir cənnətə,

Mənim üçün o yoldan da şirinsən.

Təbii ki, Qənbər Şəmşiroğlu yolların dolanbac olduğunu, çətinliyini öz ömründə, öz həyatında kifayət qədər görmüşdü, yaşamışdı və yolların heç vaxt rəvan olmadığını gözəl bilirdi. Amma o, bir şair kimi həm vəsf etdiyini, həm də onu oxuyanları inandıra bilirdi ki, mübarizə əzmi, sevgi, məhəbbət gücü və bir də ali məqsəd insanı ən çətin yollardan da keçirə bilər. Bax onda yollar da cənnət yoluna çevrilər. Çünki o yol sənə doğru gəlir, o yol səndən keçir. Əgər şair bu gün özünün və hamımızın da birlikdə həsrətini çəkdiyimiz ürəyimizi göynədən Kəlbəcər üçün darıxırsa, dağlar onun yuxusundan çıxmırsa və o bunun üçün, yəni məqsədinə çatmaq üçün təkcə vuruşmaq yox, həm də bütün ağrıları çəkməyə hazır olduğunu ifadə edirsə, o artıq yolların nədən, hardan keçəcəyinin sual doğurmayacağına bir təqdimtadı, bir inamdır.

Yol verin, dağlara gedim yenə də,

Xınalı kəkliklər sirdaşım olsun!

Elə tüğyan edib artsın fərəhim,

Sevincdən süzülən göz yaşım olsun.

Və yaxud:

Məndən bənövşəni soraqlayanlar,

Bənövşə kolların dibində qaldı.

Turşsu dərəsində, Sarı Güneydə,

Elə öz kefində, dəbində qaldı.

Heyf ki, bu gülün ömrü çox gödək,

Niyə çox sevilir söyləsin görək.

Mənim gəncliyimin nişanəsi tək,

Pencəyimin qoltuq cibində qaldı.

Bu gün yurd nisgili, yurd həsrəti təbii ki, söz adamlarımızın böyük əksəriyyətini bu mövzuya üz tutmağa, bu mövzudan bəhrələnməyə və bundan istifadə edərək daha böyük, daha bəşəri mövzulara istiqamət götürməyə bir vasitə olubdu.

Doğrudur, müəyyən kosmopolit yazarlarımız qaçqınlarımızın, yurd-yuvasız insanlarımızın həyatını görmədən, onu yaşamdan, əksinə, onu rişxənd ünvanı kimi təqdim etməklə daha böyük mövzuları yalançı beynəlmiləlçilik prizmasından təqdim edib beynəlxalq arenaya çıxmağa cəhd etsələr də, onlar nə xalqın içərisində, nə də özlərinin arzuladıqları ünvanda heç nə qazana bilmirlər - istər maddi cəhətdən, istər mənəvi. Ancaq Qənbər Şəmşiroğlu təkcə bənövşənin ünvanına yazdığı saysız-hesabsız şeirlərin hər bir misrasında səmimiyyəti, sevgisi, həsrəti, ən vacibi isə torpağa bağlılığı açıq-aydın görünür. müəllifi tanımayan istənilən oxucu həmin misraların arxasında yurd nisgilli, torpaq həsrətli və həm də yurdu, torpağı özü kimi tanıyan, özü kimi bələd olan bir şairin qələmindən süzüldüyünü dərhal hiss edər.

Bax elə sözün gözəlliyi də, sözün səmimiyyəti və istiliyi burdan qaynaqlanır. Əgər şair yazırsa ki,

İstədim dağların vəsfini yazam,

Sözü çətin qoşam dağlardan ayrı.

İlhamım köklənmir ürək deyənə,

Paslanmış bir xışam dağlardan ayrı.

Bu dağlar dərdimi yaman tərpətdi,

Onlar həmin dağlar, könlüm bərbaddı.

Murovdan ah çəkdim, fələyə çatdı,

Perikmiş bir quşam dağlardan ayrı.

.... Kitabım, dəftərim, hafizəm dağlar,

Gəldim ki, sinəndən gül üzəm, dağlar.

Qənbərəm, ta sizsiz gülsüzəm, dağlar,

Məsrəfsiz bir daşam dağlardan ayrı.

Qənbər Şəmşiroğlu öz yaradıcılığında demək olar ki, baş qəhrəman torpağı və yurdu seçib. Təbii ki, bu da səbəbsiz deyil. Bunun kökündə Ağdaban kəndi və bu kənddə qalanıb istisi bütün Azərbaycana çatan Dədə Şəmşir ocağının yanğısı dayanır, odu-alovu şölələnir. Üstəlik Qənbər Şəmşiroğlu bir yaradıcı insanın davamçısı olmaq missiyasını çiynində daşıyır.

Yəni o təkcə Dədə Şəmşirin sıradan bir övladı yox, həm də onun mənəvi övladı kimi poeziyasını, söz dünyasını rövnəqləndirir, onu daha böyük bir miqayasa çıxarır. Təsəvvür edin ki, öz həyatının müəyyən hissəsini Dədə Şəmşirin dillərdə dolaşan, amma yazıya köçürülməmiş əsərlərini toplayan və onları kitab şəklində Azərbaycan oxucusuna çatdıran Qənbər Şəmşiroğlu bu məqamda bir ədəbiyyat araşdırmaçısı, bir folklor tədqiqatçısı kimi də fəaliyyət göstərir.

Çünki söhbət təkcə onun doğma atasından yox, bütövlükdə Azərbaycana məxsus olan bir sənətkarın yaradıcılığının toplu şəkildə ortaya qoyulmasından gedir. Bunu da Qənbər Şəmşiroğlu xalq qarşısında bir missiya kimi gerçəkləşdirir və bugünkü Azərbaycan oxucusu Dədə Şəmşir yaradıcılığını onun təqdimaında mükəmməl şəkildə əldə edə bilibdi.

Sözümün bu məqamında hörmətli şairimiz Məmməd Aslan Qənbər Şəmşiroğlu ilə bağlı yazır: "Bu gün də Qənbər müəllimin geniş kütlə ilə birliyi- bərabərliyi dədəli günlərində fərqsiz davam eləyir". Zənnimcə, bu ifadənin, bu cümlənin özündə kifayət qədər böyük bir təqdimat var.

Sadəcə, şərh yox, elə göstərmək baxımından deyə bilərəm ki, həmin o "fərqsiz davam eləyir" ifadəsi Dədə Şəmşirlə Qənbər Şəmşiroğlunun birlikdə olduqları və bu gün də ruhən birlikdə olmaları həyat fəaliyyətində heç bir erroziyasız öz yolu ilə getməkdədir. Bax, həm ocağa, həm saza, həm sözə və nəhayət aid olduğun nəsilə böyük sevgi, böyük ehtiram nümunəsi də budur! Qənbər Şəmşiroğlu özünün "Bir də görüşərik..." şeirlər kitabında oxucuya bir-birindən rəngarəng fikirlər təqdim edir. Həmin fikirlərin sırasında aşıq şeirimizindən gələn qoşmanın, gəraylının, bayatıların və hətta satirik üslubun imkanlarından çox gen-bol və yerində istifadə edilməklə oxucuya yeni mənalar təqdim edilib.

Qənbər Şəmşiroğlu yazır:

İstəmirəm kimsə bilə sirrimi,

Görüşünə təkcə gəlsəm, yaxşıdı!

Səninlə üz-üzə dayanıb bir az,

Asta-asta deyib-gülsəm yaxşıdı.

Və yaxud:

İncimə gözəlim, dediklərimdən,

Sonalar içində sən də gəlmisən!

Yəqin qiymətini verəcək ellər,

Qədəm basıb bizim kəndə gəlmisən.

Və yaxud:

Demirəm bir kəsə nə pis, nə acı,

Olmamışam hələ sözün möhtacı.

Qurbanla Şəmşirdi başımın tacı,

Bəlli olsun bu Qənbərin kimliyi!

Bu gün 80 yaşını qeyd edən dəyərli şair, yazıçı- publisist, ictimai xadim olan Qənbər Şəmşiroğlu özünün rəhbərlik etdiyi "Aşıq Şəmşir Mədəniyyət Ocağı" ictimai təşkilatının gücündən istifadə edərək Azərbaycanın böyük dərdlərinin - Xocalı, Kəlbəcər, Ağdaban, Qaradağlı və bütövlükdə bütün faciələrimizi tanıtmaq, təbliğ etmək yolunda da böyük işlər görür. O həm də ölkənin ictimai-siyasi həyatında baş verən bütün hadisələrə öz obyektiv yanaşması ilə də sübut edir ki, yaşının indiki çağına baxmayaraq, qəlbindəki od-alov, gənclik eşqi onu bir an da olsun dayanıb dincəlməyə qoymur.

Çünki o, sinəsində bir şair ürəyi, bir torpaq fədaisi və bir Azərbaycanı sevən, onun iqtidarını dəstəkləyən vətəndaş ürəyi daşıyır. Bütün bunlar isə öz növbəsində sözlərə, şeirlərə, yazılara, romanlara, kitablara çevrilir. Bir oxucu kimi mən də öz növbəmdə Qənbər Şəmşiroğlunu 80 yaşının tamam olması münasibəti ilə təbrik edir, ona Şəmşir ocağında, düşmənin talan etdiyi o müqəddəs ünvanda yenidən coşub-çağlamağı və yaradıcılığını davam etdirməyi arzulayıram. İstəyirəm ki, bu böyük ürəkli insan Ağdabanlı günlərinə qovuşsun və öz şeirində dediyi kimi:

Atamdı, babamdı ulu əcdadım,

Bir ömür can atdım çiyninə çatım.

Onlara borcludu adım, urvatım,

Dağı çətin aşan dağlardan ayrı.

Əbülfət MƏDƏTOĞLU

ədalət.-2013.-19 noyabr.-S.6.