Rusiyada bestseller olan 29 yaşlı azərbaycanlı yazıçı

"Uşaq vaxtı qadınları çox dinləmişəm"

1984-cü ilin mart ayının 12-də, Bakıda anadan olub. Jurnalistika fakültəsini bitirib. Bir sıra yerli qəzetlərdə və ANS teleşirkətində çalışıb. Moskvaya köçəndən sonra "Komsomolskaya pravda" qəzeti, "Oqonyok" , "Kosmopolitan, "Qastronom" jurnalları ilə əməkdaşlıq edib.

2008-ci ildə Rusiyada fəaliyyət göstərən nəşriyyatlardan birində Səfərlinin debüt romanı - "Bosforun şirin duzu" - işıq üzü görüb. Azərbaycanlı yazıçı yeddi roman müəllifidir.

Rusiyanın "Qazeta" qəzeti E. Səfərlini "gələcəyin mümkün carçısı" elan edib. Ukraynanın "L:::Officiel"ı isə onun kitablarına "əsl bestseller" adını verib. Subaydır.

- Mümkünsə azərbaycandilli oxucu üçün Elçin Səfərli haqda bir az danışın

- Mən Rusiyada fəaliyyət göstərən "AST" nəşriyyatında çapdan çıxmış yeddi romanın müəllifiyəm. Necə oldusa, özüm üçün yazdığım mətnlər kitablara çevrildi. Bu - çox vaxt adamı sevindirir, bəzənsə yox...İndi mənə "yazıçı" deyirlər, mənsə özüm barədə bu sözü eşidəndə utandığımdan qızarıram. Yox, əslində mən təvazökar deyiləm. Sadəcə adamın özünün özünə yazıçı deyə bilməsi üçün gərək onun kitabları zamanın sınağından keçsin və bu müddət ərzində öz aktuallığını itirməsin. Məsələn, Markesin əsərləri kimi. Mən həmişə özüm üçün yüksək hədəflər qoyuram. Odur ki, mənim yazıçı olub-olmadığımı zaman göstərəcək.

- Elçin, necə oldu ki, azərbaycanlı, bakılı bir yazar Moskvada, rus dilində çap olunmağa başladı və Rusiyada məşhurlaşdı?

- Azərbaycanda nizamlı kitab nəşri sisteminin olmadığı heç kim üçün sirr deyil. Müəlliflər özləri kitablarını nəşr etdirməli, özləri onları yaymalı olur, gəlir əldə edə bilmir və özünü, ailəsini dolandırmaq üçün ofislərdə işləməli olurlar. Bundan başqa Azərbaycanda hələ də yazarın zəhmətinə qiymət verən azdır - prokurorlar, biznesmenlər, müğənnilər, restoran sahibləri bizim cəmiyyətə daha maraqlıdır.

Amma mən hər şeyi ümumiləşdirmək istəmirəm. Son vaxtlar Azərbaycan gəncləri arasında kitab oxumaq bir dəb halını alıb - bu adamı sevindirir. Mən öz oxucu auditoriyamı müşahidə edərək, bu qənaətə gəlmişəm. Məhz bu sadaladığım kədərli faktlar məni 2007-ci ildə əlyazmalarımı Rusiyada fəaliyyət göstərən nəşriyyatın ünvanına göndərməyə məcbur elədi. Və alındı - mənlə maraqlandılar. İlk kitabım - "Bosforun şirin duzu" hətta "Moskvada çıxan yüz məşhur kitab"ın siyahısına da düşdügAmma mənim bəxtim ona görə gətirdi ki, mən rus dilini yaxşı bilirəm. Bəs, Azərbaycan dilində yazan müəlliflər nə etməlidir? Bizdə onları beynəlxalq miqyasa çıxaracaq ədəbiyyat agentlər yoxdur axı.

- Hər bir yazar öz oxucu auditoriyasını tanıyır. Siz də tanıyırsınızmı? Sizi daha çox kimlər oxuyur?

- Məni daha çox qadınlar oxuyur. 18-30 yaşlarında qadınlar. Bu məni sevindirir. Çünki qadın - ən alicənab oxucudur. O səni elə ilk vərəqdəcə qaralamaz, açılmağına, içini tökməyinə imkan verər. Qadınlar - anlayışlı oxuculardır. Onlar barədə yazmaq da maraqlıdır. Bir də ki, mən qadınların nə gözlədiyini, nə istədiyini, nələri qəbul elədiyini bilirəm. Uşaq vaxtı onları çox dinləmişəm. Mən qaradinməz uşaq idim, ünsiyyətcil deyildim, odur ki, qulaq asmağı daha çox xoşlayırdım. Bizim evdə, Bakının Əmircan kəndində nənələrim, əmiqızılarım, çoxsaylı bibilərim yığışardı - mən də onların söhbətlərinə qulaq asardım.

- Belə bir fikir var ki, Rusiyada azərbaycanlılar sevilmir. Ziyalı, yaradıcı çevrələrə gürcü və ermənilər asanlıqla girə bildiyi halda, elitar çevrə azərbaycanlıların üzünə qapalıdı. Sizin təcrübəniz isə bunun əksini deyir. Doğrudan, belə problem varmı? Varsa, Sizin uğur qazanmağınızın sirri nədədir?

- İnanın mənə bu - stereotipdir. Mən bütün ümumiləşdirmələrə ağrılı yanaşıram, mənim üçün həyatda individual yanaşma çox vacibdir. Şəxsən mən Rusiyada milli mənsubiyyətimə görə neqativ münasibətlə üzləşməmişəm. Hə, etiraf etməliyəm ki, Moskvada azərbaycanlıları daha çox bazar alverçiləri kimi tanıyırlar. Və inanın mənə, bu bazar alverçiləri də çox vaxt özlərini olduqca idbarcasına aparırlar. Rusiyadakı karyerama gəlincə, etiraf eləyim ki, burada bəxt məsələsi öz rolunu oynadı. Qalanları isə artıq zəhmətkeşlik məsələsidir. Qarşıma hansı çətinliklərin çıxacağına baxmayaraq, mən heç vaxt gördüyüm işdən imtina eləmirəm. Başqa cür bacarmıram. Pafosa görə məni bağışlayın, amma mən hərflərsiz yaşaya bilmirəm.

- Rus dilində və rus oxucusu üçün maraqlı olan əsərlərinizin azərbaycandilli oxucular tərəfindən necə qarşılanacağını gözləyirsiz?

- Mən bütün insanları maraqlandıran şeylərdən yazıram. Sevgi, tənhalıq, şübhə, xoşbəxt olmaq cəhdləri, başqa ölkəyə səfər etmək arzusu...Mən oxucuları milli faktora, coğrafi yerləşməyə, dini baxışlara bölmürəm. Oxucunun mənim olanı və mənim olmayanı var. Son iki romanımda -"Səni mənə söz veriblər" və "Əgər bilsəyding"də mən süjeti hansısa konkret şəhərə, millətə aid etmirəm. Mən çərçivələri genişləndirdim, oxucuya sətirlərin arasında gəzişməsi üçün daha çox azadlıq verdim.

- Artıq demək olar ki, həm Rusiyada, həm də Azərbaycanda yaşayırsınız. Buradakı təəssüratlarınız necədi?

- Ümumilikdə müsbətdir, amma problem də az deyil. Azərbaycanda çoxlu varlı insanlarla yanaşı eyni zamanda adi istilik sistemi sarıdan əziyyət çəkən çoxlu uşaq evləri var. Yəni yüz min manatlıq maşın sürən adam üçün bu uşaq evlərinə on min manat ayırmaq eləmi çətindir? Bütün problemləri təkcə hökumət həll etməməlidir, insanların da bu işə qatqısı olmalıdır.

Hələ də Azərbaycanda gündüzün günorta çağı, uşaqların gözü qarşısında küçə itlərini güllələyirlər - halbuki qanunvericilik belə vəhşiliyə icazə vermir. Mən hələ Bakının mərkəzində heyvan kəsməyi demirəm -axı bu iş üçün şəhər kənarında ayrıca yerlər olmalıdır. Məsələn, oxuduğum orta məktəbin həyətində hər gün səhər növbəsində oxuyan məktəblilərin gözü qarşısında heyvan kəsirlər.

- Azərbaycanda mədəni-ictimai həyat barədə nə deyə bilərsiniz? Ümumiyyətlə, gündəmi izləyirsinizmi?

- Bu yaxınlara qədər mütəmadi olaraq yerli xəbər portallarını izləyir, tez-tez yerli televiziyaya baxırdım. Sonra əsəblərim dözmədi və mən yerli xəbərləri oxumaqdan, yerli televiziyaya baxmaqdan vaz keçdim. Bizimkilər çox vaxt o adamlardan yazırlar ki, onlardan yazmağa dəyməz. O adamları çox göstərirlər ki, o adamları göstərməyə lüzum yoxdur. Bu işdə günah təkcə KİV rəhbərlərində deyil. Məsələ kütlənin nə istəməyində, yəni "millətin səviyyəsi"ndədi.

- Bu günlərdə Azərbaycan dilində ilk hekayənizi Kulis.az-a təqdim edəcəksiniz. Gözləntiniz nədir?

- Bunu dilə gətirməsə də, hər yazıçı öz mətninin başa düşülməyini gözləyir. Mənsə cəsarətə gəlib, bunu dilə gətirmək istəyirəm (gülümsəyir). Sənin tərcüməndə təqdim edəcəyim bu hekayə bir növ böyük debütün məşqidir - 2013-cü ilin axırına qədər Azərbaycan dilində ilk romanımı nəşr etdirməyi planlaşdırıram.

Günel Mövlud

Kulis.az

Ədalət.-2013.-16 yanvar.-S.8.