İLĞIMDAN DAĞ ŞƏLALƏSİNƏ

Ağacəfər Həsənlinin 60 yaşına

Hər bir söz adamı ilk sətirindən, oxucuya ilk müraciətindən böyük sözün karvanına qoşulur. Onun həyatı artıq o karvandan, o keçib gedəcəyi yoldan və bir də o karvandakı yerdən asılı olur. Oxucu əgər onun imzasını axtarırsa, onun sözünü öz sözü kimi pıçıldayırsa, lap bir az çılpaq desəm, bir cavan oğlan o sözü sevdiyi qıza ürəyinin ifadəsi kimi yazıb göndərirsə, demək onda söz sahibi xoşbəxtdi. Amma gəlin etiraf edək ki, söz sahiblərinin heç da hamısı bu mərtəbəyə yüksələ bilmir.

Sözün Nizamisi, Füzulisi, Cavidi, Müşfiqi, Səməd Vurğunu, Bəxtiyarı, Məmməd Arazı və digərləri elə bil kəhkəşan qurublar ki, bəzən bir oxucu marağı ilə əlimi gözümün üstünə qoyub həmin o ucalığa boylanıram və boylandıqca da sözün ömrünün nə qədər uzun olduğunun fərqinə varıram. Görürəm ki, söz sən demə, bu dünyayla yaşıddı.

Mən də bu söz dünyasının qapısını döyəndən imzasını, sözünü soraqladığım, yeni yaradıcılıq uğurlarına sevindiyim bəlli dostlarım, sözünün vurğunu olduğum qələm adamları həyatımda öz izlərini salıblar. Yəni mən bu adamların hər təzə kitabını, hər təzə şeirini, hər təzə yazısını bir ürək genişliyi ilə, bir oxucu aludəçiliyi ilə gözləmişəm. Sevinirəm ki, qələm dostlarımın uğurları çox olub və mən də bu uğurlara qoşula bilmişəm. Görmüşəm ki, söz necə tərdi, necə təravətlidi.

Artıq ilin əvvəlindən dostların yazılarından, necə deyərlər, söz-söhbətlərindən hiss etmişdim ki, aprelin 30-da, yəni bu gün Ağacəfər Həsənlinin 60 yaşı tamam olacaq. Təbii ki, bu yuvarlaq rəqəm məni də Ağacəfər Həsənli barəsində söz üstündə köklədi. Çalışdım ki, şairin elə 60 yaşına hədiyyə olan, yəni özünün özünə hədiyyə etdiyi "İlğım" kitabındakı şeirlərin işığında ürəyimdən keçənləri Ağacəfərə söyləyim. Özü də təkcə Ağacəfər Həsənliyə yox, həm də onun oxucularına.

Gözüyumulu açıram. Qarşılaşdığım ilk şeir "Ağaclar adamlar kimidi". Şeirin adı məni özünə çəkir və oxumağa başlayıram:

Ağaclar elə bil

heç ayılmayacaq.

Ağac yerinə qoyulmayacaq,

sayılmayacaq...g

Arxayın-arxayın yatıblar,

soyuq qış hara, yuxu hara?

Həyətimdə üşüyən ağacların

dodaqları dəyir bir-birinə

özlərini vurublar qara.

Bu şeiri oxuduqca gözümün qarşısında qara-şaxtaya bürünmüş, budaqlarında şaxta-qırov bağlanmış ağaclar gəlib dayanır. Eyni zamanda, bu şeiri oxuduqca qışın soyuğunu bir köynəkdə çıxaran evsiz-eşiksiz insanlar gözümün qarşısında canlanır. Onların da ağaclar kimi üşüdüyünün fərqinə varıram. Üstəlik, qışları yola verən ağacların qırışları kimi insanların da alnındakı qırışlar bu göz önündə olan mənzərəni tamamlayır. Kitabın başqa bir vərəqini çevirirəm. Şeirin adını oxuyuram: "Sözümə baxmır".

Ağartdı gözünü soyuq qış mənə

mən də qabağından yeyən deyiləm.

Ovcumda əriyən qar dənəsiylə

mən öz günahımı yuyan deyiləm.

Açdı öz sirrini yol-qırış mənə

sözümə baxmayır addımlarım da.

Gözünü ağartdı soyuq qış mənə,

üzünü ağartdı addımların da.

Bilmirəm, bu bir təsadüfdi, yoxsa zərurət, amma hər iki şeirdə qış fəsli, onun şaxtası, soyuğu məndə bir maraqlı assosiasiya yaratdı. Hiss etdim ki, Ağacəfər Həsənli 60 yaşında deyəsən qışa daha çox könül verib. Bilmirəm, bu fikrimdə nə qədər gerçəyi ifadə edirəm, amma səmimi deyim ki, doğurdan da 50-ni keçəndən sonra payız, qış adama daha çox gəl-gəl deyir.

Bax, bu da növbəti bir şeir. Bu şeirin də adı "Nə mənim olacaq, nə sənin". Şair yazır:

Solacaq çiçəklər

köhnələcək vədlər,

üşüyəcək nigaran kədər

gözdən düşəcək boyat sözlər.

Titrək addımlarla gələcək

yaddaşın payızı.

Nə var idi ötənlərdə

nə yoxdu indi, görəsən?

Cəsarətin çata hərdən -

durub yuxuma girəsən.

Bəli, əvvəldə vurğuladığım kimi, bu şeirdə də həm payızın nəfəsi duyulur, həm də şairin ötən günlərinə bir həsrətlə, bir qəribə həzinliklə üz tutması. Sanki Ağacəfər Həsənli bu misraları dünəninə körpü edir və yaxud da bu misralar onun üçün dünənə qayıdan bir yoldu. Mən Ağacəfər Həsənlinin "İlğım" kitabında bir-birindən maraqlı şeirlərin sırasını görüb 60 yaşlı şairin sözün böyük mənasında ömrü boşa vermədiyinə əmin oldum. İnandım ki, Ağacəfər Həsənli ürəyini qoyduğu hər misrada səmimiyyətini də, duyğularını da, hətta arzularını da özünəməxsus şəkildə ifadə etməyi bacarır. Bu, təkcə onun yazmaq vərdişinin, peşəkarlığının bəhrəsi deyil. Bu həm də onun böyük söz dəfinəsinə sahib olmasının, böyük həyat sevgisinin, qanadları yorulmayan ilham pərisinin pıçıldadığı sözlərdi. Yəni Ağacəfər Həsənli bütün mənalarda mükəmməl, oturuşmuş və oxucunun qapısını ürəklə açan şeirlərin dünyaya gəlişinə canıyla, qanıyla, ruhuyla yol açır. Onun bu yolu 60 yaşın qapısını da elə həmin o böyük ərklə döyür.

Yazının sonunda şairin özünün "Alın qırışı" şeirinə üz tuturam. Bu da səbəbsiz deyil. Axı yaş 60-dı. Deməli, hesabat verməyin, alındakı qırışların, ürəkdəki naxışların işığına qərq olmaq vədəsidi. Bax elə şairin özünün dediyi kimi:

Sevgi - alın qırışdı,

Küfr eləmə, şərə salma.

Gözlərin yalvarışıdı,

Yerə vurma, yerə salma.

Düşünürəm ki, Ağacəfər Həsənli nə sevgisini, nə gözlərin yalvarışını, nə də qələmini heç vaxt gözdən, könüldən uzağa getməyə qoymayacaq. Onlarla səs-səsə verib ömrün 80-nə doğru artıq ilğımla yox, bir dağ şəlaləsi ilə gedəcəkdir.

Əbülfət MƏDƏTOĞLU

Ədalət.-2014.-30 aprel.-S.6.