BAHADUR FƏRMAN

I yazı

Polirtanın üzərinə rəngləri sıxdıqdan sonra, işə başlamazdan rənglərin düzümünə xeyli tamaşa edirəm. Adətən qohum rəngləri yan-yana sıxıram. İsti rənglər bir yanda sıralanır, soyuq rənglər bir yanda. Mümkün qədər qara rəngi politraya yaxın buraxmıram. Ağ rəngi az işlətsəm də onu politranın mərkəzinə sıxıram. Ağ rəng politrada aparıcı rəng hesab edilir və rəngləri bişirmək, yoğurmaq, istənilən hala gətirmək üçün barışdırıcı ana rolunu oynayır. Gözəl bəzənmiş süfrəyə bənzəyən politra, iş zamanı səhmanını itirir, hikkəli fırçaların kotan əkməsindən sonra bir tərəf qanlı döyüş səhnəsinə, bir tərəf qarmaqarışıq düşmüş xəyallara bənzəyir...

Bahadur Fərmanın mənzərəsini işləmək üçün politra döyüşə hazırdı. Bu politranın üstünə sıxılmış rənglərin demək olar ki, hamısı isti rənglərdi və ararıcı ana rəng, Bahadur müəllimin ""Əmanətdir ürəyim"" şebrlər toplumundan seçilmiş rənglər-nümunələr olacaqdır.

Tam səmimiyyətimlə deyə bilərəm ki, Bahadur müəllimin görkəmində bir Qoşqar əzəməti, bir palıd dəyanəti, bir kəklikotu qoxusu, bir bulaq (Pir bulağı) duruluğu, bir bənövşə kövrəkliyi, bir qaya sərtliyi cəmləşib. Və ümidvaram ki, bu fikrimi bütöv mənzərə boyu duyduqca siz özünüz də təsdiqləyəcəksiniz.

O, qos-qoca görnüşüylə ağ saçlı müdrik bir babanı, qayğıkeş bir atanı, ucaboylu, yarlı-yaraşıqlı bir ərəni xatırlatsa belə, həmişə ruhunda daşıdığı, hər an da nisgili içində qovrulduğu, bir ağ saçlı ana həsrətinə bürünmüş çocuğa daha çox bənzəyir...

""Əmanətdir ürəyim"" kitabını müəllif belə başlayır :

Xoş gördük!

Bu başdan səmimiyyətinizə inanır və minnətdarlığımı bildirirəm. Nigarançılığım çoxdur, nə deyəcəklər? Qloballaşma dövründə mənim sadə şeirlərim kiməsə bir anlıq da olsa ümid, təskinlik bəxş edəcəkmi?

Yazılarımın birində belə misralar var:

Şeirim dövlətimsə, onun da çoxu

Süddən qovruq düşən uşaq kimidi.

Bu, süni təvazökarlıq deyil. Uğurlarımın azlığının səbəblərindən biri və bəlkə də birincisi məni bürüyən və əgər qəbul etsəniz məsuliyyət hissidir...

Bilirəm, Bahadur müəllimin bal dadan etiraflarından ayrılmaq istəmirsiniz. Amma mən müdaxilə etmək məcburiyyətindəyəm. Bu yazını politra üzərində təsadüfən qurmamışam. Yazımda aparıcı rənglərin hamısının Bahadur Fərmanın çox çalarlı, məzmunlu, məntiqli və xoş ətirli şeirlərinin və fikirlərinin olacağını bir daha söyləyirəm. Bu isə onu olduğu kimi göstərəcək və ümid edirəm ki, yazı boyu heç bir boz rəngə rast gəlməyəcəksiniz.

Çox sadə və səmimi bir insandır Bahadur müəllim. İri gövdəlidi, şux qamətlidi. Qıvrım saçları tamamilə ağarsa belə,ona daha da yaraşıq verir, Kəpəzin bəyaz zirvəsini xatırladır...

Mən onun portret cizgilərini cızarkən, onu məsum körpəyə də bənzətmişdim. Ürək yanğısıyla yazılmış bu nümunəyə diqqət yetirsək fikrimdə yanılmadığımı görəcəksiniz:

ANAMDAN AYRILARKƏN

Ayrılıq yetişdi bizə yenidən,

Bir həsrət dumanı alıb könlümü.

Anama baxıram pəncərədən mən,

Durub kövrəkliyin heykəli kimi.

Avtobus tərpənir, çatırmı gücü?

Nə yaman hay salıb, haray qoparıb.

Məni aparmağa nə var, sürücü,

Fikrimi, dərdimi anam aparıb.

Ürəyim kədərlə dolmasın deyə,

Bir az gülümsədi ayrılan zaman.

Yol uzaq, bir xata olmasın deyə

Anam istərdi ki, sürücü oğlan

Onun gözləriylə baxa yollara,

Mülayim adamlar çıxa yollara...

Təkərlər fırlanır, uzaqlaşırıq,

Neçə düz keçirik, təpə aşırıq...

Fikrimdən gör, nələr ötüşür bu dəm,

Qovaqlar anamdır elə bilirəm,

Hər addım başında çıxaraq yola

Arxmca əl edir:- Uğurlar ola...

Avtobus dayanır bir yol başında,

Biletlər yoxlanır yenə də bir-bir.

Bir kimsə bilmir ki, bu gün maşında

Bir ana ürəyi biletsiz gedir...

Bahadur müəllim ana obrazını o qədər canlı təsvir edir ki, şeir haqda əlavə fikir söyləməyə qətiyyən ehtiyac qalmır.

ANAMIN YANINA

QAYITMIŞAM

Çıxıb hər işimin cazibəsindən

Anamın yanına qayıtmışam mən.

Ürək sevinməyə tapıbdı fürsət.

Dəlisov əsəbim nə dinc olubdur,

Mənim gedişimlə başlayan həsrət

Mənim gəlişimlə sevinc olubdur.

Baxıb yollarıma xəyala dalıb,

Onun yuxusunda qalanıb ocaq.

Barmağı illərlə üzüksüz qalıb,

Bircə gün üsküksüz olmayıb ancaq.

Qəlbinin fərəhi aşıb-daşıbdır,

Sevinci dərdinə olubdu qənim.

Elə bil bir azca cavanlaşıbdır

Bu titrək, bu kövrək ağsaçlım mənim.

Aşağıda nümunə göstərdiyimiz örnək o qədər canlı boyalarla işlənib ki, sanki burada hər şey nəfəs alır, danışır oxucu ilə.

Lütfən diqqət yetirin, dinşəyin, su kimi için, hava kimi udun, yaşayın bu şeiri:

DÖRD CIĞIR

1

Gəldim kəndimizə- dörd yanı dağlar,

Evlər bahar dolu, abadan olsun.

Burda hər qonağın öz hörməti var,

Hansı eldən olsun, obadan olsun.

Gəzdim ayaq yalın şehli çəməni,

Turaclar pırr...edib qorxutdu məni.

Nə qorxaq olurmuş turac ürəyi,

Sanki nəğməm uçdu dodaqlarımdan...

Xıdra çiçəklərin zərif ləçəyi

Yapışıb qalmışdı ayaqlarımda...

Bir nəğmə istədim,

dindi bulaqlar,

Ürək bu nəğməni içmək istəyir.

Çiynimə toxunan yaşıl budaqlar

Elə bil boyumu ölçmək istəyir.

Yaydı çəmən boyu quşlar səsini,

Baxdı təbəssümlə hər zərif çiçək.

Ağaclar yol boyu öz kölgəsini

Ayağım altına sərdi xalı tək.

Burda meşələrin səsi həzindi,

Dağlar zirvəsində Günəşi saxlar.

Bir gözəl şeirə şirin vəzndi,

Şaqraq zənguləli billur bulaqlar.

Beynimdə həsrətli kövrək düşüncə,

Öpdüm bu torpağı, sevindi ürək.

Dolaşdım yorulub əldən düşüncə

Qaya kərtlərində dağ keçisi tək...

II

(axşam)

Pozulmuş misra tək görünür cığır,

Yanır çəmənlərin böcək şamları.

Günəşi ötürüb kəndə qayıdır

Soğança qoxulu kənd axşamları.

Nəğməsi ayrılır qarğı tütəyin,

Dağların utancaq çiçəklərindən.

Örüşdən qayıdan sağmal inəyin

Torpağa süd damır əmcəklərindən.

Üfüqlər dağları yastıqmı sanır

Dərə mürgüləyir, sinəsində su.

Dəli şəlaləyə düşüb islanır,

Mamırlı qayanın şirin yuxusu.

Toyuqlar düzülüb ağac tarında,

Acıqlı köpəklər zəncirdən bezər.

Nabələd adamın baldırlarında

Uçunma dolaşar, sızıntı gəzər.

Çəkilib bulağa hər axşam çağı,

Sevənlər bulağı danışdırarlar.

Həyətdə qalanan üç daş ocağı,

Küləklər üfürüb alışdırarlar.

Bir vələs yuxusu yanar ocaqda,

Sonra da qızarır köz həzin-həzin.

Gizləyin baltanı küncdə-bucaqda,

Meşələr yuxuda balta görməsin.

Hirsli arıların ballı nəğməsi,

Yatar sübhə kimi bal beşiyində.

İşlək nənələrin azalar səsi,

Mürgüsü başlayar ev- eşiyin də...

III

(səhər)

Dərin yuxusundan oyandı dağlar,

Günəş zirvədədi qızıl tac kimi.

Çəmənə şeh düşüb, dəymə, dağılar,

Çiçəklər yumşalıb ipək saç kimi.

Çoban tütəyini çalır ucadan,

Nəğməylə örtülür obanın üstü.

Çay kimi səmaya axır bacadan,

Evlərin göyümsoy sevinci tüstü.

Yuxuya qalanlar peşiman olar,

İtər bir təbəssüm payı çəməndə.

Kəsməyin quzunu, səhər qan olar,

Çoxalar ""lalənin"" sayı çəməndə.

Yamacda durmuşam, yamyaşıl otlar,

İpəyə bürünüb zərif, təzə-tər.

Çoban tütəyinin səsində otlar,

""Yağışı"" süd olan bulud sürülər.

Yüz qışa bəs edər könlümdəki yaz,

Açılan səhərə qurban mən olum.

Verin sürüləri otarım bir az,

Nolar, bircə günlük çoban mən olum.

Könlümdə saxlaram bu xatiratı,

Dağların bir günlük büsatı ollam.

Çala bilməsəm də ""Çoban bayatı"",

Özüm güneylərdə bayatı ollam.

Baxışlar od kimi, bulaqlar sərin,

A kəndim, üstünə şəfəq saçılsın.

Heç nə istəmirəm, sənin səhərin,

Həmişə beləcə sakit açılsın...

IV

Hayıf, tez yetişdi ayrılıq çağı,

-Sağ ol, şirin sulu Palıd bulağı.

-Bizdən salam söylə anan Fatmaya,

O qulac saçlıya, qaşı çatmaya...

-Anam qocalıbdır, Palıd bulağı,

Daha dolu güyüm götürə bilmir,

Sizdən öyrəndiyi şirin nəğmənin

Şaqraq zillərini gətirə bilmir.

-Bir ovuc şərbət al mənim suyumdan,

Ver içsin anana söküləndə dan,

-Sağ ol, Qoşqar dağı, sinəsi qarlım,

A bulud dəsmallım, a şah vüqarlım!

-Məndən salam söylə anan Fatmaya,

O qulac saçlıya, qaşı çatmaya.

-Anam qocalıbdır, a Qoşqar dağı...

-Oğul, nə söylədin bu bahar çağı?

Gərək gəlməyəydin bu xəbərlə sən.

Qoy mənim üstümə boz duman ensin,

Bir dəstə çiçək yığ ətəklərimdən,

Ver anan qoxlasın, qəlbi sevinsin...

-Sağ olun, a yollar, mən gedim gərək,

Qalsın ayaq izim əmanətim tək...

-Bizdən salam söylə anan Fatmaya,

O qulac saçlıya qaşı çatmaya...

-Anam qocalıbdır, a daşlı yollar,

Sinəsi həmişə sirdaşlı yollar...

-O gəlib keçəndə xumarlanardıq,

Uzun saçlarıyla tumarlanardıq...

Bu nə xəbər idi, nə söylədin sən?

Bu söz necə gəldi dodaqlarına?

Bir ovuc torpaq al sinəmiz üstən,

Sürt onun yorulan ayaqlarına...

Məni biçənəkdən quşlar ötürür,

Yol boyu gül-çiçək qoparıram mən.

Dağlar pay göndərib anamdan ötrü,

Anama cavanlıq aparıram mən...

Buradaca bir anlıq sükuta dalırıq. Əvvəlcə sənətkarın yağlı boya ilə təsvir etdiyi bu tabloların sehrinə düşürük, sözün soğança qoxulu ətriylə qol-boyun olub Xoşbulaq yaylağına, Palıdlı bulağına qonaq oluruq, Pir Qoşqarın ətəklərində qoxlaşan gül-çiçəklərdən dəstələr hörürük, şehə batmış ayaqlarımızın sızıltısını belə hiss etmirik.

Şairlik budur! Baxın, görün bu şeirlərdə bir qüsur tapmaq mümkünmü? Sözlər bir zərgər zərifliyi, bir rəssam həssaslığı, bir bəstəkar peşəkarlığıyla cilalanamış, ruhu göylərə pərvazlanan bir şair eşqiylə bəzənmişdir. Bir-birinə söykənmiş misralar, poeziya axar-baxarıyla coşub-daşır, təşbehlər, metaforalar ustalıqla düzülmüş təsbehə bənzəyirlər.

Haqqında söhbət açdığımız şeirdə, şair təbiətin üc anını təsvit etmiş, sonda cana gəlmiş təbiətlə dialoq qurmuuş, yenə də ana sevgisini önə çəkərək onun qocalmasından gileylənmişdir.

O, sadə dediyi şeirləriylə ANA portetini çox mükəmməl işləyir, dağları, bulaqları, yolları dilə gətirir, anasının qocaldığını elə məhzunluqla söyləyir ki, Qutsal Qoşqar dağı qüssələnir, Palıdlı bulaq kövrəlir, yamaclar çiçək, yollar torpaq göndərir, təbiətin ona bağışladığı dəyərləri bir dirlik suyu kimi sovqat aparır anasına.

Şairin Ana sevgisində elə bir bakirəlik var ki, adama elə gəlir heç kim ananı onun qədər sevə bilməz.

Ən çətin ayaqda ""Ana"" çağrılar,

Ay qəlbi, istəyi ilk bahar ana.

Təki mənə gəlsin bütün ağrılar,

Sənin mənim boyda ağrın var, ana.

Mən, şeirlərinə bu qədər oxşayan az-az şairlərə rast gəlmişəm. Onun hər misrasından bir Bahadur Fərman boylanır, istənilən şeiri oxuyarkən sanki, onunla söhbət edirsən.

Ünlü filosof-alimimiz Rüstəm Kamal deyir ki, Azərbaycan poeziyasında mükəmməl landşaft örnəklərinə çox az təsadüf edilir. Bahadur müəllimin təbiət şeirlərini oxuyarkən onun əlvan boyalarına, canlı təsvirlərinə heyran olur, bir anlığa özünü həmin mənzərələrin əhatəsində hiss edirsən.

(Davamı gələn şənbə sayımızda)

Ədalət.-2014.-13 dekabr.-S.10.