TƏLQİN

hekayə

(əvvəli ötən saylarımızda)

- Hə... Məmmədyar qardaş, qoyunlar itəndə, inək, buzov çöldən-suvaldan gəlməyəndə, toyuqlar qonşu hinində kürt oturanda hirslənməyim, neyləyim?

- Yaxşı, belə başa düşürəm ki, sən hərdən ərinə də təpinirsən. Bax, belə sənə nə olur ki, sən də özünü saxlaya bilmirsən?

- Necə deyim, hansını deyim, ay doxtur? Bir də gördün ərimin bir işi, bir hərəkəti mən istəyən kimi olmadı, nədənsə xoşuma gəlmədi. Gəlmədi, gəlmədi də, noolsun? Dünya dağılmadı ki? Amma yox. Elə oturub-durub hey ürəyimi yeyirəm ki, o gərək bu işi tutmayaydı. Yadımdan çıxarmaq istəyirəm, bacarmıram. Ha əlləşirəm, "meymun gəlib durur gözümün qabağında". Başımdan atmağa çalışıram, yenə olmur. Qum boydaydısa, yekəlib dağ boyda olur, damcı boydaydısa şişib-şişib dərya boyda olur. Buna ürək dözərmi? Partdama tutur məni. Acığımı, hirsimi boşaltmağa adam axtarıram. Axırda açılıram, nə açılıram. Elə vaxtında qabağımla çıxanla dalaşmaq, əlimə düşəni sındırmaq istəyirəm. Mənə yazığın gəlsin, Məmmədyar qardaş, ərimi yiyəsiz, uşağımı yetim qoymayın.

Məmmədyar təəssüflə başını buladı:

- Nə gizlədim? Xəstəliyiniz qorxulu, xronikaldır. Ancaq siz mənə bir az kömək edə bilsəniz... bəlkə...

Çəmən həkimi qabaqladı: - Kömək? Necə kömək istəyirsən? Nə desən baş üstə. Dünya gözümdə deyil - sonra da əsəbi-narazı baxışlarını gözlərimə zillədi:

- Dillənsənə! Ağzuva qovut almısan, yoxsa? Gör nə layiqdi doxtura? Satılmalısını satıb, verilməlisini verək. Yoxsa sənin vecinə deyil mənim xəstəliyim? Mən əldən gedirəm, axı. Nə durmusan? Həyətin başında tirlərin üstünə atdığım Dərbənd gəbəsini Axtı sumağının üstünə qoyub sicimlə rəğbətdi-rəğbətdi bağla. Ver aparsın. Bunu da...

Çəmən ətli barmağındakı brilyant qaşlı üzüyü dartışdırmağa başladı. Mən onun titrək, əsəbi əlini ovcuma aldım. Qatı bir soyuq düz ürəyimə işlədi. Çəmənin içində soyuq bir külək əsirdi sanki. Bu külək onun dodaqlarını, bəbəklərini, qaşlarını, kipriklərini də titrədirdi. Alma kimi qırmızı yanaqları cansızlaşıb bozarmış, görümlü boy-buxunu əriyib balacalaşmışdı. Koppuş, ətli dodaqları quruyub, nazilmişdi.

- Dayan bir görək, ay Çəmən bacı - Məmmədyar Çəməni taqətdən salan nigarançılıq pəncəsindən qurtarmaq istədi - Mən kömək deyəndə özünüzü ələ almağı, əsəblərinizi cilovlamağı deyirəm. Bax elə burda da çox nahaq yerə özündən çıxırsan.

- Bəs neyləyim, məndən asılı deyil. Axı, qurban olum sənə. Gəlim qapınızda arvadına qulluqçuluq eləyim! Nə desəniz, baş üstə!

- Bu nə sözdür, ay bacı? Səni sağaltmaq mənim qardaşlıq vəzifəm, ürək borcumdur. Bu mənim vicdan rahatlığımdır. Ancaq...

- Ancaq nə, bacı qurbam?

- Dediyimə ciddi əməl eləsən...

- Baş üstə, yek kəlmə. Bundan sonra öl desən, ölənəm, qal desən, qalanam.

İndi isə ərinizə məxfi söyləməli iki kəlmə sözüm var,-deyib, Məmmədyar qoluma girdi. Biz yan otağa keçəndə qapı yarı açıq qaldı. Həkim gileylənməyə başladı:

- Qardaş, gecikdirib yaman yekəltmisən problrmi?!

Düz sözə nə deyə bilərdim? Başımı aşağı salıb susdum.

- Yaxşı, mısmırıq yaraşmır sənə. Özünü ələ al, hələ yenə bir ümid, şans var.

- Nədi, nəyi deyirsən, ay doxtur?

- Beynəlxalq simpoziumda Amerikalı bir dostum özünün yenicə kəşf etdiyi, əsəb xəstəliyinin müalicəsində analoqu olmayan bir preparat bağışladı mənə.

- Hə, hə, sağ olsun o həkim. Amma, ay Məmmədyar, bu qədər şişirdib böyütmə işimizi. Əsəb, beyin xəstəliyi nədir? Bunların Çəmənə nə dəxli var ki?

- Dəxli çoxdur. Çəmənin dərmanı yalnız budu. O amerikalının mənə verdiyi. Bundan güclüsü hələ kəşf olunmayıb. Ancaq pisi odur ki, mən onu sizə bağışlaya bilməyəcəyəm.

- Nə danışırsan? Bəs qardaş deyilsən? Ev-eşiyimi verimmi əvəzində? Bəs sən necə rəva bilərsən ki, Çəmənim əlimdən çıxsın? Onda kəsdiyimiz duz-çörəyə məndən halallıq istəmə.

- Axı, mən özüm də bu məzmunda, təzə bir dərman kəşfi üzərində işləyirəm.

- Çox yaşlı, işlə də.

- Məsələ onda çətinləşir ki, amerikalının mənə verdiyi bax bu preparatdan mən öz laboratoriyamda öz təcrübələrimdə istifadə etməliyəm. .

Güclü zərbədən qapı taybatay açıldı. Mis kimi qızarmış Çəmən hündür Məmmədyarın çənəsinin altından qəzəbli nəzərlərini gözlərinə zillədi:

- Elə şey yoxdur. Bəs qardaş deyilsənmi ərimlə? Necə rəva bilərsən ki, mən dərmansız ölüm, hə?

- Allah eləməsin.

- Allah eləməz, bəndələr eləməsə. Dayan bir, hanı o butulka?

Çəmən təlaş içində, tez-tez ətəkləri döşəməyə qədər sallanan pəncərə pərdələrinin arxasında qurdalanır, divar rəflərindəki yorğan-döşək yüklərinin arasında nəsə axtarırdı. Birdən gözü divarın küncündəki dəmir kilidə sataşdı və qadın ikiəlli kiliddən yapışdı. Məsələnin ciddiləşdiyini görən Məmmədyar:

- Fikriniz nədi, Çəmən bacı?

- Heç nə, sənin elmi təcrübənin nə olub-olmayacağı hələ bilinmir, ancaq mənim uşağımın yetimliyinə Allah da qıymaz.

- Deyirsən indi mən dərmanı verim sizə, elmi işimdən əl çəkim?

- Bəs mən boyda adam diri gözlü girim qəbrə?

- Yaxşı, qoy sən deyən olsun. Təcrübə sonraya qalar. Ancaq məsləhətlərimə əməl etməlisən.

- Baş üstə, belə lap gözüm üstə.

Çəmənin rəngi özünə gəlirdi. Ancaq nigaran baxışlarını Məmmədyardan çəkmirdi.

Məmmədyar diplomat çamadanını şaqqıldadıb açdı. Bayaqdan məzlum görünən, dinməzyana duran Çəmən qurcuxdu. Pəncələri üstə qalxıb çamadanın içinə boylandı. Məmmədyar etiketi ingilis dilində yazılan, "Pir bulağı"nda içinə bulaq suyu doldurulmuş butulkalardan birini ayırıb qırağa qoydu:

- Dediyim dərman budur.

Məmmədyarın iri, almaz gözləri təəccüb və heyrət dolu baxışlarımla kəsişəndə o, barmağını dodaqlarının üstünə qoydu. İşarənin "sus" demək olduğunu başa düşsəm də, bütün bu oyunların mahiyyətini anlamır, narahat idim.

- Bəli, - deyə sözünə davam etdi Məmmədyar - nağıllarımızdakı divin canı bardaqda olduğu kimi, indi sənin sağlamlığın da bu butulkanın içindədir.

Çəmən bəzəkli butulkaya baxa-baxa durmuşdu, lakin etiketin üstündəki oxuya bilmədiyi yazılar marağını bir az da artırırdı.

Məmmədyar butulkanın qapağını açdı. Çay qaşığına şəffaf, bir az kükürd tamı verən bizim "Pir bulaq" suyundan damızdırdı, - buyurun, səbəb salsın, ya Rəbbim, - deyə qaşığı Çəmənə tərəf uzatdı. Çəmənin qaşığı almağınan dərmanı başına çəkməyi bir oldu.

- Hə, necədi? - deyə həkim gözucu mənə baxdı.

- Buz kimidi ki! Oxay! Od-yalov qarsıtmışdı məni bayaqdan. Dilimə dəyən kimi ürəyimi soyutdu, tempraturum düşdü deyəsən. Amerika hər işində Amerikadı da. Paltarı elə, kinosu elə, ordakı cah-cəlal bir də harda ola bilər? Dərman nədi ki, onu da fərli-başlı düzəldə bilmirik.

- Ağzında bir acılıq tamı hiss eləmədin ki?

- Xeyir əşi, bal kimidi bu dərman.

- Deməli, sənə düşür. Çox gözəl! Deməli, hələlik üç gün, gündə də üç kərə bu dərmandan içməlisən.

- Bəs sonra ay doxtur?

- Sonrasına ehtiyac olmayacaq. Sən yerli-dibli sağalmalısan. İşdi birdən sağalmasan...

- Elə demə, Allah eləməsin, ay doxtur. Sağalmaq istəyirəm, istəyirəm ki, bir də dilsiz-ağızsız ərimin ürəyini qırıb, gününü göy əskiyə bükməyim. Hər şeydən ağırı da odur ki, elədiyim əməllərin, törətdiyim işlərin, çıxardığım həngamələrin peşmançılığını çəkib qurtara bilmirəm. Elə söyür, elə danlayır, elə axmur eləyirəm özümü ki, elə iyrənirəm hərəkətlərimdən ki, gecələr ilan vuran yatır, mən yata bilmirəm. Fikirdən, xəcalətdən durub-oturub özümü məzəmmət eləyir, ölüb-itmədiyim üçün Allahımı da qarğıyıram.

- Yaxşı, bunlar hamısı arxada qaldı. Şər deməsən, xeyir gəlməz. Birdən hiss eləsən ki, bir sözdən, bir baxışdan, bir işdən inciyib ürəyin, fikir səni sarsıdır, qəlbin sıxılır, onda tez özünü çatdır bu butulkaya, yarım, ya bir qaşıq iç bu dərmandan, vəssalam, başqa heç nə gərək deyil, narahatlığın yox olub gedəcək, ürəyin quş kimi azad olacaq.

Məmmədyarı çay-çörəyə saxlaya bilmədim. "Pir bulaq"ı sularını İsveçrədə keçiriləcək simpoziuma təcili çatdırmalı olduğunu bilirdim.

Qoy tale ona neçə-neçə uğurlu konqres qismət eləsin.

İndi baş-qulağım dincəlib, əsəbim ipəkləşib. Daha evimizdə dava-dalaş, haray-bəyrik olmur. Səs-küy deyəndə oğlum Tərlanın öz oyuncaqlarıyla gülüşüb-qışqırması, ev-eşiyi alt-üst eləyəndə qopardığı hay-küy illərdən bəri yığılıb qalan narahatlıqlarıma su çiləyir, səbrimə rahatlıq gətirir.

Ancaq mən hər dəfə yataq otağına girəndə şifanerin başına qoyduğumuz üstü ingilis hərfləriylə yazılı dərman butulkasına baxıram. Butulka yazısının gah hamısı, gah da bir hissəsi görünür. Bu yazı bəzən heç görünmür. Deməli, Çəmənim özünü sakitləşdirmək üçün dünyanın ən güclü, analoqu olmayan "Amerika dərmanı" hesab etdiyi bizim "Pir bulağı"nın suyundan şəfa tapırdı.

1991-2014

Suvacal kəndi

Yusif Həsənbəy

Ədalət.-2014.-13 iyun.-S.6.