"RƏNGLƏR"

Rəsul Rzanın xatirəsinə

Nə vaxtdır yazı masamın üstündə bir kitab var. Əslində bu kitabdan daha çox bir topludur. Elə bir toplu ki, burada müxtəlif düşüncəli, müxtəlif dünyagörüşlü, ancaq eyni ünvana üz tutan, eyni ilham pərisinin nəğməsinə köklənən söz adamları cəmləşiblər. Belə baxanda hər kəs özünü yazır, öz fikirlərini diktə edir, öz nəğməsini oxuyur, ancaq bütün deyilənlər, oxunanlar nəyəsə, kiməsə, harasa söykənməlidir. Bax, elə yazı masamın üstündəki həmin o almanax da rənglərə, daha doğrusu, böyük yaradıcılığında, böyük ədəbi düşüncəsində qeyri-adiliyi, bütöv şəxsiyyəti ilə seçilən Xalq şairi Rəsul Rzaya ünvanlanıb.

Almanaxı mənə dəyərli dostum, alim-şair Elçin İsgəndərzadə bağışlayıb. Və mən bu hədiyyəni ondan qəbul edərkən Elçin bəy sözarası vurğuladı ki, almanax Rəsul Rza mükafatları laureatlarının şeirlərindən ibarətdir.

Doğrusu, bu böyük istəkli təqdimat mənə bir az qəribə təsirlər etdi. Bəlkə də yeri, zamanı deyil, ancaq elə əlimdə olan almanaxa söykənib bir fikrimi öncədən dilə gətirmək istəyirəm. Çalışdığım "Ədalət" qəzetinin təsisçisi, baş redaktoru və bütün kollektivi daxil olmaqla ədəbiyyata etdiyimiz xidmət göz önündədir. Ancaq təəssüf ki, şəxsən mənim Rəsul Rza, Nigar Rəfibəyli kimi böyük və incə ruhlu söz adamlarına olan sevgim həmin Rəsul Rza mükafatını təqdim edənlərin heç vaxt diqqətini çəkməyib. Görünür, bunun üçün qapı döymək, kimlərəsə ağız açmaq da şərtdi. Ancaq əlimi ürəyimin üstünə qoyub deyirəm ki, mən bu xidməti həmin ünvanlara və sözə olan sevgimdən edirəm. Nə isə...g

Bəli, almanaxı böyük bir sevgi ilə vərəqləyirəm. Ön sözün müəllifi, Rəsul Rza mükafatının komissiya sədri, Xalq şairi Fikrət Qocanın yığcam fikirləri ilə tanış oluram. Çox açıq şəkildə görünür ki, bu almanaxın hazırlanması və onun ədəbi ictimaiyyətə təqdim olunması yüksək dəyərləndirilir. Elə mən də həmin yüksək dəyərin bir ifadəsi olan almanaxın tərtibçisi Elçin İsgəndərzadənin "Rəsul Rzanın çinar ömrü" yazısını oxuyuram:

Mən istəyirəm;

buludlar ağlasın,

uşaqlar ağlamasın

analı, ya anasız.

Mən istəyirəm;

güllər açılsın,

güllələr açılmasın;

amanlı, ya amansızg

Bəli, Elçin bəyin də ifadə etdiyi kimi bu misralar həqiqətən də ölməz bir şairin könül pıçıltılarıdır. Və sevindirici haldır ki, Elçin İsgəndərzadə Xalq şairi Fikrət Qocanın rəhbərlik etdiyi Rəsul Rza Fondunun təsis etdiyi Beynəlxalq Rəsul Rza mükafatının qalibi olan qələm adamlarının bu almanaxda təmsil olunmasına, oxucularla baş-başa qalmasına şərait yaradıb. Elə buradaca onu da vurğulayım ki, kitabın araya-ərsəyə gəlməsində "Vektor" Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının fəxri doktoru, "Şərəf və ləyaqət" ordenli türk iş adamı Yüksel Dükan öz xidmətini əsirgəməyib. Məhz onun maddi dəstəyi ilə bu almanax bu gün oxucuların görüşünə gələ bilibdir.

Mən səhifələri çevirdikcə tanıdığım və tanımadığım imzalarla, müəlliflərlə qarşılaşıram. Təbii ki, mənim üçün xüsusi önəm kəsb edən məhz Xalq şairi, mükafatın ünvanı olan Rəsul Rzanın bizə təqdim edilən seçmələridir. Həmin seçmələrin hər biri duyğusal oxucunun qəlbində qəribə hisslər yaradır, onu qəribə məqamlar üzərində kökləyir. Çünki "Rənglər" əslində bizim həyatımızın ifadəsidir. Elə "Qırmızı və qara"da olduğu kimi.

O gələndə ümid gedirdi.

Onu görüb yubandı.

Nəfəsi güzgünü belə

tərlətməyən xəstənin

damarına axanda

qan

Ümid qayıtdı geri.

Adamların gözundə göründü.

Baxışında, üzündə göründü.

Buz nəfəsli qaraltı

çəkildi qapıdan:

yavaş-yavaş,

peşman-peşman.

Dərindən nəfəs aldı insan.

Almanaxda Adil Mirseyidin, Adil Şirinin, Xalq şairləri Bəxtiyar Vahabzadənin, Fikrət Qocanın, Vaqif Səmədoğlunun, Çingiz Əlioğlunun, Əlisəmid Kürün, Rəşad Məcidin, Oqtay Rzanın, Ramiz Rövşənin, Ramiq Muxtarın, Vaqif Bəhmənlinin və digərlərinin bir-birindən maraqlı şeir çələngi oxucu üçün əsl hədiyyədir. Burada bir maraqlı cəhət də ondan ibarətdir ki, təqdim olunan müəlliflər arasında digər xalqların da nümayəndələrinin poetik duyğuları öz əksini tapıbdır.

Mən böyük maraqla oxuyub başa çıxdığım bu almanaxı dəyərli söz adamı Ramiz Rövşənin "Tək adam" şeiri ilə tamamlamaq istəyirəm.

Gəzər küçələri, gəzər tinləri,

Səhərdən axşama təkdi bu adam.

Fil çəkə bilməzdi o çəkənləri,

...İlahi, gör nələr çəkdi bu adam!..

Ürəyi sızladı dost yarasından,

Xəbəri olmadı öz yarasından,

Uçulan evinin xarabasından

Özgəyə təzə ev tikdi bu adam.

Bu gün o adamı gördüm güzgüdə;

Yox-yox, mən deyiləm,

yox-yox, özgədi!..

İlahi, gör məni necə gizlədib,

Elə güzgüdə də təkdi bu adam...

Yazımı ona görə bu şeirlə başa vurdum ki, sözü, qələmi, xüsusilə Rəsul Rza yaradıcılığını dəyərləndirən hər kəs bir daha bilsin ki, şairlər cismən tək görünsələr də, əslində onlar hər biri ayrı-ayrılıqda bir dünyadırlar. Həmin dünyaların adı Rəsul Rza, Hüseyn Cavid, Səməd Vurğun, Məmməd Araz, Bəxtiyar Vahabzadə və sevdiyiniz hər bir söz adamıdır.

Əbülfət MƏDƏTOĞLU

Ədalət.-2014.-19 iyun.-S.8.