FIRÇANIN PIÇILTILARI

Mikayıl Abdullayevin ürək çırpıntılarına qarışanda...

Dünyada elə sənət var ki, ona tərcüməçi, təqdimatçı gərək olmur. O sənət özü danışır, özü göstərir, özü təbliğ və təqdim edir. Bu mənada musiqinin və rəssamlığın demək olar ki, analoqu yoxdu. Məhz bu iki incə sənət növü istənilən məmləkətdə, hətta elmdən, təhsildən uzaq guşələrdə də öz üzünə qapıları rahatlıqla açır, tamaşaçını, dinləyicini öz qoynuna ala bilir. Həmin auditoriyanın həm səviyyəsi, həm miqyası o qədər rəngarəng olur ki, istər-istəməz sənətin qarşısında baş əyməli olursan...

Azərbaycan özünün bir geosiyasi ərazi olmaq baxımıyla bahəm həm də özünün mənəvi sərvətlərinin zənginliyi ilə də hər kəsin diqqətini çəkmək qüdrətinə malikdi. Zaman-zaman bu məmləkətin mənəvi, maddi sferadakı uğurları həm bir-birini tamamlamaqla, həm də bir-birini dünyaya təqdim etməklə böyük dünyaya səs-soraq salıbdı. İnsanlar dünya görüşlərindən, siyasi əqidələrindən, hətta dini baxışlarından asılı olmayaraq, bizim həmin o milli-mənəvi sərvətlərimizi çox rahatlıqla görüb, qəbul edib və sevibdi. Yəni tərcüməçisiz danışan bu sənət növləri özü dünyanın qapısından elə şəstlə keçib ki, kimsə onu dayandıra və yaxud da ona etiraz edə bilməyib. Ona görə ki, bu böyük sənət nümunələri olub və bu gün də öz böyüklüyünü qoruyub saxlamaq iqtidarındadı.

Hələ orta məktəb illərində Mikayıl Abdullayevin rəsm əsərləri və onun barəsində o vaxtın "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzetində, "Qobustan" toplusunda oxuduqca daxili bir qürur hissi keçirirdik. Bu da səbəbsiz deyildi. Çünki Mikayıl Abdullayevin əsərləri adama o qədər doğma, o qədər tanış və o qədər də səmimi təsir bağışlayırdı ki, odur ki, bu əsərlərin müəllifini özünün, ailənin bir üzvü bilirdin. Hətta o vaxtlar "Azərbaycan gəncləri" qəzetində Mikayıl Abdullayevin Hindistan lövhələri ilə bağlı çəkdiyi rəsmlər barəsindəki geniş məqaləni bir nəfəsə oxuyub Azərbaycan rəssamının qüdrəti, fırçası qarşısında böyük bir məmləkətin necə nağıllaşdığını, necə kətana köçdüyünü qürur hissi ilə canımıza, ruhumuza hopdururduq. Çünki sovetlər dönəmində böyük dünyaya yol açan və həmin o böyük dünyadan da Azərbaycanı tanıdan rəssamlarımızın - Səttar Bəhlulzadənin,Tahir Salahovun, Toğrul Nərimanbəyovun, Maral Rəhmanzadənin, Böyükağa Mirzəzadənin və digərlərinin uğurları SSRİ dövlətinin adına yazılsa da, amma imza sahiblərinin milli kimliyi özü-özlüyündə hər şeyi deyir və özü öz təqdimatını edirdi.

Artıq xeyli vaxtdır ki, "Xalqbank" "Xalq əmanəti" layihəsi çərçivəsində özünün təqdirəlayiq və böyük cəsarətlə demək olar ki, tayı-bərabəri olmayan bir savab, xeyirxah missiyanı davam etdirir. Həmin missiyanın öncəki təqdimatlarında da biz Azərbaycanın dünya şöhrətli rəssamlarının, ədəbityyatımızın müqtədir şairlərinin əsərləri ilə yaxından tanış olmaq imkanını məhz "Xalqbank" bizə yaratdı. Yəni təqdim edilən hər bir müəllif təkcə bankın və layihə rəhbərlərinin seçimi kimi yox, həm də bu təqdimatlara qatılan hər kəsin seçimi kimi yadda qaldı. Şəxsən biz, oxucu və tamaşaçı olaraq bu təqdimatlarda xalq əmanətin böyük dəyərinə bir daha daxili vurğunluğumuzu gizlədə bilmədik.

Elə ötən həftənin son iş günündə "Xalqbank"ın 16-cı mərtəbəsi yenə tamaşaçıların, sənət vurğunlarının və bir də bu sənətə dəyər verməyi bacaran insanların ixtiyarına verilmişdi. 16-cı mərtəbənin sahibi həmin gün SSRİ xalq rəssamı, SSRİ dövlət mükafatı laureatı, Beynəlxalq Cəvahirləl Nehru mükafatı laureatı Mikayıl Abdullayev idi. Onun görüşünə isə yaradıcılığını sevənlər, sənət adamları, həmkarları, ailə üzvləri və bir də bu möhtəşəm tədbiri işıqlandıran media mənsubları gəlmişdilər. Təbii ki, bu təqdimat həm də "Xalq əmanəti" layihəsinin bir növ yubiley təqdimatı idi. Çünki artıq 10-cu dəfə idi ki, bankın 16-cı ərtəbəsi öz mehriban ev sahibi missiyasını ürək açıqlığı ilə qeyd edirdi. Bu yubiley tədbirini, yəni Mikayıl Abdullayevə həsr olunmuş təqdimat mərasimini tanınmış söz adamı Yusif Günaydın idarə edir, qonaqları, mərasimə qatılanları Mikayıl Abdullayev dünyasına bir növ səyahət təşkil edirdi. Yusif müəllimin ürəyi atlana-atlana söylədiyi bir iş nitqindən sonra söz görkəmli fırça ustası, xalq rəssam Ömər Eldarov verildi. Ömər müəllim Mikayıl Abdullayevin böyük sənət dünyasından coşqu ilə söz açdı. Onun söylədiyi hər bir söz, hər bir fikir gözümüzün qarşısında rənglərin palitrasını canlandırdı. Biz qiyabi də olsa Mikayıl Abdullayevin kətan qarşısında dayandığını hiss etdik. Sanki onun fırçası bizim gözlərimiz qarşısında Mirzə Fətəli Axundovun möhtəşəm portretini yaradırdı.

Sonra söz Mikayıl Abdullayevi yaxından tanıyan, xalqımızın sevimli sənətkarı Fərhad Bədəlbəyliyə verildi. Həmişəki üslubuna sadiq qalan Fərhad müəllim yığcam, lakin dərin məna ifadə edən fikirləri ilə Mikayıl Abdullayevi bir insan kimi bizə xarakterizə etdi. Onun üçün bağ evində saatlarla piano çaldığını və Mikayıl müəllimin də o musiqinin ritmləri altında necə xəyala daldığını biz də təxmin edə bildik.

"Mikayıl Abdullayev "Rəngkarlıq və qrafika" kitab-albomunun təqdimat mərasimində çıxış edn dəyərli ziyalılarımız, xalq rəssamı Arif İbrahimov, Akademiyanın Ədəbiyyat İnstitutunun direktor müavini professor Teymur Kərimli, əməkdar mədəniyyət işçisi, şair Çingiz Əlioğlu və digərləri birmənalı şəkildə Mikayıl Abdullayevin rənglər dünyasından, o dünyanın sözsüz söhbətlərindən, hər kəsi dinləməyə, dayanıb seyr etməyə məcbur edən qüdrətindən danışdılar.

Təbii ki, mərasimdə özünü təkcə varis kimi yox, həm də böyük sənətkarın dəyərli övladı kimi çox ciddi bir özünəməxsusluqla media mənsublarının diqqət mərkəzində olan Mikayıl müəllimin oğlu Cəmil Abdullayevin yığcam, ancaq bütünlüklə minnətdarlıq hissləri hopmuş fikirləri şəxsən bizi çox məmnun etdi. Böyük rəssamın övladı söylədiyi bir neçə kəlmədə atasına, onun sənətinə göstərilən qayğı və diqqəti "Xalqbank"ın və bütövlükdə Azərbaycan cəmiyyətinin çox nəcib bir işi olduğunu diqqətə çatdırdı.

Biz iştirakçısı olduğumuz təqdimat mərasimində 16-cı mərtəbənin bütün otaqlarını öz işığına bürümüş Mikayıl Abdullayev fırçasının qüdrəti qarşısında dayanıb onun yaratdığı bir-birin dən maraqlı obrazlarla, mənzərələrlə həm söhbət olmaq imkanı qazandıq. Bizə xüsusilə "Bakı tikilir" rəsmi ləzzət elədi. Yəni bu rəsm müəllifi zamanı görmək gücünü, gələcəyə nüfuz etmək qüdrətinin bariz nümunəsi idi. Eləcə də Azərbaycanın dəyərli isimlərinin portretləri Azərbaycan insanının həyatsevərliyi, ölkəmizin müxtəlif coğrafi əraziləri bu albomda kifayət qədər böyük sevgiylə toplanmış və tamaşaçı auditoriyası çıxarılmışdı.

Maraqla keçən təqdimat mərasimində dəfələrlə səsləndirilən və yaddaqalan olan bir məqamı biz də təkrar xatırlatmaq istəyirik. Belə ki, böyük rəssamın Bakı Metrosunun "Nizami" stansiyasını bəzəyən yaradıcılıq işləri həmin metrodan istifadə edən hər kəs üçün iki mənada işıq ünvanıdı. Birincisi, bu stansiya böyük Nizaminin adını daşıyır, ikincisi, həmin böyük Nizaminin adına layiq rəssam işi də xalqımızın digər böyük oğlu olan Mikayıl Abdullayevə məxsusdu...

... Bir fikri də diqqətə çatdırmaq istəyirəm. Bir tamaşaçı kimi bizim Mikayıl Abdulleyv sənəti ilə ilk tanışlığımız böyük Nəsiminin portreti ilə başlamışdı. Həmin vaxt orta məktəbin son siniflərində oxuyurduq. Nəsiminin yubileyi münasibəti ilə məktəbdə hazırladığımız tədbirdə məhz Mikayıl Abdullayevin çəkdiyi protret köməyimizə çatdı. Bilmirəm, həmin o keçmişdə qalan illərin təsirindəndi, yoxsa böyük sənətkarın pıçıldayan fırçasının hikmətindən, amma hər nədisə biz xatirələrə baş vuranda məktəb illərimizin bir anı da Mikayıl Abdullayevin "Nəsimi" portreti ilə yaddaşımızda təzələnir. Həmin o yaddaşın xatirə gücünün təsiri altında biz "Xalqbank"a bu dəyərli layihəyə görə, xalq əmanətlərini yaşadın yenidən bizlərə təqdim etdiklərinə görə, təşəkkürümüzü bildiririk. Düşünürük ki, xalqın bankı xalqın əmanətini sevə-sevə bizlərə də bundan sonra da sevdirəcək.

Fəridə RƏHİMLİ

Əbülfət MƏDƏTOĞLU

Ədalət.-2014.-4 mart.-S.5.