Bir ömrün Salnaməsi

Yazıma ustad Şəhriyarın "Heydərbabaya salam" poemasından misralarla başlayıram.

Heydər baba, dünya yaman dünyadı,

Süleymandan, Nuhdan qalan dünyadı.

Oğul doğub dərdə salan dünyadı,

Hər kimsəyə hər nə verib, alıbdı,

Əflatundan bir quru ad qalıbdı.

Dünya hər kimə nə verir, onu da alır. Xoşbəxt o adamdır ki, ondan ad qalır. Çox az adamdan ad qala bilər. Adam var sağdır, həyatda yaşıyır, amma ölüdən fərqi yoxdur. Adam var ölümündən on illər keçibdir, amma onun haqqında danışanda hamı sanki, sağ adam haqqında danışır, həm də boğazdan yuxarı danışmır, ürəkdən danışır. Bax belə adamlar xoşbəxt sayılır.

Mətbuatda çalışdığım illər ərzində haqqında yazı yazdığım hər bir insan mənim üçün doğmadı, əzizdi, ömrümün donmuş bir anı, bir parçasıdı. Haqqında söhbət açacağım şəxs isə bir başqa dünya, bir başqa aləmdi. Ürəyi, gözü, könlü Azərbaycan sevgisi, sevdasıyla dolu bu qeyri-adi insan, zəngin mənəviyyatı, saf əxlaqı, əqidəsi, kövrək ürəyi, böyük vətəndaşlığı ilə mənə əsrin əvvəllərinin ziyalısını xatırladır.

Çalışdığı sahələrdə xalqı və dövləti həmişə uca tutan, milli-mənəvi dəyərləri qoruyan sadə və səmimi insanların ömrü adətən yaşanmış illərin sayı ilə deyil, bu illərin dəyəri ilə ölçülür. Belə əməlisaleh adamlar həyatı boyu öz xeyirxah əməlləri, cəmiyyət üçün gərəkli və faydalı işləri ilə seçilir və sevilirlər. Böyük hörmət sahibi olan Həsənağa Sadıqov da yaşadığı illərin dəyəri və bəhrəsi ilə fəxr ediləsi insanlardandır. Uşaq vaxtı hərbi geyimdə olan adamlara maraqla baxır, uzaqlaşanda belə, gözün onlardan çəkmirdi. Qonşunun oğlu əsgərlikdən gəlmişdi. Kənd camaatı ata-anaya göz aydınlığı verirdi. O, da anasıyla qonşudaydı. Evə gələndə dedi, ata mənə də o əsgərin paltarından alarsan?

- Böyüyüb əsgərliyə gedəndə sənə də verəcəklər, oğul, özü də pulsuz, dedi Əliağa kişi. Uşaq tez böyüyəndə illərin necə gəlib getdiyini bilmirsən. Sabirabadın Salmanlı kəndində yaşayan Əliağa kişinin tibb texnikumunu bitirib kənddə işləyən oğlunu da hərbi xidmətə çağırdılar. "Uşaq vaxtı sevdiyin hərbi formanı geyəcəksən oğul. Bu sənin ilk istəyin olub. Amma bir şeyi yadında saxla ki, bu forma ləkə götürmür. Kişi kimi xidmət et səni böyüdən vətənə", - deyə ilk nəsihətini verdi ata. Şair nə qədər gözəl deyib.

Vətən mənə oğul desə, nə dərdim,

Mamır olub qayasında bitərdim.

Oğul dedi, vətən Həsənağa Sadıqova. Əliağa kişinin dediyi kimi oğul. Onun cəmiyyət üçün layiqli vətəndaş və şəxsiyyət kimi yetişməsində ailə mühitinin böyük təsiri olmuşdur. Milli təfəkkür, milli kök, babalarımızdan miras qalmış Azərbaycan adət-ənənələrini qoruyub saxlayan ailədə aldığı düzgün tərbiyə, valideynlərinin xeyir-duası, daxilindəki möhkəm iradə, hərbiyə olan sonsuz marağı və həvəsi onu şərəfli ömür yoluna hazırlamışdı. Hərbi xidmətin ilk illəri saysız-hesabsız çətinliklərlə bağlı olsa da, bu yeni həyatın sınaqları onu qorxutmur, əksinə daxilən daha da səfərbər edir, möhkəmləndirir, ruhlandırırdı. Çox keçmir ki, Həsənağa Sadıqov orduda səriştəli, nümunəvi, intizamlı, fiziki cəhətdən yüksək hazırlıqlı bir əsgər kimi tanınır.

Peşə seçimi insanın həyatında ən önəmli işdir. Hərbi xidmət müddəti qurtaranda könüllü olaraq orduda qaldı. Talehini həmişəlik uşaq vaxtı sevdiyi bu peşəylə bağladı. Fəxri fərmanlar, mükafatlar, komandirlərin təşəkkürü elə bil ovsunlamışdı onu. Məzuniyyətə buraxılanda da vaxtından əvvəl qayıdırdı. Hərbiçi olmaq üçün doğulmuşdu elə bil. İllər keçdikcə bir hərbiçi kimi formalaşırdı. Artıq, zabitlərlə oturub- dururdu. Ali hərbi təhsil də almışdı. Deyir, yaxşı hərbiçi olmaq üçün, insanda polad iradə, bir də vətənə sevgi olmalıdır.

Zaqafqaziya Hərbi Dairəsinə əlaçı zabit tələb olunurdu. Xidmət etdiyi hərbi hissənin komandiri Həsənağa Sadıqovun şəxsi işini təqdim etdi. Bu, böyük etimad, etibar, xidmətinə verilən qiymət idi. Yüksək rütbə verirdilər ona. Ancaq ailədəki durum buna imkan vermirdi. Atası da dünyasını dəyişmişdi. İki yoldan birini seçməliydi gənc zabit. Ya yüksək rütbə, yuxarı vəzifələr, ya da min bir əziyyətlə onu böyüdüb oxudan valideynlərə qayğı. Çox fikirləşdi. Vaxtı ilə oxuduğu Keykavusun "Qobusnamə"sindəki oğlu Gilanşaha yazdığı nəsihət yadına düşdü.

- Ata-ana sənin əsil böyüdənin, tərbiyə verənindir. Sən onların haqqını ödəməlisən. Onda həm Allah yanında, həm də valideynlərin yanında üzü ağ olarsan. Valideynin övlad üçün nə qədər əlçatmaz bir zirvə olduğunu sanki indi duydu, bildi, hiss etdi, anladı Həsənağa Sadıqov. Ali təhsilim var, tibb işçisiyəm, dolanarıq, anamdan arxayın olaram, bacı-qardaşlarıma baxaram, deyib, ikinci yolu seçdi.

SSRİ dönəmi idi. Yaxşı hərbiçini itirmək istəmirdilər. Onların əməyi qiymətləndirilir, yaxşı xidmətləri nəzərə alınırdı. Respublika hərbi komissarlığı sahəsinə dəyişdilər onu. Sadə və təvazökar adamlar səmimi, mehriban, vəzifəsi dairəsində ciddi, qanunu həmişə yüksəkdə görürlər. Bu vəzifələrdə camaatla daha sıx təmasda oldu. Qanunu bir əlində, insanları bir əlində tutdu Həsənağa Sadıqov. Xeyli müddət laçında, Qazaxda işlədi. Özü də kişi kimi, təmənnasız işlədi, halal çörək verdi övladlarına. Yaxşı insanlarla oturub durdu. Tabeliyindəki işçilərə qayğı göstərir, dayaq dururdu onlara.

Laçınlılarla qohum da oldu. Özü kimi sədaqətli, səxavətli ziyalı bir kişinin qızını aldı oğluna. Deyir, Laçında işlədiyim illər həyatımın ən şirin, əlçatmaz xatirəsidir. Hərbidən ehtiyata buraxılandan sonra 15 il Azərbaycan Dövlət Tibb Universitetində və Bakıdakı iki saylı tibb texnikumunda hərbi kafedrada çalışdı. Hər kəsin bir həyat eşqi olur. Onun da həyat eşqi poeziyadı, musiqidi. Şəhriyarı saatlarla oxuyur, muğamları, qədim xalq mahnılarımızı dinləyəndə, sanki, bu dünyadan təcrid olub başqa bir musiqi dünyasına düşür, qidalanır, mənən zənginləşir. Deyir ki, laçınlı dostum Hüseyn Məmmədovun oxuduğu muğamlara, xalq mahnılarına qulaq asanda, onun həzin, məlahətli səsi məni o dağlara, dünyanın dillər guşəsinə aparır.

Ən çətin peşə insan olmaqdır. Vətəndaş olmağın da yolu insan olmaqdan keçir. İnsanların qəlbində yer tapmaq ulu Tanrı tərəfindən onlara bəxş olunan ilahi bir məhəbbətdir. Həsənağa Sadıqovun hər əməli saf, bulaq suyu kimi şəffafdır. Onun həyat yolu xeyirxahlıq, kamillik, mənəvi yetkinlik zirvəsinə bənzəyir. O, həmişə öz rahatlığını birinə gərəkli olmaqda, ona köməyi dəyməkdə görür. Əsil insan öz gözündə deyil, başqalarının gözündə yüksəlməlidir. Sadəlik ona Tanrı payıdır. Xeyirxah, sədaqətli insandır. Sözü qılınc kimi kəsərli, amma ürəyi qızılgül ləçəyi kimi kövrək və zərifdir.

Hər bir insanın taleh yazısı, alın yazısı var. Talehindən çox razıdır. Beş övladı var. Oğlu polkovnik - leytenant Adil atasının yolu ilə gedir. Müstəqil Azərbaycanın ordusunda xidmət etməkdən qürur duyur. Xoşbəxt ailə başçısıdır Həsənağa Sadıqov. Deyir illərə nə var ki, onlar quş qanadlı olur. Heç bilmirsən haçan gəldi, haçan getdi. Biz isə ömür yolumuza nəzər salanda ötən illəri xoş duyğularla, minnətdarlıqla yad edirik.

Vaqif Şükürov

Ədalət.-2014.-17 may.-S.22.