Xocalı notları

 

İsmayıl İmanzadə

(poema)

 

O gecə harayım kəməndə düşdü,

O gecə qırıldı səsim içimdə.

Ölüm görməmişdim belə nişanda,

Ölüm görməmişdim belə biçimdə.

 

Üfüqlər diksindi ağrı-acımdan,

Boğulan elimin səsi-ünüydü.

Xocalım asıldı dar ağacından,

O gecə xalqımın qətl günüydü.

 

Mərmilər yağırdı torpağa dən-dən,

Günahsız adamlar odda yanırdı.

Pyotr boylanıb "Vəsiyyət"indən,

Bu qanlı oyundan xumarlanırdıg

 

Mənim müsibətli yollarım uzun,

O gecə qəddimi yağı əyirdi.

Çarmıxa çəkilən Xocalımızın,

Kəsilən qolları inildəyirdig

 

* * *

 

Dünyamızın bir talesiz

şəhərisən,

Bu torpağın nisgilisən,

qəhərisən.

Böyüyürdün bir zamanlar

kərpic-kərpic, küçə-küçə.

Polad kimi bərkiyirdin,

od içindən keçə-keçə.

Qanımıza yerikləyən

yağılara göz dağıydın.

Xankəndində at oynadan

dığalara göz dağıydın.

Sənə Vətən deyənlərin

gözlərində işıq idin,

heyrət idin.

Damarından Xətainin

qanı axan igidlərin

ürəyində təpər idin,

qeyrət idin.

Bir nəğmənin notlarıtək

yaraşırdın şeirə, sözə.

Xankəndiylə Əsgəranın

arasında,

Qala kimi dikəlirdin,

boy atırdın təzə-təzəg

* * *

 

O şaxtalı gecədə,

baharım qışa döndü.

Çiliklənən harayım,

gözümdə yaşa döndü.

Qırıldı səsim-ünüm -

ümidim qəlpələndi.

Daşbulaqdan, Kətikdən

üstümə od ələndi.

O gecə dərd sinəmdə

böyüdü kündə-kündə.

O gecə həyat baha,

ölüm su qiymətində.

Qana həris güllələr

hər şeydən ucuz idi.

Türk qanına susayan

vəhşilərin önündə,

əliyalınXocalım

o gecə gücsüz idi,

o gecə aciz idig

Ələmim, müsibətim,

tökülən qanım kimi,

torpaqda göllənirdi.

Bu qanlı faciənin

zülmətində boğulan

Pircamal hönkürürdü,

Qarqarçay dillənirdig

 

* * *

 

Siz ey kreslolarda

harınlaşan, qartıyan -

Vəzifə kürsüsünün

arxasınca şaytıyan,

Yetmiş il Moskvaya

yarınıb qul olanlar.

Şirəmizi sümürən

əjdahalar, klanlar.

Vəzifənin hökmüylə

Böhtanı iməklədib,

yalanı yeridənlər,

Azadlıq sevənləri

zindanda çürüdənlər.

Sarı qulaq iblisin,

bir "molodets" sözüylə

sərvətimi su kimi

şimala axıdanlar.

Rüşvətə qurşanıb,

yurdumu dağıdanlar,

hardaydınız o gecə?!

Niyə dillənmədiniz,

Minlərlə soydaşımın

qanları töküləndə?!

Niyə dillənmədiniz,

iyirmi altı fevralda

namusumuz talanıb,

qəddimiz büküləndə?!

O gecə qulağınız

kar olmuşdumu, deyin?!

Duyğunuz, düşüncəniz

kor olmuşdumu, deyin?!

Bu boyda müsibətin

üstə yalan yaxdınız.

Şəhidlərin dalınca,

ilan soyuqluğuyla

boylandınız, baxdınız.

İyirminci illərdə,

sizin əllərinizlə

Zəngəzuru, Göyçəni

sildik xəritəmizdən.

Səksən beşdən bu yana

Kəmərli qan ağlayır,

hələ kömək umur

İncə dərəsi bizdəng

Ey harsın dəllalları,

ey şəhvət düşgünləri,

Xocalı dərdimizi

dünyamızdan dananlar.

Yadların qarşısında,

alçalanlar, sınanlar.

Bu tökülən qanlara,

bu didilən canlara,

Günahsız qurbanlara-

cavab verməlisiniz!

Ağsaqqala, cavana

körpəyə, ağbirçəyə

Ulu torpaqlarımız,

Zəngəzura, Göyçəyə-

cavab verməlisiniz!

Goruşda, İrəvanda

Əsir olan qızlara,

dığaların əlində

yesir olan qızlara,

Yurd yerindən qovulan,

min-min talesizlərə,-

cavab verməlisinizg

 

* * *

 

Bu dərd, ələmdi,

Üstünə qan çiləndi.

Torpağım silkələndi-

Haray, Xocalım, haray.

 

Qarqar çayım qan ağlar,

Torpağım şan-şan ağlar.

Ürək yanar, can ağlar-

Haray, Xocalım, haray.

 

Təkləndik dərd əlində,

Ölmədik mərd əlində.

Gəlinlərin, qızların

Qaldı namərd əlində-

Haray, Xocalım, haray.

 

Satdılar vara səni,

Çəkdilər dara səni.

Başsız "başçılarımız"

Qoydu qumara səni-

Haray, Xocalım, haray.

 

Əlifin yarı sızlar,

Şuşamın qarı sızlar.

Itirib tapammıram,

Gözümün nuru sızlar-

Haray, Xocalım,haray.

 

Dərdimə kimlər ağlar,

Taleyi kəmlər ağlar.

Dindirməyin qəmliyəm,

Ürəyim simlər ağlar-

Haray, Xocalım, haray.

 

Yadlardan arxa olmaz,

Tökülən bir dolmaz.

Tanrım, yapış əlimdən

Bu qisas yerdə qalmaz,-

Haray, Xocalım, haray.

 

Qılınca pas yaraşmaz,

Igidə yas yaraşmaz.

Babək nəvələrinə,

Qara libas yaraşmaz,-

Haray, Xocalım, haray.

 

* * *

 

Bu əzilən baş kimin,

bu kəsilən döş kimin?!

Bu qol kimin qoludur,

ayırıb seçmək olmur!

Bu qanlı cəsədlərin

qarşısından, ay Allah,

adlayıb keçmək olmur!

Meyidlər qalaq-qalaq,

sifətlər qan içində!

Baxıb dəli oluram,

tək bircə an içində!..

Bu qocanın günahı

nəymiş görəsən, Allah?!

Bu körpənin başının

dərisi soyulanda,

niyə daş yağdırmadın,

axı, yerə sən, Allah?!

Bu tökülən gözə bax,

bu doğranmış üzə bax!!!

Daş üstündəki qanlı

çəhlimə bax, izə bax!!!

Ay, bu əlin yiyəsi,

əgər ölməmisənsə

gəl, əlinə yiyə dur!

Ay bu elin yiyəsi,

mürgülədiyin yetər,

qalx, elinə yiyə dur!!!

Aman Allah, meyitlə

dolu imiş dağ, dərə!

Yox, ta baxa bilmirəm

Çingizin göz yaşıyla

çəkdiyi bu lentlərə!!!

Bir gecənin içində

yurdları tarmar olan,

Cəsədləri didilən,

kəfənləri qar olan.

Bu bədbəxt insanların

nəymiş günahı, Tanrım?!

Sən necə götürərsən

bu zülmü, bu naləni

bu qədər ahı, Tanrım?!.

 

* * *

 

Bu gün qisas günümüzdür,

mənim ulu torpağıma,

kəc baxanın gözlərini

tökəm gərək,

Əlimdəki Koroğlumun,

Babəkimin qılıncıdır,-

yağıların sinəsinə

çökəm gərək.

vaxtdır ki, göz dikibdir

Şuşa, Laçın yolumuza.

Igidlərim, ərənlərim,

Indi zəfər bizimkidir,

ulu Tanrı qüvvət versin

qolumuza.

Səngərlərdə gülümsəyir

Taleyimiz üzə bu gün.

Dədəm Qorqud,

nənəm Tomris,

uğur dilər bizə bu gün.

Xocalıda namusuma

ləkə düşüb,

Onu gedib dığaların

qanı ilə yuyam gərək!

Yağıların yuvasını

ağlar günə qoyam gərək.

Elin igid oğulları,

qarı düşmən qarşısında

bərk dayanın,

möhkəm durun!

Zorilərin, silvaların,

serqoların amanını

kəsin, qırın!!!

Üzümüzə açıq olsun

Bizim ulu torpağımız

Zəngəzurun yolu, izi.

Irəvanı oda yaxıb

sevindirək,

ağlar gözlü Göyçəmizig

Sıralanaq, pozulmasın

qatarımız, nizamımız!

Lazım gəlsə haqq yolunda

şəhid olaq biz hamımız!

Bərk dayanın, ər oğullar,

yurdumun cihad günüdür.

Qalxın, gedib yuvasında

məhv eyləyək biz yağını!

Zəfər günü məlhəm kimi

yaramızın üstə yaxaq,

Azərbaycan torpağınıg

 

* * *

 

Əzabların yoğrulubdu dərdinən,

Bu sitəmə yiyə durmaz hər dinən.

Tanınırsan ərəninən, mərdinən

Gözlərinin yaşını sil, Xocalım!

 

Sən taleyin qarğısında yuyundun,

Güllələrin "naxışında" yuyundun.

Laqeydlik "yağışında" yuyundun,

Gözlərinin yaşını sil, Xocalım!

 

Uçurarıq müsibətin səddini,

Namərdlərə göstərərik həddini.

Sabah yenə dikəldərsən qəddini,

 

Ədalət.-2015.-26 fevral.-S.7.