ŞƏRƏFLİ ÖMÜR YOLU

Bakı Dövlət Universitetinin (o dövrdə M.Ə.Rəsulzadə adına adlanırdı) humanitar fakültələr üzrə siyasi kafedrasının sabiq müdiri, tarix elmləri doktoru, professor, millət vəkili, Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin İnsan hüquqları daimi komissiyasının və Müstəqil Dövlətlər Birliyinin Parlamentlərarası Assambleyasının sabiq sədri, məşhur "91"lərdən biri mərhum Səfiyar Bəylər oğlu Musayev 1935-ci ilin iyulun17-də qədim Azərbaycan torpağı olan İrəvan quberniyasının Yeni Bayazid qəzasının Basarkeçər rayonunun Nərimanlı (Hüseynqulu Ağalı) kəndində dünyaya göz açmışdır. Uşaqlıq və gənclik illərini təbiətin gözəl guşəsi olan Göyçə mahalında keçirmişdir.

Səfiyar Musayev 1953-cü ildə orta məktəbi qızıl medalla bitirdikdən sonra Bakı Dövlət Universitetinin tarix fakültəsinə daxil olmuş və 1958-ci ildə oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 1962-ci ilə qədər Basarkeçər rayonunun Çaxırlı kəndində orta məktəbdə müəllim və "Sovet Ermənistanı" qəzetinin Basarkeçər, Martuni, Krasnoselsk və Yeni Bayazid rayonları üzrə xüsusi müxbiri vəzifələrində çalışmışdır.

S.Musayev 1962-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin aspiranturasına daxil olmuşdur. Səfiyar müəllim 1965-ci ildə tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsinə, 1980-ci ildə tarix elmləri doktoru alimlik dərəcəsinə layiq görülüb. 1981-ci ildə ona yüksək elmi rütbə -professor adı verilib.

Tarix elmləri doktoru, professor Səfiyar Musayev 1986-cı ildə BDU-nun humanitar fakültələr üzrə siyasi tarix kafedrasının müdiri vəzifəsinə seçilir və ömrünün axırına kimi bu vəzifədə müvəffəqiyyətlə çalışmışdır.

Mərhum professor Səfiyar Musayev çox gərgin, səmərəli və məhsuldar işləyən görkəmli tədqiqatçı alim idi. O, tarixin başlıca elmi istiqamətlərindən hesab edilən siyasi tarix sahəsində geniş tədqiqatlar aparan, onu dəqiq fakt və sənədlərlə zənginləşdirən yeni elmi məktəb yaradan alimlərdən idi. Onun ictimai-siyasi hərəkatlar və partiyalar, ölkəmizin iqtisadi və mədəni problemlərini elmi cəhətdən işıqlandıran monoqrafiyaları, məqalələri, müəllifi və redaktoru olduğu kitablar və dərsliklər indi də öz aktuallığını saxlamaqdadır.

Səfiyar müəllimin apardığı çoxcəhətli elmi tədqiqatların nəticələri 400-dən çox elmi əsərlərin, o cümlədən 6 monoqrafiya və 10 kitabın müəllifi olan S.Musayev onlarla aspirantın elmi rəhbəri, doktorantın elmi məsləhətçisi olmuşdur. Onun rəhbərliyi altında 30-a qədər namizədlik dissertasiyası müdafiə olunmuşdur. O, Almaniya, Avstriya, Türkiyə, İran, Çin, Çexiya, Kipr və s. ölkələrində siyasi tarixin tədrisi, türkdilli xalqları düşündürən problemlərlə bağlı simpoziumlarda, konfranslarda iştirak edərək maraqlı məruzələr və təkliflər irəli sürmüşdür.

Mərhum professor S.B.Musayev ömrünün 40 ilindən çoxunu BDU-da keçirmişdir. O, bu müddət ərzində universitetin ictima-siyasi və elmi həyatında mühüm xidmətlər göstərmişdir. Təxminən on beş il bundan əvvəl Səfiyar müəllimin rəhbərliyi altında ilk dəfə BDU-da "Siyasi tarix" kafedrası yaradılmış və əsrin sonuna kimi səmərəli fəaliyyət göstərmişdir. Onun rəhbərliyi ilə 1991-ci ildə respublikamızda ilk dəfə olaraq ali məktəb tələbələri üçün fundamental xarakterli "Siyasi tarix" dərsliyi çap edilmişdir. 1998-ci ildə çap edilən bu dərsliyin ikinci cildi (ümumi həcmi 60 çap vərəqi) respublikanın təhsil həyatında mühüm hadisəyə səbəb oldu. Siyasi fənlərin tədrisində yaranan boşluğun aradan qaldırılmasında dərsliyin xüsusi əhəmiyyəti vardır. Siyasi fənlərin tədrisində yaranan boşluğun aradan qaldırılmasında dərsliyin xüsusi əhəmiyyəti oldu. Görkəmli alim Səfiyar Musayev təkcə müəllimlik fəaliyyəti ilə kifayətlənmirdi. O, eyni zamanda respublikanın ictimai-siyasi həyatında yaxından iştirak edirdi. Onun həyatı və fəaliyyəti Azərbaycaın müstəqilliyi, suverenliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda gedən ictimai-siyasi döyüşlərlə sıx bağlı idi. 80-ci illərin axırı 90-cı illərin əvvəllərində Azərbaycanda dərəbəylik hökm sürdüyü vaxtda, ölkədə vətəndaş müharibəsi və qarşıdurma, öz müstəqilliyini tamamilə itirmək, bir dövlət kimi yenidən tarix səhnəsindən silinib getmək təhlükəsi yarandığı bir dövrdə ölkəmizin dərin iqtisadi, siyasi, mənəvi və hərbi böhrandan çıxarmaq üçün böyük dövlətçilik təcrübəsinə malik Heydər Əliyevin Respublikaya yenidən rəhbər seçilməsinə böyük ehtiyac duyulduğu bir vaxtda Səfiyar Musayev universitetin bir qrup cəsarətli və qorxmaz müəllimləri ilə birlikdə bu ehtiyacı hamıdan əvvəl hiss edən, bu yolda ardıcıl və yorulmadan mübarizə aparan şəxs idi. Səfiyar müəllim 1992-ci ilin oktyabrın 16-da "Səs" qəzetində dərc etdiyi "Mən niyə Əliyevçiyəm" məqaləsində Heydər Əliyevin tarixi xidmətlərini qeyd etməklə yanaşı belə bir nəticəyə gəlir ki, Azərbaycanı düşmüş olduğu bu bəladan yalnız və yalnız Heydər Əliyev cənabları xilas edə bilər.

Həmin illərdə belə bir məqaləni dərc etdirmək çox qorxulu, mürəkkəb və çətin idi. Dərəbəyliyin hökm sürdüyü o illərdə Heydər Əliyevin adının belə çəkilməsi yasaq edilmişdir. Xalqa yad ünsürlər bütün qüvvələrini səfərbər edirdilər ki, Heydər Əliyev Azərbaycanda yenidən hakimiyyətə gəlməsin. Onlar Heydər Əliyevə böhtanlar, iftiralar ataraq onu ləkələməyə, xalqın gözündən salmağa çalışdıqları bir vaxtda, 91-lərin Heydər Əliyevə müraciətindən hələ xeyli əvvəl mərhum professor Səfiyar Musayevin Murtuz Ələsgərovun və Əli Əhmədovun rəhbərliyi ilə Azərbaycanda ilk dəfə məhz BDU-nun humanitar fakültələr üzrə siyasi tarix kafedrasında "Heydər Əliyevin müdafiəsi mərkəzi" yaradılmış və H.Əliyevin sədrliyi ilə Azərbaycanda yeni bir partiya təsis edilməsi ideyası ortaya çıxmışdır. YAP 1992-ci ilin noyabrın 21-də Naxçıvan şəhərində yarandıqdan dərhal sonra mərhum Səfiyar Musayevin rəhbərliyi ilə Azərbaycanda birinci olaraq məhz bu kafedrada, 17 nəfərin iştirakı ilə 1993-cü ilin fevralında YAP-ın ilk təşkilatı yaradıldı. Xalqımızın dahi rəhbəri Heydər Əliyevin xidmətlərini və fəaliyyətini dəstəkləmək istiqamətində Səfiyar Musayevin apardığı çoxtərəfli iş, Heydər Əliyevlə və respublikamızın digər rəhbərləri ilə qurulan yaxın əlaqələr, Heydər Əliyev məktəbini keçən Səfiyar Musayev respublikamızda görkəmli ictimai-siyasi xadiminə çevrilmişdir. Xalqımız onu 1995-ci il 12 noyabrda 74 saylı Goranboy-Naftalan seçki dairəsindən Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə deputat seçmişdir. Milli Məclis isə onu öz növbəsində İnsan hüquqları daimi komissiyasının, daha sonra isə Müstəqil Dövlətlər Birliyi Parlamentlərarası Assambleyasında Sosial siyasət və İnsan hüquqları daimi komissiyasının sədri seçmişdir. O, hər iki məsul vəzifənin öhdəsindən ləyaqətlə gəlmişdir. Səfiyar Musayev Azərbaycanın 1995-ci il 12 noyabr qəbul olunan ilk suveren demokratik dövlət Konstitusiyasını hazırlayan konstitusiya komissiyasının fəal üzvü olmuşdur.

Mərhum millət vəkili Səfiyar Musayev zəngin elmi-pedoqoji irs qoyub getmişdir. O, istedadlı alim, bacarıqlı təşkilatçı olmaqla bərabər məhsuldar bir müəllim idi. Elmi-pedaqoji fəaliyyəti dövründə özünə qarşı həmişə tələbkar olmuş, mühazirə və seminarlarında dövrün elmi nailiyyətlərindən məharətlə istifadə etmiş, müəllim ləyaqətini həmişə uca tutmuşdur.

Səfiyar müəllim hər kəsə, o cümlədən, rəhbərlik etdiyi kollektivin bütün üzvlərinə qarşı olduqca səmimi, nəzakətli və mehriban idi. Onlara daim qayğı göstərirdi. Rəhbərlik etdiyi kollektivin və başqalarının irəli sürdüyü təşəbbüslərini qiymətləndirməklə yanaşı onların həyata keçirilməsi üçün dərhal şərait yaradırdı. Səfiyar müəllim hər kəsə köməklik göstərərdi, sözün həqiqi mənasında xeyirxahlıq onun amalı idi. O, görkəmli alim olmaqla yanaşı özünə və ətrafındakılarına qarşı tələbkar və eyni zamanda humanist, alicənab insan idi.

Səfiyar müəllim sərişdəli təşkilatçı, bacarıqlı siyasətçi, işgüzar və prinsipial şəxs idi. O, ədalətsizliyə və haqsızlığa qarşı barışmaz mübariz, adamları tanımaq və onların qəlbinə yol tapmaq, onları özünə cəlb etmək kimi yüksək insani keyfiyyətlərə malik idi.

Mərhum professor Səfiyar Musayevin arzusu hər yerdə rüşvətin kökünü kəsmək, qanunun aliliyini qorumaq, onun qarşısında hamının bərabərlik prinsipini müdafiə etmək idi. Zəhmətsiz sərvət toplamaq, layiq olmadığı halda yüksək vəzifə tutmaq istəyən və bundan öz məkrli məqsədləri üçün istifadə edən adamlara qarşı mübarizə aparmaq amalı idi. Mərhum Səfiyar müəllimin ən böyük arzusu ölkəmizin ərazi bütövlüyünü bərpa etmək, onu göz bəbəyi kimi qorumaq, erməni işğalçıları tərəfindən zəbt olunmuş ərazilərimizin azad edilməsi, milyondan çox qaçqının öz yurd-yuvalarına qayıtmasına nail olmaq idi.

Mərhum Səfiyar Musayev böyük bir ailənin başçısı idi. Özü kimi gözəl xasiyyətli, mehriban və qabiliyyətli övladlar tərbiyə etmişdir. (2 oğlan, 3 qız və 12 nəvə və nəticə) Səfiyar müəllimin yadigar qoyduğu ailəsi xalqımızın zəngin adət-ənənələrini özündə cəmləşdirən və çoxlarına örnək ola biləcək nümunəvi bir azərbaycanlı ailəsidir.

Mərhum Səfiyar müəllimin ən böyük arzularından biri də 40 ilə qədər üzvü olduğu və uzun müddət rəhbəri olduğu BDU-nun siyasi tarix kafedrasını qoruyub saxlamaq idi.

Görkəmli alim Səfiyar Bəylər oğlu Musayev dünyasını çox tez dəyişdi. Amma onun qısa, eyni zamanda çox şərəfli ömür yolu gəncliyə örnəkdir. O, bacarıqlı elm xadimi və təşkilatçı olmaqla yanaşı, həm də yüksək elmi əxlaqa malik bir insan idi. Mərhum Səfiyar müəllim Məhəmməd Peyğəmbərin tövsiyyə etdiyi nümunəvi amilləri yadigar qoyub getdi. "İnsan özündən sonra üç xeyirli iş nümunə qoyub gedir: Əbədi rəhmət, özündən sonra yaşayan ikinci ömür, tükənməz-xeyirxah əməllər. Özünə dua edən təmiz və yaxşı övlad, ona daimi rəhmət oxutduran sədəqə və özündən sonra xalqa faydalandıran bilik".

Mərhum Səfiyar Musayev özünün çox qısa, lakin məzmunlu və mənalı ömür yolunda təmiz-pak şəxsiyyət olduğunu sübut edə bildi. Allah ona rəhmət eləsin.

Ədalət.- 2015.- 17 iyul.- S. 12.