PROKURORUN QƏTL GÜNÜ...

... Prokurorluq peşəsi ağır, çətin peşədir. Amma eyni zamanda çox şərəfli, hörmətli peşədir. Dövlətçiliyin keşiyində durmaq, insanların hüquqlarını qorumaq, cəmiyyətdə qanun-qaydanın saxlanılmasını təmin etmək və insanların rahat yaşamasına xidmət etmək - bu çox şərəfli vəzifədir.

Azərbaycan Prezidenti kimi mən Azərbaycan Prokurorluğuna inanıram, güvənirəm və arxalanıram.

Heydər ƏLİYEV

REKVİYEM

Azərbaycan Prokurorluğu - 95

...Şəmkir şəhər qəbiristanlığında o qədər sakit bir sükut var idi ki, danışmaqla istəmirdin onu pozasan. Yüngül meh əsirdi və qollu - budaqlı ağacların pıçıldaşan yarpaqlarının qəmgin səsi eşidilirdi. Haradasa cırcıramalar ağu deyirdi. Bir də ləngiyən, uzanıb gedən günortanın lal - kar səssizliyi ötən dəqiqələrin yaxasından sallana qalmışdı. Göz qamaşdıran isti yay günəşi yarpaqların qarasından ətrafa qızlı şəfəqlər salır, lap uzaqdan diqqəti özünə cəlb edən qəbirüstü xatirə abidəsini və onun üstünə yazılmış sözləri daha da işıqlandırırdı:

PROKUROR

FƏZAİL ARIX OĞLU HÜSEYNOV

1956 - 1995

Prokurorun adı və soyadı bütün qəbir daşlarında yazılan sözlər kimi kədərli görünürdü. Adama elə gəlirdi ki, qəbiristanlığı araya alan dinclik və səssizlik xatirə abidəsinin üstündə həkk olunmuş bu sözlərlə tək - tənha mükalimə aparan şəxsin sicimlənən fikirlərini qırmamaq üçün idi.

...Gərgin işdən sonra yorğunluğunu azacıq dərmək arzusu ilə arxayınlıqla kresloya əyləşmiş prokurorun sərt baxışları uzaqlara dikilmişdi. Onun xarakteri göz önündə idi. Göyərçin qanadları təki açılmış və sanki uçuşdan sonra bir hovur dincəlmək istəyirmiş kimi barmaqları dizinin üstünə dayaqlanmışdı.

Memarlığa daşda donmuş musiqi deyirlər. Xatirə abidəsi də mərmərdə çağlayan kövrək, kədər musiqili məhəbbətin hekayəsi idi. Bəlkə də elə həmin məhəbbətin təsirindən idi ki, bu tənhalıqda, prokurorun son mənzilinin qarşısında başı köksünə əyilmiş orta yaşlı şəxs gözünü Fəzail Hüseynovun qəbrindən çəkə bilmirdi.

Mərmərdən yonulmuş prokuror sanki müstəntiqin gəlişinə sevinirdi. Bu cəsur, mərd adam paqon yoldaşına necə də həyəcanla baxırdı! Hətta müstəntiq prokurorun gicgahlarındakı damarın necə vurduğunu da görürdü.

Prokurorun bıçaq kimi ürəyə sancılan baxışları sanki deyirdi: "Mənim qatillərimi tapıb layiqli cəzalarını verdinizmi?"

Müstəntiq diksindi. Dodaqları öz - özünə pıçıldadı: "Bu heykəl deyil, əsl sənət əsəridir !".

Dəqiqələr ötdükcə orta yaşlı bu şəxslə - Baş Prokuror yanında xüsusilə mühüm işlər üzrə müstəntiq Nazim Ağamirzəyevlə abidə arasında sanki söhbət gedirdi.

Qəmli anlar içində dayanmış müstəntiq arabir ürəyində apardığı söhbəti yarıda kəsir, kədər qarışıq dalğınlıqla qəbirüstü abidəyə tamaşa edirdi. Bu məzhunluğun bir tərəfi prokurorun əziz xatirəsi - faciəli ölümü ilə bağlı idisə, ikinci tərəfi incəliklərlə yonulmuş bu abidədə müəllifin mərhumun xarakterini açmaq ustalığı idi.

Bu prokurorun maddi abidəsi idi. Onun əsil mənəvi abidəsi isə ürəklərdədir: son nəfəsinə qədər xidmət etməkdən usanmadığı xalqın ürəyində, iş yoldaşlarının ürəyində, nəhayət vəfalı həyat yoldaşının, sevimli balalarının ürəyində.

İnsanların ürəklərində ucaldılmış abidə isə əbədidir, zamanın fövqündədir!

Qəbiristanlıqdakı səssizlik adamın əsəblərini qıcıqlandırırdı. Nazim Ağamirzəyev bunu bütün varlığı ilə hiss edirdi. Xəfif və yüngül meh quru yarpaqları bir qəbirdən o birinə atırdı. Ağamirzəyev kədərli baxışlarını aşağı dikmişdi. Üzü bozarmış, gözlərinin altında qırışlar əmələ gəlmişdi...

Bayaqdan fikir onu necə götürmüşdüsə gətirdiyi gülləri unutmuşdu. Birdən yadına düşdü. O əlindəki gülləri prokurorun qəbrinin üstünə qoydu. Baxışlarından kədər, qəm töküldü.

Qəbiristanlıqdakı qəddi-qamətli ağaclar sükut içində idi. Məzarlar boylu qadınlara oxşayırdı. Amma onlar heç vaxt doğmayacaqdılar...

Xüsusilə mühüm işlər üzrə müstəntiq xoş və acı xatirələrə qərq olmuşdu. Peşə dostunun ölümündən neçə il sonra da gözləri Fəzail Hüseynovu axtarırdı, daxili varlığı onu bu sükut içərisində tənha yatmış prokurorla görüşə qovuşdurmuşdu.

Bu faciəli ölüm dörd il səkkiz ay bundan əvvəl baş vermişdi...

PROKURORUN... QƏTLİ

BARƏDƏ XƏBƏR

İnsan ömrü heç də gənc bir yeniyetmənin düşündüyü kimi intəhasız deyildir, vaxt etibarı ilə məhduddur. İnsanın öz həyatında üç mühüm hadisənin təəssüratı ilə yaşaması bir kimsə üçün sirrə çevrilməyib - o anadan olur, ömür sürür və vəfat edir.

Bəlkə də bu səbəbdəndir ki, həyatda müvəqqəti qonaq olmağımızı hamımız yaxşı bilirik. Ancaq bu həqiqəti nə qədər aydınlığı ilə dərk etsək də şəxsiyyətindən, insanlar arasında tutduğu mövqeyindən, vəzifəsindən asılı olmayaraq hər hansı birimizin sıramızdan əbədi ayrı düşməsi istər - istəməz qəlbimizi göynədir, ürəyimizdə ağrılı - acılı təəssüf hissi doğurur. 1995 - ci il noyabrın 12 - də Milli Məclisə seçkilər günü axşamdan xeyli keçmiş respublikaya səs salan müdhiş xəbər kimi. Həmin xəbər adamlar arasında təəccüblə yanaşı, təəssüf qarışıq heyrətə də səbəb oldu: "Samux rayonunun prokurorunu vəhşicəsinə öldürüblər!"

Prokurorun qətlə yetirilməsi xəbəri camaat arasında böyük əks - səda doğurdu. Az qala pıçıltı ilə bir - birimizdən soruşduq: "Eşitmişsən", "Ağlın nə kəsir?", "İnanırsan?.."

Bununla bərabər bu acı xəbər çox ürəkləri də tərpətdi - bəzilərinə qorxu salıb əsdirdi, bəzilərini isə nifrət və qəzəblə doldurdu. Eşidən - bilənin dodaqları sanki bir neçə kəlmə sözlə bəndləndi: "Yox, yox, bu mümkün deyil, belə şey heç vaxt ola bilməz".

Amma tərəddüd uzun çəkmədi. İnansaq da, inanmasaq da, prokuror həqiqətən də öldürülmüşdü. Hadisənin ertəsi gün Respublika Prokurorluğu Mətbuat Mərkəzinin ölkə qəzetlərində dərc olunmuş məlumatı deyilənlərin doğru olduğunu rəsmiləşdirdi: "Samux rayon prokuroru Fəzail Hüseynov naməlum şəxslər tərəfindən qətlə yetirilmişdir".

...Fəzail Hüseynov peşə yoldaşları arasında hazırlıqlı, təşəbbüskar və bacarıqlı, öz işi, peşəsi ilə haqq - ədalətə xidmət edən prokuror kimi tanınırdı. On il idi ki, prokurorluq orqanlarında işləyirdi, məsul vəzifələr tutmuşdu. Daima da yüksək prokurorluq işçisi adını şərəf və ləyaqətlə daşımış, öz çətin, lakin nəcib vəzifəsini vicdanla yerinə yetirmişdi. Bir - neçə rayonda prokurorun köməkçisi və müavini işləmişdi - iki il idi ki, Samux rayonuna prokuror təyin edilmişdi. Prinsipial, qətiyyətli, qorxmaz və cəsur hüquqşünas sayılırdı. Belə bir adama kim və ya kimlər güllə atıb namərdlik etmişdilər?

Prokurorun öldürülməsi ilə bağlı dərc olunmuş rəsmi məlumatda qətlin kim tərəfindən və nə məqsədlə törədildiyi barədə açıqlama verilmədiyindən adamlar arasında müxtəlif şayiələr yayılmışdı. Kimlərsə söyləyirdi ki, prokuror həddindən artıq prinsipiallığının qurbanı olubdu. Bəziləri də inadla israr edirdi ki...

Şayiələr çox idi. İctimaiyyəti isə daha çox maraqlandıran əsil həqiqət idi. Onu yalnız və yalnız istintaq aşkara çıxara bilərdi.

Cinayətin təşkilatçılarının, təhrikçilərinin və digər iştirakçılarının müəyyən edilməsi, onların cəzalandırılması məqsədilə qanunda nəzərdə tutulan bütün tədbirləri görmək üçün hadisədən dərhal sonra faktla bağlı Cinayət Məcəlləsinin 94 - cü (ağırlaşdırıcı hallarda qəsdən adamöldürmə) maddəsi ilə cinayət işi başlandı. Respublika Prokurorluğunun və Daxili İşlər Nazirliyinin əməkdaşlarından ibarət istintaq - əməliyyat qrupu yaradıldı. Mühüm işlər üzrə ən təcrübəli müstəntiqlər və peşəkar əməliyyatçılar həmin qrupa cəlb olundu.

Xüsusilə ağır cinayət hadisəsi bərədə məlumatlandırılmış Baş Prokuror, II dərəcəli dövlət ədliyyə müşaviri Eldar Həsənov istintaqın gedişini xüsusi nəzarətə götürdü.

İstintaqçılar qarşısında Baş Prokurorun müvafiq göstərişinə əsasən hadisənin açılması üçün bütün qüvvə və vasitələrin səfərbər olunması tələbi ilə konkret vəzifə qoyuldu: qətlin motivini, cinayətin baş verməsinin səbəb və şəraitini aydınlaşdırıb dəqiqləşdirmək!

İDARƏ RƏİSİNİN

HƏYƏCANI

...Gecə saatları idi. Respublika Prokurorluğu İstintaq İdarəsinin rəisi, III dərəcəli dövlət ədliyyə müşaviri Ağamməd İbişovun sükuta qərq olmuş kabinetində gərginlik hökm sürürdü. İdarə rəisinin arabir eşidilən səsi bu gərginliyi daha da artırırdı. İdarənin bütün əməkdaşları kabinetə yığışmışdı. Hamı çalışırdı ki, özünü sakit göstərsin. Lakin bir az əvvəl eşitdikləri acı xəbərin göynərtisi və gözlərdəki parıltı bu adamların keçirdikləri həyəcanı büruzə verirdi.

Ağamməd İbişov fikirli halda kabinetdə var - gəl edir, gəzişə - gəzişə danışırdı. O, pəncərəyə yaxınlaşdı və beşinci mərtəbənin yüksəkliyindən çölə baxdı. Pəncərənin o tayında zülmət qaranlıq düz bahara kimi onları yatmağa qoymayan küləkdən narahatlıqla yırğalana ağacların üstünə enirdi. Küçə işıqlarının şöləsi qonşu binaların fasadları üzərində sürünürdü. Bəyaz pərdələrin arxasından küçələrdə tək - tük qalmış avtomobillərin boğuq siqnal səsi eşidilirdi. Həmin avtomobillərin fənərlərindən yayılan işıq seli qaranlığı yarır, mirvari boyunbağı təki səkini dövrələyirdi. Külək əlləri qoynunda bitmiş ağaclara yarpaqların həsrət dolu ayrılıq nəğməsini oxuyurdu. Budağından qopan yarpaqlar vətən deyib küləklərin qoynuna sığınırdı. Şəhər yuxuya dalırdı. Ancaq burada, Respublika Prokurorluğunun inzibati binasında həyat davam etməkdə idi.

Ağamməd İbişov nəyi isə xatırlamış kimi pəncərənin qarşısından geri çəkildi, dönüb otağın o biri başına tərəf ağır - ağır addımlayaraq danışmağa başladı...

Müstəntiq Nazim Ağamirzəyevin belə ağır cinayət işlərinin istintaqında idarə rəisi ilə birgə işlədiyi bir - neçə dəfə olmuşdu. Hündür boylu, şəxsiyyətli adam olan generalın çiynində şax duran poqonlara baxanda elə bilirdin ki, bunlar adi poqonlar deyil, dövlətin onun çiyninə qoyulmuş əlləridir. Ağamirzəyev bu sərt, tələbkar, ancaq sadə qəlbli və səmimi insanı gözəl tanıyırdı və indi görürdü ki, o, nədənsə daha çox həyəcan keçirir:

- Hamımızın hörmət etdiyimiz cəsur və qorxmaz poqon yoldaşımız çox vəhşiliklə qətlə yetirilibdi. Onun qanı yerdə qalmamalıdır. Qətli törətmiş şəxsin və ya şəxslərin cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmaları üçün bütün əziyyətlərə, çətinliklərə qatlaşmağa borcluyuq. Peşəmizin keşiyində durmağı bacarmırıqsa, bu poqonları gəzdirməyə bizim mənəvi hüququmuz çatırmı? Xalq haqlı olaraq bizə irad tutub deməzmi ki, özünüzü qoruya bilmirsiniz, sizə dövləti, sadə adamların həyatını qorumağı necə etibar etmək olar? - Ağamməd İbişov bir anlıq süst olmuş kimi dimdik durdu, düşüncəli baxışlarını harayasa zilləyib qaldı. Elə bil tarixi bitən bir ömrün, namərd gülləsi ilə yekunu vurulan həyat salnaməsinin fəxri qarovulunda dayanmışdı. O, baxışlarını dəyişmədən sözünü yekunlaşdırdı: - Nə cür olursa - olsun, qatil və ya qatillər tapılmalıdır! İstintaqın aparılması xüsusilə mühüm işlər üzrə müstəntiq Nazim Ağamirzəyevə həvalə edilir.

İdarə rəisinin qətiyyəti və mövqeyi aydın idi. Nazim Ağamirzəyev diqqətlə Ağamməd İbişova qulaq asırdı. Mürəkkəb istintaq işləri həmişə onun ürəyindən olurdu. Doğrudan da əgər sən öz işinə sədaqətlisənsə, onda mürəkkəb və maraqlı istintaq arzusunda olmaq təbii deyildirmi ?!..

Bu sahədə çalışanlar bilirlər ki, istintaq öz - özlüyündə psixoloji gərginlik yaradan prosesdir, ona kənardan yersiz müdaxilə, xüsusən də əsassız təzyiqlər olanda iş daha da çətinləşir. Belə vaxtda yalnız dəmir idarə və qətiyyət göstərən müstəntiq öz daxili inamını qoruyub saxlayaraq haqqın - ədalətin təntənəsinə nail ola bilir.

Bir də ki, Nazim Ağamirzəyev çox yaxşı dərk edirdi ki, xüsusilə mühüm işlər üzrə müstəntiq böyük məsuliyyət tələb edən bir vəzifədir. Onun araşdırmaları öz miqyasına görə ölkə əhəmiyyətli olmaqla daim geniş ictimai - siyasi rezonans doğurur. Onu fərqləndirən təkcə yüksək peşəkarlığı deyil, həm də qəbul etdiyi qərarların dürüstlüyünə olan inam və etibardır. O, ən mürəkkəb, ən dolaşıq cinayət işlərini məharətlə aça bilir, əsl günahkarları dəqiq müəyyənləşdirərək, haqq - ədalətin bərqərar olmasını təmin edir. Ona gördüyü işə görə təkcə mükafatlar verilmir, bəzən də hədə - qorxu gəlir, təzyiq göstərirlər.

Belə bir hüquqşünas taleyi yaşayan Nazim Ağamirzəyev idarə rəisindən konkret tapşırıqlarını alandan sonra təcili Gəncəyə yola düşdü...

(ardı var)

Ədalət.-2015.-7 yanvar.-S.6.