PROKURORUN QƏTL GÜNÜ...

POLİS RƏİSİ ...

HƏBS OLUNDU

Həmidə açılmış 61110 nömrəli cinayət işi İmamqulunun və Sadayın cinayət işindən ayrılıb icraatda saxlandı. Onun barəsində Cinayət Məcəlləsinin 94 - cü maddəsinin 3 - 4 -cü bəndləri ilə müttəhimlilik elan edildi, həbs qəti - imkan tədbiri seçildi, həbsli axtarış elan olundu. Evində və atasının mənzilində eyni vaxtda, ayrı - ayrılıqda axtarış aparıldı. Həmidin evindən bir dəst hərbi geyim, buşlat, şalvar, silah gəzdirmək üçün 2 sandıq, atasının mənzilindən isə 5,6 millimetr kalibrli 28 ədəd patron, 28 millimetr kalibrli qoşalülə tüfəng və həmin tüfəngin 34 ədəd patronu, 12 kalibrli 2 ədəd patron aşkar edilib götürüldü.

Sabiq polis rəisinin gizləndiyi yerin müəyyənləşdirilməsi, tapılıb istintaqa təqdim olunması ətrafında əməliyyat - axtarış tədbirləri mütəmadi genişləndirildi. Həmidin yaxın qohumluq və digər əlaqələri aydınlaşdırıldı. Onun əlaqə saxlaya biləcəyi qohumlarının ünvanlarına daxil olan poçt - teleqraf yazışmalarına həbs qoyulması barədə qərar verildi. Bəzi ünvanlarda qəflətən yoxlamalar aparıldı, əlaqələr sxemi tərtib olundu. Dövlətlərarası axtarış elan edildi.

...Düz iki il on ay idi ki, sabiq polis rəisi axtarışda idi. Həmidin ətrafında lazımi əməliyyat tədbirləri keçirilməsinə baxmayaraq hələlik heç bir müsbət nəticə əldə olunmurdu.

Həmid polis orqanlarında uzun illər rəhbər vəzifələrdə çalışmışdı. Əməliyyat işinin metodlarından tam xəbərdar idi. Özünü çox qapalı və ehtiyatlı aparırdı. Ətrafındakı hər şəxsdən şübhələnir, cinayət işinə dair söhbətlərdən yayınırdı. Prokurorun və sürücünün qətli ilə bağlı onun iki nəfər yaxın qohumunun həbs olunması, onların ibtidai istintaqa verdikləri ifadələr və məhkəmənin hökmü ilə məhkum olunmaları Həmiddə narahatlıq hissləri yaratdığından tez - tez gizləndiyi yerləri dəyişirdi. Sabiq polis rəisinin sorağını əməliyyatçılar gah Rusiyadan, gah da Gürcüstandan alırdılar. Onun hərdən gizlin olaraq evinə baş çəkməsi barədə də məlumatlar var idi. Axtarış tədbirləri davam etdirilirdi. Nəhayət...

Çox təfərrüata varmayacağam. Daxili İşlər Nazirliyinin Mütəşəkkil Cinayətkarlığa qarşı Mübarizə İdarəsinin əməkdaşları tərəfindən aparılmış əməliyyat - axtarış tədbirləri nəticəsində Həmid 1998 - ci il sentyabrın 23 - də Gəncə şəhərində həbs edildi.

İstintaqla müəyyən olundu ki, Samux rayonunun prokuroru Fəzail Hüseynovun qanunla üzərinə düşən vəzifələri yerinə yetirməsi sabiq polis rəisi Həmidin özünün və qohumlarının şəxsi mənafelərinə toxunduğundan, o, prokuroru qəsdən öldürmüşdü. Cinayətin törədilməsinə digər səbəb də var idi. Rayonda polis rəisi işləmiş Həmid qanunçuluğu və hüquq qaydalarını tənzim edən vəzifələrini icra etmək əvəzinə qulluq həddini tez - tez aşaraq yaxın qohumlarına himayədarlıq edirdi. Polis rəisinin müxtəlif qanunsuz hərəkətlərə yol verməsinə və polis əməkdaşı adına xələl gətirən digər əməllərinə Daxili İşlər Nazirliyinin rəhbərliyi tərəfindən vaxtında hüquqi qiymət verilməməyi həmin qanlı cinayəti doğurmuşdu...

...İş üzrə zəruri olan bütün istintaq hərəkətləri aparıldı - yəni şahidlər dindirildi, məhkəmə - tibbi, məhkəmə - kriminalistik, məhkəmə - narkoloji və psixatrik, məhkəmə - komisyon ballistik, məhkəmə - kompleks kimyəvi və trassoloji ekspertizalar təyin edilərək rəylər alınıb işə əlavə olundu.

Həmid ona elan edilmiş ittiham üzrə özünü təqsirli bilməsə də törətdiyi cinayət əməli iş üzrə toplanmış sübutlarla - yaxın qohumu İmamqulunun və əmisi Sadayın etiraf edici ifadələri, zərərçəkmişlərin, şahidlərin ifadələri, üzləşmələr, müxtəlif ekspertiza rəyləri və digər istintaq materialları ilə tam sübuta yetirildi.

İstintaqçılar qarşılarına qoyulmuş konkret vəzifəni - qətlin motivini, faciənin baş vermə səbəb və şəraitini aydınlaşdırıb dəqiqləşdirdilər, fakt üzrə böyük həcmli işlər görülməklə istintaqı yekunlaşdırdılar, tərtib olunmuş ittihamnamə təsdiq edildi və cinayət işini aidiyyəti üzrə baxılması üçün Ali Məhkəməyə göndərdilər.

Bəs, qətl hadisəsi necə baş vermişdi?

Yenidən ittihamnaməni və cinayət işinin qovluqlarını vərəqləyirəm...

İNTİQAM... BELƏ ALINDI!

Demək olar ki, hər gün, hər gecə Həmid intiqam hissi ilə yaşayırdı. Prokurordan hayıf almaq sabiq polis rəisinin yeganə ehtirasına çevrilmişdi. O heç nədən qorxmurdu - nə məhkəmədən, nə də həbsxanadan. Yalnız bircə şey haqqında fikirləşirdi - bütün vasitələrdən istifadə etməklə prokuroru aradan götürmək lazımdı!

... İki nəfər xısın - xısın söhbətləşirdi.

- Oktyabr ayında səninlə eylədiyim söhbət yadındadırmı?

- Hansı söhbəti deyirsən? - İmamqulu qohumunun qırımından almışdı ki, söhbət nədən gedir, çünki son bir ayda ona dəfələrlə bu barədə eyhamlar vurmuşdu. İndi özünü o yerə qoymurdu, guya unutmuşdu o məsələni.

Həmid İmamquluya baxa - baxa elə - belə, soyuq bir laqeydliklə danışsa da, həyəcanından bəbəkləri işim - işim işıldayırdı. Sifətindəki amansızlığı, qana hərisliyi ancaq dəhşətli kinolarda görmək olardı. Gözlərində əcaib bir işartı var idi, dodaqları nifrət dolu təbəssümlə əyilmişdi. Qəddarcasına danışırdı:

- Prokuroru öldürəcəyəm...

- Necə... ə... ə, prokuroru? - İmamqulunun həyəcandan damarlarında qanı dondu, çünki Həmidin səsi dəhşətdən titrəyirdi. Nəfəsi tıncıxdı. Sözlərin ciddi olub - olmadığını yəqinləşdirmək üçün sual dolu baxışlarla qarşısındakı adamın amansızlıq yağan nifrət dolu gözlərinə baxdı.

- Bəli, prokuroru!

İmamqulu yerində daş kimi tərpənməz oldu, fikrə getdi. Dodaqlarının səyriməsindən hiss olundu ki, əməlli - başlı həyəcanlanıbdır.

- Axı, niyə öldürürsən, olmaz ki, münasibətləri...

Hava soyuq olduğundan Həmid əyninə geydiyi hərbi buşlatın yaxasını qaldıra - qaldıra kəmhövsələliklə İmamqulunun sözünü kəsdi:

- Qohumlarıma, dost - tanışlarıma sataşır.

- Nə edir ki?

- Daha nə etmir ki? Məzuniyyətdən qayıdan kimi qardaşımın işlədiyi zavodda aparılan yoxlamadan sonra ondan külli miqdarda pul alıb. Rayona prokuror vəzifəsinə təzə gələndə bir dəfə qadınlar tərəfindən təhqir elətdirmişəm, ağlı hələ də başına gəlməyibdir. Sən mənə kömək et, bu gün axşam onu izlə, işdən çıxıb gedəndə xəbər ver. Sonrası sənlik deyil. Mən bilirəm, onunla haqq - hesabı necə çürüdəcəyəm.

- Yaxşı...

- Axşam tərəfi Nəbiağalıdakı kafenin qarşısında görüşərik, - sözünü deyib Həmid səndələyə - səndələyə (günortaya yaxın qohumları və dostları ilə Kür çayının qırağında kef məclisində olmuşdu) əmisi Sadayın avtomobilinə tərəf yönəldi, ağırlaşmış başını bulayıb əlavə etdi: - İndi bizim başqa işimiz var, görüb, ora gəlirik.

- Axşama kimi, - İmamqulu Həmidi salamlayırmış kimi mərmər təki soyumuş əlini havaya qaldırdı, simasında narahatlıq duyuldu, qaşlarını azca çatıb təəccüb dolu heyrətlə onlar gedən istiqamətə baxdı.

... Qürubun son şəfəqləri sönürdü. Rayon mərkəzinə qaranlıq, özü də zil qaranlıq çökürdü. Göyün üzü də zülmətə bürünürdü. Axşamdan xeyli keçmiş küçələrdə gediş - gəliş kəsilirdi. Dəqiqələr ötüb keçdikcə ətrafı dərin bir sükut bürüyürdü. Həmişə kiçik bir hənirtidən ağız - ağıza verib hürüşən qəsəbə itləri də həmin axşam susurdu.

Həmid laqeyd bir görkəmdə avtomobilin arxa oturacağına söykənib oturmuşdu. Amma göz qapaqları altında baxışlarının alışıb yandığı aşkar görünürdü. Hərdən səksəkəli və həyəcanlı nəzərlərlə yola baxırdı. Onun işıqlı, dərinlikdən boylanan gözləri yırtıcı quş gözlərini xatırladırdı.

Hava soyuq idi. İmamqulu narahat baxışlarla ətrafa boylanır, siqaret çəkə - çəkə ayağının birini götürüb, o birini qoyurdu. Üzündə gərgin bir intizarın ifadəsi vardı: o, prokuroru gözləyirdi, hiddətlə parıldayan gözləri qaranlığa zillənmişdi.

Həmid onu avtomobilə dəvət etdi:

- Gəl əyləş, bir az qızın. İndilərdə harada olsa çıxar.

İmamqulu etiraz etmədi. Avtomobilin qapısını açıb oturdu. Sol tərəfdə arxa oturacağın üstündə qundaqsız və kəmərsiz avtomat silahı görəndə onu tər basdı. Ürəyindən gələn beynindən keçdi: "Deyəsən, doğrudan da prokuroru öldürmək istəyir". Fikrindən üşəndi. Mütərəddid baxışlarla sabiq polis rəisinə baxdı. Elə bu zaman prokurorun ağ rəngli "Jiquli"si idarənin həyətindən hiss olunmadan çıxıb, sürətini artıraraq mərkəzi küçə ilə aşağıdan üzü yuxarıya, Gəncə istiqamətinə şütüdü.

Həmid tələsik İmamquluya:

- Tez ol, düş, biz getdik, - dedi.

İmamqulu avtomobilin qapısını örtən kimi "sıfır on bir" yerindən güllə təki götürüldü.

- Sür, əmi, sür. - Həmid ucadan, səsi titrəyə - titrəyə qışqırdı, - Cəld tərpən, əlimizdən çıxmasınlar.

Avtomobil onların getdiyi istiqamətə şığıdı. Prokurorun avtomobili irəlilədikcə irəliləyirdi. Bu dəlisov qovhaqovda həyəcan keçirənlər isə onunla dabanbasaraq gedirdi.

Çoban Abdallı kəndindəki döngədən burulub düz yola çıxandan sonra Saday uzaqvuran işıqlardan istifadə edib ötmə əməliyyatı aparmaq istəyini irəlidəki sürücü həmkarına bildirdi. Lakin qarşıdan gələn "Moskviç" prokurorun avtomobilini ötməyə mane oldu. Növbəti dəfə isə...

İmamzadənin yanında Saday ötmə əməliyyatında əlverişli şərait yaratdı. Uzaqvuran işığı söndürmədi. Həmid oturacağın üstündən sürüşüb avtomobilin döşəməsinə düşmüş avtomatı götürdü. Çiynini sağ pəncərədən bayıra çıxardıb avtomatın tətiyini çəkdi. Güllələr şaqqıldadı. Sürətlə atmaqdan boğulan avtomat silah onun əlində titrəməyə başladı.

Qəfil hücumdan sürücü Məmməd özünü itirsə də sükandan möhkəm yapışıb, dili - dodağı təpiyə - təpiyə avtomobili sürətlə qovdu. "Jiquli" gah sağa, gah sola buruldu.

Prokuror başını çiyinlərinin arasına qısdı və əlləri ilə gicgahından tutdu, "uyyy" - deyə qışqırdı. Güllələr yan şüşələri çilik - çilik edirdi. Avtomobil başına buraxılmış kimi, o tərəf - bu tərəfə gedirdi.

Güllələr prokurorun başının sağ tərəfində, bədənində salamat yer qoymamışdı - qan elə axırdı ki, elə bil bulaq qaynayırdı. Birdən prokurorun bədəni gərildi, sinəsindən xırıltı gəldi, cəhənglərindən çənəsinə ağır - ağır nazik zolaq kimi qara qan axdı. Fəzail Hüseynov arxa oturacaqda başı sinəsinə sallanmış halda keçindi.

Prokurorun avtomobili bir qədər ləngər vura - vura gedib dayandı. Kürəyindən güllə yarası almış sürücü Məmməd üzüqoylu sükanın üstünə yıxıldı, barmaqları kilidləndi, huşunu itirdi...

Saday avtomobili geri döndərdi. Həmidin dediyi yollarla hərəkət edib bağa oxşar bir yerə çatanda sabiq polis rəisi avtomobili saxlatdı. Düşüb yolun sağ tərəfinə keçdi. Əlindəki avtomat silahı yoldan aralıdakı arxda gizlətdi. Sonra qayıdıb sükan arxasında özü əyləşdi.

Bayaqdan bu qanlı hadisələrin birbaşa iştirakçısı olan Saday soyuqqanlılıqla qardaşı oğlunu süzüb dilləndi:

- Prokuroru niyə elə etdin?

Həmid razılıqla gülümsündü:

- Bu güllələrin qorxusu ona bəsdir, - dedi və avtomobilin motorunu işə saldı.

"Sıfır on bir" yerindən tərpənib özünü qaranlığın qolları üstünə atdı...

MƏHKƏMƏNİN

İKİNCİ HÖKMÜ

Cinayət işinə Ali Məhkəmədə baxıldı. Prosesdə müttəhim, şahidlər və zərərçəkmişlər dinlənildi. Bütün tərəflərin sərbəst ifadə vermələri üçün hakim hər cür şərait yaratdı.

Əvvəl ittihamnamənin oxunuşu, ifadələr, sual - cavablar, qarşılıqlı iradlar, daha sonra isə çıxışlar başlandı. Qaydaya görə dövlət ittihamçısı, Respublika Prokurorluğunun Cinayət İşləri üzrə Məhkəmə Qərarlarının Qanuniliyinə Nəzarət İdarəsinin prokuroru Nüsrət Nüsrətov çıxış etdi. Tələbi belə oldu: Həmid Mahmudov ömürlük azadlıqdan məhrumedilmə cəzasına məhkum edilsin.

Sonra vəkillərin çıxışları dinlənildi, onların qaldırdıqları vəsatət təmin olundu. Müttəhim Həmid Mahmudovun vəkilləri onun harasa qaçmadığını iddia etdilər. Amma müttəhim özü ifadəsində istintaqdan yayındığını boynuna aldı. Müttəhimin etirafları içərisində onun barəsində məhkəmənin ədalətli və obyektiv aparıldığı haqda fikirlər də səsləndi:

- Siz sübutları obyektiv surətdə araşdırdınız. Bu danılmaz faktdır. Kamerada danışırlar ki, hakim düzgün adamdır, ədalətli qərar qəbul edəcəkdir.

Əlbəttə müttəhimin bu sözləri ilk növbədə onun vəkillərinin məhkəmənin qeyri - obyektiv və qərəzli olduğu barədə dediklərinin üstündən qara bir xətt çəkdi...

İttihamnamədə göstərilənlərlə məhkəmə prosesində deyilənlər arasında demək olar ki, fərq olmadı. İşin bütün halları hərtərəfli araşdırıldı, dərindən təhlil edildi. Həqiqətin üzə çıxarılması üçün müttəhimə, şahidlərə dönə - dönə suallar verildi, mübahisəli məqamlar dürüstləşdirildi. Məhkəmə istintaqında yoxlanmış sübutlarla tam təsdiq edildi ki, Həmid Mahmudov iki nəfər şəxsi ağırlaşdırıcı halda qəsdən öldürmüşdür.

Prosesin sonunda - 1999 - cu il iyunun 11 - də axırıncı dəfə olaraq "Qalxın məhkəmə gəlir!" sözləri eşidildi. Hakim Ramazan Burcayev qovluğu açaraq oxumağa başladı: "Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Cinayət işləri üzrə birinci dərəcəli məhkəmə kollegiyasının hökmü ilə Həmid Mahmudov möhkəm rejimli islah - əmək koloniyasında saxlanılmaqla 15 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilsin".

Ali Məhkəmənin hökmü bu sözlərlə tamamlanırdı: "Hökm qətidir. Ondan kasasiya qaydasında şikayət və protest verilə bilməz".

Bəli hakimin hökmü sərt idi. Həm də ədalətli idi.

Məhkum Həmid Mahmudov da hakimin ədalətli qərar çıxaracağına şübhə etmirdi. Belə də oldu!

X X X

Bütün məsələ bax, bundan ibarət idi. Cinayət işinin ayrı - ayrı mərhələlərini, bəzi məqamlarını qələmə alarkən mənim yeddi cildlik, 2200 səhifəlik istintaq materiallarına, müstəntiqin tərtib etdiyi və Baş Prokuror müavininin təsdiq etdiyi ittihamnaməyə və Ali Məhkəmənin verdiyi hökmə əsaslandığım qətlin - prokurorun və onun sürücüsünün ağırlaşdırıcı halda qəsdən öldürülməsinin ürək göynədən manifesti burada başa çatır. Kədərli söhbətimi yazımın əvvəlində başladığım rekviyem ilə yekunlaşdırıram...

REKVİYEMİN DAVAMI

...Nazim Ağamirzəyev ətrafına ətirli güllər düzülmüş abidənin qarşısındakı kiçik meydanda qoyulmuş kətildə dinməz - söyləməz oturmuşdu. Onun qaşları çatılmış, dodaqları sıxılmış, gözləri qıyılaraq bir nöqtəyə zillənmişdi. Görünüşündən anlamaq olardı ki, o, dərin fikrə gedibdir.

Sakitlik idi. Arabir quşlar cikkildəşir, yüngül meh yarpaqları xışıldadırdı. Günəş qüruba enirdi. Çəpinə düşən şüalar göz qamaşdırır, ağ daş piltələri çəhrayı rəngə boyayırdı.

Qəbiristanlıqda hərdən bir qara kəlağayı ilə kölgə kimi gəzən qadınlar gözə dəyirdi.

Müstəntiq mərhum paqon yoldaşına ürəyində sanki hesabat verir, onun ruhu ilə danışırdı: "Rahat uyu, əziz qardaşımız. Qanını yerdə qoymadıq. Qatillər çətinliklə də olsa tapılıb layiqli cəzalarına çatdılar. Sənin ruhun qarşısında borclu qalmadıq. Biləsən ki, bu gün prokurorluq orqanları dövlətçiliyimizin keşiyində sənin kimi ayıq - sayıq dayanaraq qanunçuluğun təmin edilməsində, insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının qorunmasında, cinayətkarlığa qarşı mübarizədə sanballı rol oynayır, əsl peşəkarlıq nümunəsi göstərirlər. Həmkarların öz ali vəzifələrini layiqincə yerinə yetirirlər. Mən bundan sonra da, əziz qardaşımız, şərəfli peşəmin prinsiplərinə və dövlətçilik ideyalarına sənin kimi şərəflə xidmət edəcəyəm. Buna əmin ola bilərsən... "

Qəbirlərin arası ilə gələn adamın addım səsləri eşidildi. Ağamirzəyev azacıq geriyə qanrıldı, çəpəki, gözünün ucu ilə arxaya baxdı - prokurorluq işçilərinə məxsus şux geyimli bir nəfər şəxs yovşanların burun qıcıqlandıran ətrini qoxulaya - qoxulaya ona tərəf gəlirdi.

Müstəntiq dərhal ürəyindən keçirdi: "Deyəsən axı, məni axtarırlar".

Ağamirzəyev səhv etməmişdi - rayon prokurorluğunun əməkdaşı onun arxasınca gəlmişdi: Baş Prokuror yanında xüsusilə mühüm işlər üzrə müstəntiqi təcili olaraq Bakıya - Respublika Prokurorluğuna çağırırdılar.

Noyabr, 1999-cu il.

Ədalət.-2015.-13 yanvar.-S.6.