Azərbaycan İsveç qədər zəngin,
şahanə bir dövlət olacaq
"Bizim ölkələrimiz -
Türkiyə Cümhuriyyəti və Azərbaycan
Respublikası dost və qardaş ölkələrdir.
Xalqlarımızın birliyi, qardaşlığı və
dostluğu əsrlərdən əsrlərə keçərək
formalaşmış və bu gün özünün yeni mərhələsinə
çatmışdır".
Ümummilli lider Heydər Əliyev
Azərbaycanın
böyük dostu, İstanbul Universitetinin professoru, dünya
şöhrətli plastik cərrah, görkəmli elm adamı,
tarixi - etnoqrafik araşdırmalar müəllifi və nəhayət
ölkəmizin ən ağır günlərində
yanımızda olan, şəfalı əllərini bizlərdən
bir an belə əsirgəməyən
İbrahim Yıldırım ömrünün səkkizinci
onilliyini başa vurur.
Söy kökü Qazax rayonuna bağlı olan professor
İbrahim Yıldırımın ulu babası Sarı Qulu da cərrah
olmuşdur.
XIX əsrin sonlarında bütün Qafqazda çarizm əleyhinə
mübarizə aparan qaçaqların içərisində
Qaçaq Kərəm kimi tanınan cəngavər insan
çarizmin ədalətsizliyinə qarşı mübarizədə
növbəti gülləbarana məruz qalarkən ağır
yaralanmış, Sarı Qulu çar məmurlarından
gözlənilən təhlükənin fərqinə varmadan
Qaçaq Kərəmi öz evində saxlayaraq müalicə
etmiş, gizlətmiş və ruslara verməmişdir. Bu təəssübkeşlik çar məmurlarının
gözündən yayınmamış və bütün
varlığı ilə millətinə bağlı olan
Sarı Qulu həbs edilərək Sibirə sürgün
edilmişdir.
Həbsdən sonra da doğma yurdda yaşamaq İbrahim
Yıldırımın ulularına nəsib
olmamışdı. Belə ki, 1863-cü ildən başlayaraq çar
imperiyası Qafqazda siyasi üsul-idarəni həddən
artıq sərtləşdirdiyindən, Qafqazda yeni torpaq
islahatları adı altında müsəlman türklərini
sıxışdırdığından, çarizmin milli
azlıqlara verdiyi zülmdən - məşəqqətli bir həyatdan
can qurtarmaq üçün yüzlərlə, minlərlə
soydaşımız ata-baba yurdlarını tərk etmək məcburiyyətində
qalmışlar. XIX əsrin sonunda güclənən
bu şovinist siyasət 1898-ci ildə İbrahim
Yıldırımın ulu babası Sarı Qulunun ailəsini
də ata-baba yurdunu tərk etməyə məcbur etmişdir.
Sarı Qulu ailə üzvləri ilə birlikdə
Batum, Trabzon və Samsundan keçərək Amasyada məskunlaşmışlar.
Professor İbrahim Yıldırımın uluları da
yüzlərlə soydaşları kimi Amasyaya pənah gətirmiş
və burada yurd salmışlar.
Sarı Qulu Türkiyəyə köç etdikdən
sonra burada onun oğlu İbrahim, nəvəsi İsmayıl və
nəticəsi - 80 illik yubileyini qeyd etdiyimiz İbrahim
Yıldırım dünyaya gəlmişdir. Babasının adını
daşıyan İbrahim 1936-cı il
noyabrın 20-də Amasya vilayətinin 7 rayonundan biri olan
Merzifonda doğulmuşdur.
Türkiyədə
doğulmuş İbrahim Yıldırımın
uşaqlıq illərində soy-kökü, vətəni Azərbaycan
haqqında məlumatı olduqca az idi. Balaca İbrahimin yaşlı adamlardan eşitdiyinə
görə uluları o zamanlar Gəncə quberniyasının
Qazax mahalında yaşamış, vağzalları Ağstafa,
bazarları isə Tiflis olmuşdur. Neft şəhəri
Bakı ilə əlaqələri az
imiş.
Doktor İbrahim Yıldırım uşaqlıq illərinin
xoş xatirələri tək Qurban bayramlarının
keçirilməsini, musiqi məclisləri təşkil edilməsini
və bütün tədbirlərdə Azərbaycan adət-ənənələrinin
yaşadılmasını bu gün də xatırlayır.
Gələcəkdə elm fədaisi kimi tanınacaq
İbrahim bəy ibtidai və orta təhsilini Qırıqqala və
Merzifon məktəblərində alıb. Trabzon liseyində
oxuyub. Orta təhsilini başa vuran gənc
İbrahim ixtisas seçimində çox düşünməyib
- ulu babasının yolu ilə gedərək həkim
olmağı qərara alıb və İstanbul Universitetinin
tibb fakültəsinə daxil olub.
"Mütləq azərbaycanlı ilə evlənim"
- deyə qarşısına məqsəd qoymasa da, İbrahim
Yıldırıma ömür-gün yoldaşı payı da
Azərbaycan əsilli - Molla Vəli Vidadinin və Molla Pənah
Vaqifin nəticəsi olan Fiqən xanım qismət olub. 1965-ci il
dekabrın 23-də bu cütlük ailə qurub.
İbrahim
Yıldırım universiteti bitirdikdən sonra 6 il ümumi cərrahlıq, plastik, rekonstruktiv və
estetik cərrahlıq ixtisaslarına yiyələnib. Bu ixtisaslar üzrə Türkiyə və İngiltərədə
akademik imtahanları verib. 1970-ci ildə Cərrahpaşa
tibb fakültəsində ümumi cərrahlıq, 1976-cı
ildə İngiltərədə plastik, rekonstruktiv və
estetik cərrahlıq, 1979-cu ildə plastik, rekonstruktiv və
estetik cərrahlıqdan yüksək ixtisas imtahanı verdikdən
sonra 1979-1980-ci illərdə plastik cərrahiyyə dosenti,
1988-ci ildə plastik cərrahiyyə professoru olub. Ömrünün 18 ilində bir sıra çətinlikləri
mətanətlə, əsl elm fədakarlığı ilə
dəf edərək elmin zirvələrini fəth edib.
İbrahim bəyin həkimlik fəaliyyəti də
doğma İstanbul Universitetinin Cərrahpaşa tibb fakültəsindən
başlanıb. O, 1965-1970-ci illərdə burada assistent və 1970-1972-ci
illərdə uzman kimi işlədikdən sonra 1972-1974-cü
illərdə Əlazığ hərbi xəstəxanası və
Sosial Sığortalar Kurumu xəstəxanasında ümumi cərrahlıq
edib. Bütün bu uğurlarla yanaşı o, hər an öz
sahəsinin ən yetkin bir uzmanı olmaq üçün
dünyanın ən qabaqcıl tibb mərkəzlərinin təcrübəsini
öyrənməyə can atıb. Bu məqsədlə
də İngiltərədə, Şotlandiyada yüksək
peşəkarlıqla cərrah kimi fəaliyyət göstərib.
Doktor İbrahim Yıldırım 1980-1981-ci illərdə
Avstriyanın, Almaniyanın, Fransanın plastik cərrahiyyə
mərkəzlərində cərrah kimi
çalışıb. 1980-2003-cü illərdə
İstanbul Universiteti Cərrahpaşa tibb fakültəsində
plastik, rekonstruktiv və estetik cərrahlıq sahəsində
yüksək vəzifə tutub, yüzlərcə həkim
yetişdirib.
Doktor İbrahim Yıldırım beynəlxalq tibb
qurumlarında bir sıra mühüm vəzifələr
daşıyıb və indi də daşımaqdadır.
İbrahim bəy bir cərrah olaraq öz
gücünü beynəlxalq miqyasda da sınayıb. O, bir-birinin ardınca
dünyanın ən qabaqcıl universitetlərinə
mühazirə oxumağa dəvət olunub. Avropa dillərinin ən
önəmlilərini ana dili səviyyəsində bilən
İbrahim Yıldırım 1990-1995-ci illərdə
ABŞ-ın Şimali Virciniya, Pittsburq, Pensilvaniya, Stanford,
Almaniyanın Frankfurt, Tailandın Banqkok universitetlərində
mühazirələr oxuyub. Onun ABŞ, İngiltərə,
Almaniya, Fransa, İtaliya, İspaniya, Avstriya, Polşa, Suriya,
İraq, Hindistan, Çin, Cənubi Koreya, Tailand, Azərbaycan,
Gürcüstan, Rumıniya, Kipr, Kosova, Honduras, Sinqapur və s.
ölkələrdə keçirilən konfranslarda mühazirələri
maraqla dinlənlib.
XX əsrin son onilliyində Ulu Tanrı İbrahim
Yıldırımın Azərbaycan nisgilinə son qoydu. Vətən ona oğul dedi
və o xeyirxah əməlləri, şəfalı əlləri
ilə vətənin "qayalarında mamır olub bitə
bildi".
1990-cı ildə Moskvada ezamiyyətdə olan İbrahim
Yıldırım görkəmli Azərbaycan cərrahı,
tibb elmləri doktoru, professor, əməkdar elm xadimi Nurəddin
Rzayevin dəvəti ilə ilk dəfə Bakıya gəldi. 1990-cı il
oktyabrın 27-dən 30-dək Bakıda keçirilən I
Türkiyə Azərbaycan Cərrahiyyə Simpoziumunda və
digər konfranslarda məruzələr oxudu.
Doktor İbrahim Yıldırımın Azərbaycana ilk
səfərində ən önəmli hadisə isə onun
ulularının yurdunu ziyarət etməsi idi. Bakıya səfəri
zamanı o bütün varlığı ilə Qazağa can
atırdı. Ulularını soraqlamaq, Hacı Mahmud Əfəndinin
türbəsini, Molla Vəli Vidadinin, onun həyat
yoldaşı Tükəzban xanımın, qızı Cəvahirin,
bu nəslin nümayəndələrindən olan Qazi Səadəddinin,
Güləndam xanımın, Müfti Osman Əfəndnin,
Müftizadə Müfti Məhəmmədin və daha
neçələrinin qəbrini ziyarət etmək, Qazaxda
böyük Azərbaycan şairi Səməd Vurğunu yad etmək
Doktor İbrahim Yıldırımın çoxdankı arzusu
idi.
1991-ci
ilin 24 may - 5 iyun tarixlərində Bakıya səfəri
zamanı doktor İbrahim Yıldırım o zamankı
Semaşko (indiki Ağa Musa Nağıyev) adına
xəstəxanada anadangəlmə bədən pozuntuları,
yanıq və zədə çapıqlıqları olan 227 xəstə
üzərində cərrahiyyə əməliyyatı
apardı. Şəfalı əlləri ilə
İbrahim bəy Azərbaycanda iki dəfə olaraq Qarabağ
savaşında yaralanmış əsgərlərimizin üzərində
yüzlərcə estetik cərrahiyyə əməliyyatı
apararaq ilkin sağlam bədənlərini onlara yenidən
qaytardı. Professor İbrahim
Yıldırım bu əməliyyatları böyük bir fədakarlıqla
zəruri şəraitin, tibbi avadanlıqların
olmadığı bir vaxtda həyata keçirirdi. Həmin dövrdə Azərbaycan Respublikası
Daxili İşlər Nazirliyinin Tibb İdarəsinin rəisi Bəhruz
Səfərəliyevin təşəbbüsü ilə
Müdafiə Nazirliyinin hospitalında daxili işlər
orqanları əməkdaşlarının da üzərində
əməliyyat aparan professor İbrahim Yıldırım
sonradan DİN-in mərkəzi hospitalında oldu.
Professor İbrahim Yıldırım 2008-ci ilin mayın
11-dən 13-dək Bakıda "I Azərbaycan - Türkiyə
Plastik Cərrahiyyə Günləri" adlı qurultayı
gerçəkləşdirərək ona fəxri sədrlik
etdi. Bu qurultaya Türkiyədən 100-dən artıq
plastik cərrah qatıldı.
Professor
İbrahim Yıldırımın Azərbaycana gəlişi,
onun Bakıya sonrakı səfərləri
respublikamızın səhiyyə sisteminin peşəkar
kadrlarla təmin olunması işinə güclü təkan verdi. Doktor İbrahim Yıldırımın
1992-ci ilin noyabr ayında Azərbaycandan on nəfər tələbəni
İstanbula apararaq onları İstanbulun ali
təhsil müəssisələrində yerləşdirdi. Həmin tələbələr ayrı-ayrı
ixtisaslar üzrə təhsillərini bitirdikdən sonra Azərbaycana
hazır mütəxəssis kimi qayıtdılar, hazırda isə
xalqımıza xidmət etməkdədirlər.
Azərbaycan
Respublikasının Səhiyyə Nazirliyi və Azərbaycan
Tibb Universiteti ilə sıx qarşılıqlı faydalı
əməkdaşlıq quran doktor İbrahim
Yıldırımın 2002-ci ildə Azərbaycandan müxtəlif
ixtisaslar üzrə tələbələr seçərək
onların Türkiyədə müvafiq fakültələrdə
təhsillərini davam etdirməsini, təqaüd
almasını təmin etdi. Beləliklə, Azərbaycanın
xoş gələcəyinə daim öz töhfəsini verməyə
ürəkdən can atan doktor İbrahim Yıldırım
müxtəlif illərdə öz təşəbbüsü
ilə ölkəmizdən 97 tələbəni Türkiyəyə
apararaq İstanbul Universitetində təhsillərini davam etdirməsini
təmin etdi, onlara təqaüd ayırdı, yataqxanalarda yerləşdirdi,
Azərbaycandan gətirdiyi tələbələrə
doğma ata qədər qayğı göstərdi. Təsadüfi deyildir ki, ümummilli liderimiz Heydər
Əliyev şəfalı əllərini Azərbaycandan əsirgəməyən
türk həkimlərininin tərkibində professor İbrahim
Yıldırımı da qəbul etmiş, onlara minnətdarlığını
bildirmişdir.
Doktor İbrahim Yıldırımın Azərbaycanda
çoxlu məşhur qohum-əqrəbası var və onlarla
qırılmaz təmasdadır. Dünyalarını dəyişmiş
Azərbaycan poeziyasının görkəmli nümayəndəsi,
xalq şairi Mirvarid Dilbazi, tanınmış siyasətçi
Vəfa Quluzadə də İbrahim bəyin yaxın
qohumlarından idi.
Doktor
İbrahim Yıldırım demək olar ki, hər il Bakıya gəlir, ölkəmizi gəzərək
onun gözəlliklərindən zövq alır. Azəbaycanın əldə etdikləri uğurlar,
ölkəmizin hərtərəfəli inkişafı, istifadəyə
verilmiş müasir tibb müəssisələri, onların ən
müasir tibbi avadanlıqlarla təchiz olunması doktor
İbrahim Yıldırımı fərəhləndirir, ona
sonsuz sevinc bəxş edir.
Doktor İbrahim Yıldırımı Azərbaycana
bağlayan təkcə tibb sahəsi, qohumluq əlaqələri
deyil. Azərbaycan
ədəbiyyatına bağlı olan, onu sonsuz bir ehtirasla və
yorulmadan mütailə edən, Səməd Vurğunun şeir
dünyasından bir gün belə ayrı dura bilməyən,
islam dəyərlərinə yaxından vaqif olan professor
İbrahim Yıldırım görkəmli simalarla
bağlı həyata keçirilən bir sıra elmi tədbirlərdə,
yubiley mərasimlərində, görüşlərdə də
yaxından iştirak edir.
Doktor İbrahim Yıldırım ulu babasının yolu
ilə gedib həkimlik sənəti ilə məşğul
olsa da, bu sənətin zirvələrini fəth etsə də,
hələ gənclik illərindən ulularının
soy-kökünün tarixinə, ədəbiyyatına,
folkloruna bağlı insan olub. Tibb təhsili alan
Doktor İbrahim Yıldırım atasının "yatmazdan
öncə yarım saat başqa sahədən nələrsə
oxumalısan" tövsiyəsinə əməl edərək
tariximizi, ədəbiyyatımızı, folklorumuzu öyrənmək
onun "ikinci sənəti"nə çevrilib.
Türkiyənin, Azərbaycanın da ağız ədəbiyyatını
peşəkar folklorçu səviyyəsində heyrətamiz
yaddaşı ilə gözəl bilən Doktor İbrahim
Yıldırım Türk Folklor Qurumunun inkişafı
üçün təqdirəlayiq işlər görüb. Azərbaycanın tarixi, ədəbiyyatı,
folokloru, tarixi şəxsiyyətləri ilə bağlı
araşdırmalarından sonra professor İbrahim
Yıldırım "Azərbaycandan Amasyaya daşınan
türk kültürü və şirvanlılar",
"Baş üstündə bir kitabın olması",
"Türkiyədə Azərbaycan kültürü",
"İstanbul Universitetini bitirmiş azərbaycanlılar",
"Amasya araşdırmaları" və s. əsərləri
yazaraq orta əsrlərdən bəri Türkiyəyə
köç etmiş yurddaşlarımızla bağlı
sanballı kitabları türk dünyasına təqdim
etmişdir.
Doktor İbrahim Yıldırım öz araşdırmalarında
hələ orta əsrlərdən elmin Azərbaycandan
Türkiyəyə ixrac olunmasını tədqiq edərək
bir sıra maraqlı faktları elmi dövriyyəyə gətirdi. Doktor İbrahim
Yıldırımın araşdırmalarından məlum oldu
ki, Türkiyədə Amasya bölgəsi, Azərbaycanda isə
Şirvan bölgəsi ilk vaxtlar islam
dininin möhkəmlənməsində, mədəni-maarif əlaqələrinin
inkişafında baza rolunu oynamışıdır.
Doktor İbrahim Yıldırım
araşdırmalarında Azərbaycanın elm, ədəbiyyat
və mədəniyyət tarixində silinməz izlər
buraxmış şəxsiyyətlərin Türkiyə ilə
bağlılığına da geniş yer verilir.
Fenomenal
bir cərrah olmaqla yanaşı, həm də hərtərəfli
inkişaf edərək çox dərin biliklər
almış, saya gəlməyəcək beynəlxalq qurultay və
konfranslarda məruzələr, çıxışlar
etmiş, öz ixtisası üzrə xeyli monoqrafiya və elmi
məqalələrin, o cümlədən 450 səhifəlik
monumental "Türk plastik cərrahlığı
tarixi"nin müəllifi olan, Türkiyəyə
köç etmiş yurddaşlarımızın mədəni
irsini böyük bir əzmkarlıqla bugünkü nəsillərə
çatdıran, gələcək nəsillərə ərməğan
edən İbrahim Yıldırımın tibb sahəsi ilə
bağlı olmayan araşdırmalarında Azərbaycan əsilli
üç nurlu simanın - İsmayıl Siracəddin
Şirvaninin, Mir Həmzə Nigarinin və Hacı Mahmud Əfəndinin
adlarının qırmızı bir xətlə keçdiyini
görürük.
Abbasqulu
ağa Bakıxanov, Ünsizadə qardaşları, Əli bəy
Hüseynzadə, Əhməd bəy Ağaoğlu, Məhəmməd
Hadi, Abbas Səhhət, Hüseyn Cavid, Mirzə Ələkbər
Sabir, Abdulla Sur, Qafur Rəşad Qantəmir və s.
haqqında ilk dəfə olaraq doktor İbrahim
Yıldırım maraqlı faktları ictimaiyyətə
çatdırmışdır. Bakıxanovun sultana hədiyyə
etdiyi kitab, Mirzə Ələkbər Sabirin öz əli ilə
avtoqraf yazdığı "Hophopnamə" nüsxəsi,
Mirzə Fətəli Axundzadənin İstanbulda yeni əlifba
ilə bağlı fəaliyyəti, Əli bəy Hüseynzadənin
siyasi işləri, rəssam Səlim Turanın misilsiz rəsmlər
qalereyası, Hüseyn Cavidin tələbə ikən
qaldığı yataqxana və nəahəyət Mustafa Kamal
paşanın yaxın dostu, şuşalı Əhməd
Ağaoğlu xəbərlərinə tez-tez istinad etdiyimiz
Anadolu agentliyinin ilk başqanı olması haqqında
"gizli qalmış" faktların üzə
çıxması doktor İbrahim Yıldırımın gərgin
əməyinin nəticəsidir.
Böyük
siyasi xadim, milli hökumətdə daxili işlər naziri
olmuş Mustafa Vəkilovun həyatının bir dönəmi
Amasya ilə bağlı olması, cəsur zabitlər Yasin bəyin,
Alı bəyin, Gülməmməd bəy Kazakın, silah
götürüb dağlara, ormanlara çəkilən,
bolşevik rejimi ilə qeyri-bərabər
çarpışmaların iştirakçısı
olmuş neçə-neçə vətən oğulları
haqqında doktor İbrahim Yıldırımın
araşdırmaları maraqlı məlumatlarla zəngindir.
Almaz
İldırım, Nigar Rəfibəylinin böyük
qardaşı Kamil Aran, müxtəlif dönəmlərdə
Türkiyə Böyük Millət Məclisinə
seçilmiş Azərbaycan əsilli millət vəkilləri,
onların siyasi fəaliyyəti haqqında da professor
İbrahim Yıldırımın araşdırmaları diqqətəlayiqdir.
Qazaxdan
tanınmış nəsillərin övladları - Daş
Salahlı Nəsib bəy və Yasin bəy Miralayevlərin, Mədəd
bəy və Hüseyn bəyin, Hacı Mahmud əfəndinin,
Alı bəy və Kazım bəy Şıxlinskilərin,
Şahvələd Kazak və digərlərinin qollu-budaqlı
sülalələri, Taşdəmirlilər,
Laçınlılar, Sarılar və s. nəsillərə mənsub
soydaşlarımız, həmçinin Amasyada 1918-20, 1920-30-cu
illər Milli İstiqlal mücahidlərimizin məzarları
haqqında da Doktor İbrahim Yıldırım zəngin məlumatları
bizlərə çatdırır.
Uca
Tanrının bəyəndiyi əməlləri, elmi, zəkası
və şəfalı əlləri ilə bəşər
övladının adına ucalıq gətirən, sağlam,
nümunəvi həyat tərzi keçirən, ölkəmizin
inkişafına sevinən, hər bir tərəqqidən
qürur hissi keçirən, "Azərbaycan İsveç qədər
zəngin, şahanə bir dövlət olacaq" deyərək
bütün dünyanı Azərbaycanı, onun mədəniyyətini
tanımağa, sevməyə çağıran professor
İbrahim Yıldırım hazırda İstanbul Universiteti
Sağlıq Bilimləri İnstitutu ilə Yedditəpə
Universitetində müəllimlik edərək doktorantlara dərs
verir, Cərrahpaşa tibb fakültəsində
yaratdığı elmi qurumlarda çalışır, Plastik
Cərrahiyyə Dərnəyi Namizədseçmə Kurulunun
başqanı olaraq həm də özəl klinika və xəstəxanada
fəaliyyətini davam etdirir.
Hikmət Xudiyev
(Cəmilzadə)
Fövqəladə
Hallar Nazirliyinin Dövlət Yanğından
Mühafizə
Xidmətinin İctimaiyyətlə Əlaqələr və
təbliğat
sektorunun rəisi, daxili xidmət polkovniki,
əməkdar
jurnalist
Ədalət.-2016.-15 noyabr.-S.4.